Vertrouwen in burgers

onvoldoende zijn om het tekort binnen de perken te houden. Tegen die achtergrond
is een doorbraak in het formele beleid vereist die, tezamen met een
aanvaardbare rek, ertoe kan bijdragen dat het tekort niet te groot wordt (figuur 1.3).
Figuur 1.3 Kier en rek
Ideaal
Werkelijk
Formeel
Tekort
Rek
Huidig beleid
Extrapolatie Doorbraak
de uitdaging
Ondanks de aanmerkelijke inspanningen van beleidsmakers groeit het gat tussen
ideaal en werkelijkheid: het is de nachtmerrie van de hardloper die vreselijk zijn
best doet, maar vóór zich een veel snellere loper ziet wegsnellen. Daardoor is
burgerbetrokkenheid gaan behoren tot de categorie van de sluipende beleidsvraagstukken:
hardnekkige problemen die zich over een periode van tijd en vaak
nauwelijks opgemerkt voordoen bij de aanpak van wezenlijke maatschappelijke
vraagstukken. In dit geval gaat het ook nog eens om vraagstukken die ingrijpen in
de alledaagse leefomgeving van grote groepen burgers. Ze staan permanent op de
agenda van alle beleidsmakers, maar – eveneens permanent – te laag om prioriteit
te krijgen.
De centrale vraag, zo stellen Andeweg en Thomassen (2011b: 28), is in hoeverre de
specifieke invulling die in Nederland is gegeven aan het begrip ‘democratie’ heeft
geleid tot een bestel dat niet alleen past bij de maatschappelijke ontwikkelingen
van toen, maar ook nog past bij de geschetste ontwikkelingen van nu. Waar het
ideaal aan de horizon verdwijnt en de institutionele rek zijn grenzen nadert, kan
alleen een fundamentele koerswijziging de democratie ‘levend’ houden. Het is
tegen deze achtergrond dat wij bij de opzet van ons onderzoek hebben gekozen
voor de aanval. Hoewel een democratisch bestel vanzelfsprekend moet bouwen op
45