Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 10 - Books and Journals

HET FEEST VAN DJAJAPRANA
TE KALIANGET.
Omstreeks Augustus 1949 vierde de desa Kalianget (Noord-Bali)
een f eest, aan de voorbereidingen waarvan men enige maanden
had gewerkt. Het feest bestond uit een reeks plechtigheden, welke
binnen een tijdsverloop van enkele weken plaats vonden, en welke de
aandacht en werkkracht van de desa geheel opeisten.
Het feest droeg een karakter, dat geheel afweek van de gewone
feesten. Doel van onderstaande aantekeningen is enig inzicht te verkrijgen
in het ontstaan en de betekenis van dit feest in verband met
het godsdienstig en maatschappelijk leven in Bali.
De opzet van het feest was een gewone lijkverbranding te vieren. Het
ontwikkelde zich echter tot een feest van veel wijder strekking, en men
krijgt de indruk, dat een bepaalde psychische gesteldheid van de bevolking
in deze naoorlogse tijd zich van het feest bediende als uitingsmiddel.
Volgens een bestaand volksverhaal was Djajaprana afkomstig uit de
desa Kalianget. De plaats van zijn graf is bekend; van een lijkverbranding
voor Djajaprana spreekt het verhaal nergens.
In de desa Kalianget bezat men reeds sinds jaren het plan om de
verbranding van Djajaprana te organiseren. Men ging daar in de loop
van 1949 toe over. Dat men eindelijk dit besluit nam, heeft allerlei
oorzaken. De armoede van de desa is, materieel gezien, een belangrijke
oorzaak geworden, evenals de naoorlogse sfeer in die streek, terwijl
de echte volksgodsdienst het materiaal voor de vorm lever de, waarin
het feest zich ontwikkelde.
Over lijkverbranding op Bali in het algemeen behoeft hier niet
gesproken te worden 1 ). Voorzover voor het verstaan van het feest
x ) Bepaalde lijkverbrandingen zijn beschreven door toeschouwers in allerlei
artikeltjes. Er bestaan twee studies over de lijkverbranding in het algemeen, nl.
P. Wirz, Der Totenkult auf Bali, Stuttgart 1928; K. C. Crucq, Bijdrage tot
de kennis van het balisch dodenritueel, Santpoort 1928.
Binnenkort verschijnt bij Kolff, Djakarta, een cultuuratlas van Bali, tekst
Dr. R. Goris, fotofs van P. Dronckers, waarin een beschrijving van de lijkverbranding
voorkomt.
Dl. 107. 1