De menselijke maat: - NSOB

More documents

Recommendations

Info

De eigen verantwoordelijkheid van de mens die onderhandelt, contracten aangaat, overeenkomsten sluit met marktpartijen en risico’s neemt kan uiteindelijk alleen vorm krijgen door die mens zelf. Het is naar onze mening uiteindelijk het doorbreken van het besef van de volle omvang van deze eigen verantwoordelijkheid, ook van marktpartijen, dat van doorslaggevende betekenis zal blijken te zijn, voor de effectiviteit van de overheidsinterventies, voor de vitaliteit van de onderzochte sectoren en voor de terugkeer van de menselijke maat. Dit betekent niet alleen dat de overheid interventies zal moeten plegen om door middel van het verbeteren van het overzicht, de herkenning en de zeggenschap, drie van de vier elementen van de menselijke maat, de eigen verantwoordelijkheid te vergroten. Maar dit betekent ook dat de overheid ruimte moet laten aan die eigen verantwoordelijkheid. Het handelingsperspectief van de overheid om deze eigen verantwoordelijkheid te organiseren begint er ons inziens mee dat de politiek duidelijk maakt wat de rol van de overheid, de staat, moet (of kan) zijn. Welke risico’s zijn voor de burger en welke risico’s zal de staat opvangen of garanderen. Dat lijkt ons essentieel om zinvol inhoud te geven aan de ‘eigen verantwoordelijkheid’ als onderdeel van de menselijke maat als tegenwicht voor de gevolgen van toenemende complexiteit en transactiegerichtheid. Na het definiëren van die rol van de Staat kunnen keuzes worden gemaakt over bijvoorbeeld het al dan niet instellen van een ‘Garantiefonds’ voor nutsbanken, keuzes over de mate waarin van overheidswege toezicht moet worden gehouden en dus ook voor keuzes over de ruimte die aan de sector zelf en hun klanten gelaten moet worden om verantwoordelijkheid te nemen en eigen risico’s te dragen. De overheid zal dan ook veel meer dan nu, uiteraard daar waar het kan, de negatieve consequenties van die eigen verantwoordelijkheid moeten accepteren. Dat houdt in dat de overheid is sommige gevallen niet ingrijpt wanneer het fout dreigt te gaan of reeds fout gegaan is. Mensen moeten zich meer bewust zijn van de risico’s die ze lopen. Hierbij gaat het niet om gevaarlijke situaties, maar bijvoorbeeld om het risicovol wegzetten van spaargeld voor een paar procentpunten rente meer, of het verkwisten van het persoonsgebonden budget, waardoor de benodigde zorg niet meer ingekocht kan worden. Zo maar twee voorbeelden die betrekking hebben op de door ons onderzochte sectoren. Deze voorbeelden illustreren ook de moeilijkheid hiervan. De publieke opinie zal namelijk in deze gevallen vaak vragen van politici om in te grijpen en daarmee de verantwoordelijkheid over te nemen. Het zal voor de overheid veel moeilijker zijn om niets te doen, in deze gevallen niet in te grijpen, dan om dat wel te doen. Echter, daarmee zal de eigen verantwoordelijkheid zich nooit ontwikkelen en zal er dus ook geen sprake zijn van een menselijke maat. Een terugtredende overheid waar het de eigen verantwoordelijkheid betreft, hoe tegenstrijdig dit ook lijkt, is ons inziens essentieel voor een terugkeer naar de menselijke maat. In het geval van de financiële crisis betekent dit dat de hoofdverantwoordelijken – bankiers en aandeelhouders ‐ moeten ‘bloeden’ voor de risico’s die zij genomen hebben. Door de interventies en garanties van de overheid is hiervan nu geen sprake. Ditzelfde geldt voor de spaarders, die door de overheid vrijgesteld werden (tot € 100.000,‐) voor de risico’s die zij liepen door voor enkele procentpunten extra rente hun geld op een IJslandse bank te plaatsen. Daarmee komen we op de centrale vraag van ons rapport. Wij hebben ons in dit onderzoek de vraag gesteld of een terugkeer naar de menselijke maat een remedie is om een crisis, zoals de financiële crisis, in vitale sectoren in de toekomst te voorkomen. Deze vraag is moeilijk met ja of nee te beantwoorden. Wij hebben aangetoond dat de menselijke maat bestaat uit vier elementen, namelijk overzicht, herkenning, zeggenschap en eigen verantwoordelijkheid. Wij hebben ook geconstateerd dat de eigen verantwoordelijkheid een bijzondere plek inneemt. Wij zijn ervan overtuigd dat oorzaken van de crisis zeker zijn gelegen in de toegenomen transactiegerichtheid en complexiteit, welke van invloed zijn op het overzicht dat mensen hebben binnen het systeem, op welke wijze zij zich nog herkennen in het systeem en in hoeverre zij er nog zeggenschap over hebben. De interventies in de zorg hebben laten zien dat de overheid de menselijke maat op een positieve wijze kan beïnvloeden door het overzicht, de herkenning en de zeggenschap te verbeteren c.q. te versterken. Het probleem maar tegelijkertijd ook een belangrijk deel van de oplossing zit ‘m in de eigen verantwoordelijkheid. De mens kan deze eigen verantwoordelijkheid echter alleen ten volle dragen wanneer hij als volwaardig actor deel uit kan maken van het netwerk en op deze wijze network‐powers zoals beschreven door Castells 48
kan ontwikkelen. Binnen de financiële sector en de zorgsector zou dit vorm kunnen krijgen door bijvoorbeeld een coöperatieve bank waarvan de spaarders (mede‐)eigenaar zijn of een gezondheidszorgcoöperatie als de ‘health maintenance organizations’ in de VS, waarbij burgers zelf zorgdragen voor de financiering en uitvoering van de gezondheidszorg. Als eigenaar kunnen de burgers zelf bepalen hoeveel risico wordt genomen en hoe de menselijke maat van hun bank of gezondheidsorganisatie eruit ziet. Hoe utopisch dit ook lijkt voor de financiële sector en de zorgsector, op andere terreinen (bijv. verbetering van wijken) is deze coöperatieve opzet meer en meer zichtbaar. De overheid zou hier ruimte aan moeten bieden. Ook Arjo Klamer heeft aangegeven hier een oplossing in te zien. Alleen dan nemen mensen volledige verantwoordelijkheid en kunnen ze deze ook nemen. Wij durven de stelling aan dat wanneer wordt teruggekeerd naar de menselijke maat, niet alleen door als overheid invloed uit te oefenen op de drie elementen waarop invloed uitgeoefend kan worden, maar ook door meer ruimte te geven aan de eigen verantwoordelijkheid, niet alleen het risico op een crisis in vitale sectoren verkleind kan worden, maar de mens ook beter zal leren omgaan met toekomstige crises waardoor deze minder effect zullen hebben. Met meer vertrouwen op naar de volgende crisis, dat is de uitdaging. 49
Page 1 and 2: De menselijke maat: Remedie of Reto
Page 3: Inhoudsopgave Voorwoord 5 Hoofdstuk
Page 7 and 8: Hoofdstuk 1 Inleiding Sinds het naj
Page 9 and 10: Hoofdstuk 2 Vraagstelling en onderz
Page 11 and 12: Hoofdstuk 3 Een verhouding tot de m
Page 13 and 14: sterk naar voren. De menselijke maa
Page 15 and 16: door specialisatie, waardoor er ste
Page 17 and 18: “It is not from the benevolence o
Page 19 and 20: kennen een grote mate van samenhang
Page 21 and 22: Hoofdstuk 4 Een onderzoek naar de m
Page 23 and 24: 4.1.2 Interdependentie Volgens Well
Page 25 and 26: te benutten in de andere divisie en
Page 27 and 28: In haar rapport ‘Naar herstel van
Page 29 and 30: “De klant is ook veranderd en sho
Page 31 and 32: Door de toename van complexiteit é
Page 33 and 34: Hoofdstuk 5 Een onderzoek naar de m
Page 35 and 36: een wettelijke vastgestelde - dus v
Page 37 and 38: 5.2.2 Interdependentie In het hoofd
Page 39 and 40: patiënten ernstige gezondheidsscha
Page 41 and 42: partijen op de verschillende zorgma
Page 43 and 44: Figuur 3 System Breakdown? Menselij
Page 45 and 46: onoverzichtelijke, onbeheersbare en
Page 47: hiermee onder druk te staan. In hoo

De menselijke maat: - NSOB

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?