Bijlage 5 Cultuurhistorische effectrapportage

Afb. 8.
Deel van een Romeins
paardepantser,
gevonden tijdens de
opgraving van 1982
binnen het castellum
op de Hoge Woerd. De
beide opengewerkte
fragmenten zijn oog-
beschermers. Het is
een voorbeeld van het
bijzonder rijke bodem-
herstel van het cultuurland bestonden
er strenge reglementen ten aanzien
van de ticheldiepte en toemaak. In de
tweede helft van de 19de eeuw werd
veel afgevlet land in gebruik genomen
als tuinbouwgrond. Als het land na het
afvletten te laag was komen te liggen
voor akker- of tuinbouw werd het in
weiland omgezet. Als het land te diep
enlof te onregelmatig was afgeticheld
om er weiland van te maken, werd er
bos op aangeplant (onder andere op
de Lage Weide, bij Den Engh).
Ondanks de ingrijpende wijzigingen in
de bodem als gevolg van het afvletten
van de klei, blijkt de oude verkavelings-
structuur gehandhaafd te zijn. De uit
de Middeleeuwen stammende grote
blokken, die zo kenmerkend zijn voor
het stroomruglandschap, zijn nog dui-
delijk herkenbaar.
Nieuwste Tijd (7800-nu)
De omgeving van Vleuten ontwikkelde
zich tussen 1850 en 1940 tot een cen-
door de bouw van kassen in het begin
van deze eeuw, is het uiterlijk van dit
gebied aanzienlijk veranderd. In 1904
verscheen de eerste kas waar ook drui-
ven en perziken werden gekweekt. Een
aantal overgebleven solitair staande
schoorstenen ten noorden van De
Meern herinnert nog aan deze eerste
kassen die met behulp van kolen warm
gestookt werden. Vooral het gebied
rond Alendorp is met kassen volge-
bouwd.
In 1855 werd de spoorweg van Utrecht
langs Vleuten naar Rotterdam aange-
legd. Vleuten kreeg aan deze lijn een
halte in 1880. De keuze voor het tracé
is mede ingegeven door de loop van de
stroomrug. De grond was daar veel ste-
viger dan in het klei-op-veengebied.
Veel ruimtelijk structurerende werking
is niet van de lijn uitgegaan. Toch is het
een element dat voor de plaatselijke
ontwikkeling van belang is geweest, de
aansluiting van het gebied op een gro-
ter geheel.
trum van tuinbouw. Na het afvletten Bij aanleg van de spoorlijn is een bocht
van de klei op de stroomrug bleef ter van de Vleutensche Wetering afgesne-
plaatse relatief goede tuinbouwgrond den, pal ten westen van Den Hoed. Het
over. In de goed doorlatende zandige water werd onder bruggen doorge-
ondergrond bleek het eenvoudig te voerd, terwijl de dijk verlegd werd.
zijn een constante grondwaterspiegel Pas na 1945 werd de Vleuten met aan-
te handhaven. Utrechtse warmoeze- zienlijke nieuwbouw uitgebreid.
niers -die door stadsuitbreidingen
moesten wijken- vestigden zich in dit
gebied, dat op een niet al te grote
afstand van de afzetmarkt lag. Vooral