Aanpak van agressie en geweld in internationaal perspectief

1 Inleiding
1.1 Achtergrond van het onderzoek
Werknemers in Nederland met een publieke taak 1 worden bij de uitvoering van hun functie
regelmatig geconfronteerd met agressie en geweld, zoals verbaal geweld, fysiek geweld en
intimidatie. Uit een in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijks-
relaties (BZK) uitgevoerd onderzoek blijkt dat zes op de tien publieke functionarissen in
2009 te maken had met ongewenst gedrag door burgers of klanten. 2 Dat is ongeveer even
veel als in 2007. 3
Het kabinet vindt agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak niet accep-
tabel. Agressie en geweld berokkenen veel leed en letsel bij werknemers, vormen een be-
dreiging voor de integere uitvoering van publieke taken en leiden tot aantasting van het
functioneren van het openbare bestuur, de rechtsstaat en het gezag. 4 Ook burgers onder-
vinden direct of indirect last van agressie en geweld, bijvoorbeeld door ongewild getuige te
zijn van een geweldsincident.
Dit is reden geweest voor het kabinet om te starten met het programma ‘Veilige Publieke
Taak’ (VPT), dat loopt van 2007 tot 2011. Doel van het programma is een blijvend herstel
van het veilig en respectvol uitvoeren van de publieke taak. Dit moet leiden tot een ver-
mindering van agressie en geweld met vijftien procent in 2011.
Uit Europees onderzoek blijkt dat agressie en geweld in Nederland veel voorkomt in verge-
lijking met andere Europese landen. 5 Dit is het uitgangspunt geweest voor de Ministeries
van Binnenlandse Zaken (BZK) en Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) om een verge-
lijkend onderzoek te laten uitvoeren naar agressie en geweld in een aantal Europese lan-
den. Concreet hebben de ministeries behoefte aan relevante en vergelijkbare cijfers over
het vóórkomen van agressie en geweld tegen werknemers met een publieke taak. Ook wen-
sen de ministeries inzicht in de beleidsvoering in deze landen, waarbij er nader wordt inge-
gaan op een aantal sectoren. Ten slotte willen de ministeries leren van deze studie, men wil
aanbevelingen en goede praktijkvoorbeelden.
1 Hieronder verstaan we werknemers die taken uitvoeren die onder de verantwoordelijkheid van de overheid
vallen, zoals politie, ambulancepersoneel, onderwijzers, medewerkers van gemeentelijke diensten, buschauffeurs
en conducteurs, stadswachten, enzovoorts.
2 Jacobs, M. Jans, M. Roman, B. - Aard en omvang van ongewenst gedrag tegen werknemers met een publie-
ke taak, een vervolgonderzoek. (2009)
3 Het onderzoek gaat in op ongewenst gedrag i.p.v. agressie en geweld. Verderop in dit voorstel bakenen we
de begrippen en definities van dit onderzoek af. Sikkema, C, M. Abraham en S. Flight, Ongewenst gedrag besproken.
Ongewenst gedrag tegen werknemers met een publieke taak. (2007)
4 Programma Veilige Publieke Taak 2007-2011.
5 Parent-Thirion, A. (e.a.), Fourth European Working Conditions Survey, Eurofond (2005).
17