Bijlage 5 Cultuurhistorische effectrapportage

More documents

Recommendations

Info

Artist's impression van 'Stadshagen', voor het gebied ten noordwes- ten van Zwolle. De structuur van depol- plan; er is echter geen historische hoofd- hpression, Mulleners 'Stadshogen', een wijk Op grond daarvan had overwogen kunnen worden het gedeelte van de hoofdstructuur in 'Stadshagen' te handhaven. NU is gekozen voor een veeleer 'incidentele' aanpak. Ondanks deze kritiek is het plan één van de zeer weinige voorbeelden van planning, waarin voor een te verstedelijken gebied serieus naar de cultuurhistorie is gekeken (afb. 17). Waar incorporatie van 'oude' elementen plaats heeft gevonden, maakt dat soms een toevallige of zelfs triviale indruk: een 'gespaard' oud boerderijtje staat verloren in een zee van nieuwbouw, een inmiddels onherkenbare kavelsloot functioneert als grachtje waaraan duurdere koopwoningen staan (vgl. bovenstaande opmerking uit de MER Stadshagen). Het gevaar is dus dat elementen, omdat de context verandert (van agrarischlbuitengebied naar wonen/bebouwde kom) volstrekt onherkenbaar wordt. Dit is zeker het geval als één element uit een groter geheel gehandhaafd wordt en van de rest weinig of niets. Een tweede suggestie: als van elementen gebruik gemaakt wordt, dan moet dit niet beperkt blijven tot enkele losse elementen, maar dient gebruik gemaakt te worden van een samenhangend geheel. Bijvoorbeeld in een landschap met een ontginningsbasis met bewo- ning vóór op de kavel moet bewaard of gebruikt worden: de dijklweg met de wetering, boerderijen met erven, tui- nen en boomgaarden. Verdichting is, afhankelijk van de situatie, mogelijk. Functies kunnen, naast wonen, 'groe- ne' functies zijn: maneges, hoveniers- bedrijven, of functies die daarvan gebruik maken: restaurants, buurtcen- tra, lagere scholen e.d. Bij nieuwbouw kan aansluiting gezocht worden op de bestaande situatie door afstemming op bestaande bouwvolumes, oriëntatie, afstand tot de weg enz. Wellicht verdient het aanbeveling dat te doen op basis van een analyse van de bestaande beeldkwaliteit. Ontwikkelingen in het veengebied en op de stroomrug Ooit was gebruik maken van de pré- stedelijke structuur, als vermeld, de gewoonste zaak van de wereld bij stads- en dorpsuitbreiding. Vooral in West-Nederland liggen heel wat steden op een 'versteende', langgerekte veenverkaveling (Jordaan in Amster- dam, Delft, Schoonhoven). Tot ver in de 1 9de eeuw en zelfs in de 20ste eeuw was dat het geval: de sjieke Vondel- parkbuurt in Amsterdam komt in de plattegrond niet echt los van het pré- stedelijk noordoost-zuidwest gerichte verkavelingspatroon. Het was dan ook zeer eenvoudig: sloten worden straten, weilanden bouwblokken. De verkaveling van het veen- en klei- op-veengebied leent zich bij uitstek voor deze vorm van stadsuitleg, al is het niet de bedoeling in het gebied rond de Leidsche Rijn een laat-20ste- eeuwse 'Pijp' te maken, met lange, smalle straten en hoge, gesloten gevelwanden. Laagbouw, gestapelde bouw, gesloten gevelwanden, straten met klassiek profiel e.d. kunnen zeker op het patroon geënt worden, zoals in de genoemde plannen voor een deel van de Haarlemmermeer. Eén van de onderscheidende kenmer- ken tussen het veenlandschap en het stroomruglandschap is het verschil in openheid, enerzijds gevormd door de open veengebieden: grasland, boerderijen vóór op de kavels, aan de weg, een zeer open achterland en aan de andere kant de stroomruggen: meer verspreide bebouwing en beplanting, blokvormige verkaveling, kleinschali- ger, meer beslotenheid, ook door de aanwezige kassen. Bij nieuwbouw kan dat onderscheid terugkomen: open bebouwing, stro- ken, rechte straten, doorzichten e.d. in het veengebied en meer besloten bebouwing op de stroomrug, zonder lange gevelwanden, aansluiting op bouwvolumes bestaande huizen, aan- sluitend op het bochtig wegenpa-
troon. Overigens verdient het de voor- keur hierbij niet te vervallen in de dool- hofstructuur van veel woonwijken uit de jaren zeventig. Schaal De schaal van een element of object moet in overeenstemming zijn met een nieuwe inrichting. De Oude Rijn bijvoorbeeld is als afzonderlijk element niet sterk genoeg om als drager te kunnen functioneren van een nieuwe ontwikkeling (afgezien van de wens tot bescherming). De vroegere rivier is slechts te herkennen aan het kavelpa- troon, sloten, een stuk Vleutense Wetering, en verder aan de begelei- dende wegen, bebouwing, kasteelter- reinen e.d. Het is dus onmogelijk de Oude Rijn te benutten voor de situ- ering van 'urban villa's' of een water- front (dat kan beter aan het Amsterdam-Rijnkanaal, voor zo ver daar ruimte is). Uitdiepen of nadrukke- lijk zichtbaar maken is bij een dergelijk element niet aan te raden en zeker geen cultuurhistorisch belang. Het karakter gaat verloren en schade aan de huidige waarden is zeer waarschijn- lijk. Ontwikkeling in relatie met elementen (waarden) die met de Oude Rijn samenhangen is wellicht mogelijk. Gezien de aard van de elementen zal zo'n ontwikkeling 'low profile' moeten zijn. De schaal van het landschap is van belang bij de bouwhoogte. Opnieuw, het vrij grootschalige veenlandschap leent zich beter voor hogere bouw (met een zekere openheid) dan het beslotener stroomruglandschap. Dat betekent echter niet dat daar een zee van woningen met gelijke hoogte moet komen. De hoogteverschillen in het stroomruglandschap zijn wellicht te accentueren: bovenop op de rug wat hoger bouwen, op de flank iets lager en beneden weer iets lager. Literatuur Dijk, H. van (1994). 'Over het woningvraagstuk Vinex: de nachtmerrie van een miljoenvoudig vermenigvuldigde droom'. Archis 6: 36-50. Buro Maas (1 979). Bebouwing en landschap. Den Haag (i.0.v. ministerie CRM). Gemeente Zwolle/Vollrner & Partners (1 994). Bestemmingsplan Stadshagen. Voorontwerp. Zwolle. Gemeente Zwolle/Tauw Milieu bv (1 994). Milieu Effect Rapportage Stadshagen. Inrichtingsdeel en lokatiedeel. Deventer. Kooiman, M. (1 994). <strong>Cultuurhistorische</strong> verkenning gemeente Groningen. Zeist, Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Luiten, E. (1994). 'De uitwerking van de VINEX-locaties in de Randstad'. Blauwe Kamer/Profiel2: 1 6-24. Ontwerpend aan Holland. .. (1 994). Inspirerende schetsen en projecten voor het wonen in de 2lste eeuw. Amsterdam. Nationale Woningraad (NWR) en St. Architecten Onderzoek Wonen en Woonomgeving (Stawon).
Page 2 and 3:
CULTUURHISTORISCHE EFFECTRAPPORTACE
Page 4:
INHOUD WOORD VOORAF ...............
Page 7 and 8: DE CULTUURHISTORISCHE EFFECTRAPPORT
Page 9 and 10: eeuwse kastelen bevinden. Zij zijn
Page 11 and 12: Cultuurhiitorie Vanuit cultuurhisto
Page 13 and 14: morfologie en de historische ontwik
Page 15 and 16: eeuwen voor een deel de grens van d
Page 17 and 18: watering klink en oxydatie van de v
Page 19 and 20: Voor de exploitatie van deze omvang
Page 21 and 22: en door de expansie der steden in d
Page 23 and 24: 2.2.2 Het veenlklei-op-veengebied P
Page 25 and 26: van het maaiveld, als gevolg van in
Page 27 and 28: weidsedijk in zuidwestelijke richti
Page 29 and 30: 3 CULTUURHISTORISCHE COMPONENTEN De
Page 31 and 32: onderzoek heeft aangetoond dat het
Page 33 and 34: onderzoeksgebied zijn veel plaatsen
Page 35 and 36: De hoofdstructuur kan samengevat wo
Page 37 and 38: over de geslotenheid, de rechtlijni
Page 39 and 40: het gebied. Ten westen van de boerd
Page 41 and 42: is wettelijke bescherming in voor-
Page 43 and 44: Gravendeel, D.W. en O.]. Wttewaall
Page 45 and 46: johanniterweg 17 Kloosterpark 3 Mee
Page 47 and 48: laars. De symmetrische voorgevel he
Page 49 and 50: 2 Cultuurhistorisch waardevolle geb
Page 51 and 52: 3 Archeologisch belangrijke plaatse
Page 53 and 54: 4 Integratie van cultuurhistorische
Page 55: de cultuurhistorische hoofdstructuu
show all

Bijlage 5 Cultuurhistorische effectrapportage

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?