Aanpak van agressie en geweld in internationaal perspectief

De brancheorganisaties en vakbonden die in de branche van verpleeg- en verzorgings-
huizen en thuiszorgorganisaties actief zijn hebben de arbocatalogus VVT opgesteld. In de
Arbocatalogus staan de belangrijkste arbeidsrisico’s genoemd met daarbij gezonde en veili-
ge oplossingen. Eén arbothema is psychosociale arbeidsbelasting. Agressie en geweld op
het werk is daar een onderdeel van. De verschillende instellingen in deze sector moeten be-
leid voeren dat gericht is op het beschermen van werknemers tegen agressie, geweld, sek-
suele intimidatie, pesten en discriminatie. Dit kan gedaan worden aan de hand van een risi-
co-inventarisatie en evaluatie (RI&E). De te nemen maatregelen om de risico’s te beperken
moeten vastgelegd worden, bijvoorbeeld in een plan van aanpak. De Arbeidsinspectie ziet
toe op het naleven hiervan.
Aandacht voor het thema
In Nederland is voor agressie op het werk in de gezondheidszorg veel aandacht. Medewer-
kers in de zorgsector krijgen in vergelijking met andere beroepsgroepen vaker met intimi-
datie door derden te maken. Resultaten van de Nationale Enquête Arbeids-omstandigheden
uit 2006 laten een zorgelijk beeld zien: waar 47% van de verpleegkundigen en verzorgen-
den aangeeft de laatste twaalf maanden slachtoffer te zijn geweest van intimidatie geldt dit
voor 20% van alle andere beroepsgroepen in Nederland 1 .
Volgens een geraadpleegde expert op dit gebied is de bewustwording van het probleem on-
der medewerkers in ziekenhuizen en GGZ-instellingen de laatste jaren gestegen. Als reden
is genoemd dat vanuit politiek en pers meer aandacht is voor de problematiek rondom
agressie en geweld. Dit heeft zich ook doorvertaald in beleidsmatige veranderingen binnen
ziekenhuisinstellingen. Ook onder leidinggevenden is de bewustwording toegenomen, waar-
door het probleem steeds vaker op de werkvloer benoemd wordt.
6.1.2 Maatregelen en projecten
Om de problematiek van agressie en geweld terug te dringen worden verschillende maatre-
gelen en projecten voor de sector uitgevoerd. De focus in dit hoofdstuk ligt op projecten en
maatregelen voor werknemers werkzaam in ziekenhuizen. In de tijdsspanne van dit onder-
zoek is hierbij één landelijk project gevonden, het project Veiligezorg. Dit project wordt
hieronder nader toegelicht.
Project Veiligezorg 2
Het project Veiligezorg is ontwikkeld door het Westfries Gasthuis en is sinds 2001 landelijk
uitgerold. Het project is ondergebracht bij de Stichting Arbeidsmarkt Ziekenhuizen (StAZ)
en wordt uitgevoerd door het kennis- en dienstencentrum op het terrein van de arbeids-
markt en arbeidsverhoudingen in het publieke domein (caop). Het project behelst een be-
leidsmatig model voor beheersing van agressieproblematiek in de zorg en heeft een bot-
tom-up karakter; medewerkers worden onder andere intensief betrokken bij het bedenken
van maatregelen. De opzet van het project sluit nauw aan bij de acht maatregelen voor ef-
1 TNO (2008): het grote gevaar van de zorg: overzicht van arbeidsrisico’s van en maatregelen voor verpleeg-
kundigen en verzorgenden.
2 www.veiligezorg.nl.
78