Vertrouwen in burgers

andvoorwaarden voor succes
Ook beleidsmakers op grotere afstand onderkennen de sleutelrol van de interne
verbinders. Jacqueline Tammenoms Bakker las als directeur-generaal binnen het
voormalige ministerie van Verkeer en Waterstaat 400 verbetervoorstellen voor
Schiphol. “Dat was buitengewoon zinvol,” zei ze. “De burgerinbreng bevatte
belangrijke inhoudelijke informatie, maar meer nog dan dat: het was direct duidelijk
wie er binnen de groep echt gepassioneerd betrokken waren en als spreekbuis
fungeerden voor ‘een achterban’.” Die mensen werden uitgenodigd voor het
vervolgoverleg. Voormalig Greenpeace-directeur en GroenLinks Kamerlid Liesbeth
van Tongeren vertelde dat de politie de – bekende – verbinders onder de activisten
bij een actie niet in een (te) vroeg stadium van de kade plukt om overmatige
of onbedoelde escalatie in te perken.
Externe verbinders
In geval van afwezigheid van interne verbinders zijn externe verbinders wenselijk.
Zowel onze eerdere onderzoeken (wrr 2005; wrr 2009) als nu weer een groot
aantal interviews wijzen in de richting van gerespecteerde frontlijnwerkers vanuit
de gemeente, het welzijnswerk, de sport, de wooncorporaties, de politie en het
onderwijs. Het gaat om wijkcoördinatoren, opbouwwerkers, dorpswerkers,
supporterscoördinatoren, buurtconciërges, buurtagenten en bijzondere docenten.
Meer en meer stellen gemeenten participatiemakelaars of wijkmanagers aan met
als speciale taak om maatschappelijk initiatief op weg te helpen (Polstra en Van
Houten 2010).
Het zijn mensen die met naam en toenaam bekend zijn: in Schiemond is het wijkagent
Dirk, in Gouda participatieambtenaar John, in Bolsward milieuman Job, in
Midden-Drenthe welzijnswerkster Albertje. Maar het zijn vooral herkenbare
mensen. Elke boer heeft bijvoorbeeld twee of drie ‘erfbetreders’: vertrouwenspersonen,
zoals de accountant of de veearts. Moeilijk bereikbare burgers behoeven
ook speciale tussenpersonen: senioren voor senioren, doven die de gebarentaal
machtig zijn, zwarte dochters die zwarte moeders kunnen bereiken.
Externe verbinders moeten geloofwaardig zijn aan twee kanten. Het gaat om
‘kennen en gekend worden’. Bij thuiswedstrijden van ado Den Haag bijvoorbeeld
staat de politie, herkenbaar aan felgele jacks, tussen de supporters op de tribune.
Een paar jaar geleden waren ze nog in burger en weer eerder was alleen de me, in
vol tenue, duidelijk zichtbaar opgesteld. De huidige aanpak is veel minder
confronterend. Agent Hans Nering Bögel, voetbalcoördinator binnen Politie
Haaglanden: “Je kan ook nog eens zeggen: joh, doe dat nou niet.” De harde kern
heeft vaak ook wat problemen buiten het stadion en dan helpt het soms als de
politie dichtbij is: “We kunnen ook wat voor ze doen.”
De uitdaging is voor verbinders gelegen in ‘proximité’ – nabijheid – zoals een
wijkwerker het uitdrukte: veel aanwezig zijn en zo de brug vormen tussen
83