Bijdragen tot de Taal-, Land- en Volkenkunde 10 - Books and Journals

HET FfiEST VAN OJAJAPRAMA TE KALIANGET. 15
kend schrift, en dat niemand nog de brief had kunnen lezen. Bovengenoemde
makele zeide ervan, dat ze 20 fo kans gaf, dat het bericht
waar was, maar als men ernaar durfde te informeren antwoordde men
met een geprikkeld: Ben je soms niet van de agama Bali ? Spoedig
werd het gerucht aangevuld met de mededeling, dat de Kirtya Lief rinckvan
der Tuuk het stuk had gekregen, en dat het een oorkonde Week te
zijn. Zo kon ,,het Dagblad" in een extra bericht op 28 Juli 1949 melden:
,,Mysterieuse boodschap op zilveren plaat! . . . de inhoud (van een pakje)
bleek te zijn een zilveren plaat, waarop in eeuwenoud schrift een brief
gegraveerd stond. Na de ontcijfering bleek het een verzoek te zijn, de
stoffelijke resten van Djajaprana en diens vrouw te verbranden". Enz.
Serieuse navraag naar deze ,,oorkonde" leverde ten slotte als
resultaat dit, dat het stuk naar verklaring van de vinder tijdens een
regenbui verloren was gegaan. Maar het verhaal was niet te stuiten. De
tempelbewaarder van Besakih 2S ) kwam zich persoonlijk overtuigen van
de aard van de nieuwe oorkonde, maar toen deze onvindbaar bleek, verklaarde
hij, dat hij niets met het feest te maken wilde hebben; zonder
oorkonde was het niet echt. Blijkbaar voelde deze man, dat er wel eens
heel andere tendenzen in 't spel konden zijn, welke meer op politiek
dan op godsdienst leken.
Er viel echter met deze propaganda niet te spotten. Elke twijfel aan
de ,,waarheid" werd fanatiek uitgelegd als niet meer van de agama Bali
willen zijn. En men moest geloven, of men ondervond de tucht van
Djajaprana. Zo werd het geringste ongeval aanleiding dat ook de
Chinezen in beweging kwamen. In grote getale gingen zij naar Kalianget
om te aanbidden en te offeren!
De beide Chinese nederzettingen in Bangli, nl. Kintamani en Kembangsari
kwamen vrijwel geheel opzetten, uit vrees anders niet meer
geduld te worden op gebied van hindu-desa's.
De Chinezen droegen niet weinig bij tot het materiele welslagen van
het feest. Ook Islamitische groepen uit de omtrek namen er deel aan.
Er zat in de propaganda een fanatiek element. Niet alleen een groep
tamelijk doelbewuste jongeren, maar ook de eenvoudig gelovige desaman
geraakte in vuur, wanneer twijfel geopperd werd aan verhalen, en
wie in Kalianget was geweest, die moest de overige desa-mensen
bezweren ook te gaan. Daarbij diende een heel arsenaal van verhalen
over de vloek welke de ongelovigen trof, en de zegen voor wie geloofde.
Opvallend stil hieldeii zich dan ook de meer ontwikkelde Baliers. Zij
38 ) Vgl. R. Goris: De pura Besakih, Bali's Rijkstempel, Djawa 1937, no. 5/6.
(Bali-nummer).