Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 10 - Books and Journals

HET FEEST VAN DJAJAPEANA TE KALIANGET. 9
b. Pembersihan pada tgl. 6-8-1949;
c. Pembaktian pada tgl. 11-8-1949;
d. Pembasmian pada tgl. 12-8-1949.
Alvorens iets over deze vier plechtigheden mee te delen, volgt eerst
een beschrijving van het terrein, waarop de tweede, derde en vierde
plechtigheid werden gehouden.
In het centrum van het dorp, waar een grote hanenklopbaan (xuantilan)
staat, richtte men verschillende bouwsels op. Alles werd geheel
met wit papier en witte kain versierd, zodat men een geheel wit
complex kreeg.
De verbrandingstoren had 7 daken, hetgeen een kastevoorrecht is 17 ).
Behalve deze toren (wadah met 7 tumpang's) bouwde men een tweede
verbrandingstoren, een zgn. padmasana, lotuszetel, waarop leden van
de brahmanenkaste naar de verbrandingsplaats worden gebracht 18 ).
De hanenklopbaan werd uitgebreid, zodat men een grote overdekte
ruimte kreeg, waar de bezoekers hun offers konden deponeren en tevens
zelf verblijven konden. Naast de klopbaan bouwde men een soort kapel,
uit drie delen bestaande: de niet-overdekte ingang, waar de offers voor
de daemonen op de grond gebracht werden, en waar de bidstoel voor
de pedanda stond. Dan een soort kapelletje, waarin de mensen die
offers hadden aangeboden, aanbaden en wijwater ontvingen. Deze kapel
sloot aan op de nis, waarin de symbolen van Djajaprana en Lajong Sari
zich bevonden, de bale bandung.
Ten Oosten van deze kapel was een offerstoel voor suria en besakih.
Men bouwde op een ter zijde gelegen terrein (westelijk) grote keukens
en eetruimte; oostelijk een groot afdak, waaronder de offers gemaakt
werden; in het Noorden een soort kassa en plaats om gaven af te
geven. Voor de gamelan en dans werd een plaats gereserveerd, evenals
voor de diverse draagsto'elen etc. Als verbrandingsdier fungeerde de
17 ) Vgl. V.. E. Korn, Het adatrecht van Bali, o.c, p. 644. Volgens het verhaal is
Djajaprana met van kaste. Men deed echter aan ,,tekstcritiek" en zocht naar een
lontar, waarin gegevens voor kwamen die zouden aantonen, dat Djajaprana wel
van kaste was. Om die reden werd de lontar uit de verzameling van de Kirtya
afgekeurd!
!?) Foto van een padmasana in Swellengrebel, o.c, foto IS. Het grijpen naar
een rang bij de verbranding, waarop men volgens geboorte geen recht heeft,
wordt door de goden gestraft. Wirz, o.c, p. 37.
lfl ) De witte ongevlekte koe als verbrandingsdier dient voor brahmanen en
ksatria's (Wirz, o.c, p. 45). Opvallend was voorts o.a. het ontbreken van de
draak {naga) en de vogel bij de daniar kurung (Wirz t.a.p. p. 27), de beide