deel 1 - Federaal Wetenschapsbeleid

In 20 jaar zal
Eureka voor
een bedrag van
bijna 22 miljard
euro meer
dan 2600
projecten
hebben ondersteundwaaraan
ongeveer
10 000 mensen
hebben meegewerkt.
14 - Science Connection 9 - december 2005
pak: de bedrijven en hun industriële partners worden
aangemoedigd om samen te werken aan projecten die
snel zouden uitmonden in commerciële toepassingen.
In 1994 zijn echter de eerste tekenen van uitputting te
zien: het aantal deelnemers daalt drastisch, sommige
landen haken af, het geld wordt steeds schaarser en de
projecten worden steeds meer gericht op de korte termijn.
In 1999 besluiten de lidstaten om Eureka nieuw
leven in te blazen, omdat het sterk verbleekt was naast
het kaderprogramma voor onderzoek van de Europese
Commissie, dat min of meer tegelijk met Eureka het
daglicht zag, maar waarvoor de financiering gestaag
steeg bij elke herziening van de begroting van de
Europese Unie. Er werden verschillende verbeteringen
aangebracht, onder andere werd de unanimiteitsregel
afgeschaft. Het initiatief herleefde: in 20 jaar zal Eureka
voor een bedrag van bijna 22 miljard euro meer dan
2600 projecten hebben ondersteund waaraan ongeveer
© Belpress
De clusters brengen een groot
aantal partners tesamen en
investeren in de elektronicaindustrie.
10 000 mensen hebben meegewerkt. In België financiert
Eureka momenteel 66 lopende projecten (op een
totaal van 672) wat een bedrag van 60,3 miljoen euro
vertegenwoordigt en waarbij 107 actoren betrokken
zijn.
Eureka, dat 36 leden telt (waaronder Rusland en Israël),
en het EU-kaderprogramma blijken sterk complementair
te zijn, met name wat de doelstelling van de
Europese lidstaten betreft om tegen 2010 3% van het
BBP te wijden aan onderzoek. In tegenstelling tot het
kaderprogramma dat topdown werkt met een afbakening
van sectoren en oproepen tot voorstellen, legt
Eureka helemaal geen onderzoeksprioriteiten op. Het
berust op het initiatief van ondernemingen en laboratoria,
wat een grotere soepelheid toelaat. De partners
bepalen welke technologie ze willen ontwikkelen. Door
de flexibele aanpak kan er snel worden ingespeeld op
de marktevolutie.
Al enkele jaren worden de mogelijkheden bestudeerd
om Eureka en het kaderprogramma op elkaar af te
stemmen. De Europese Commissie heeft ook de verworven
ervaring in het kader van de “clusters” (zie kaderstukje)
voor de technologische platforms op de voet
gevolgd. De actoren vragen van hun kant een harmonisering
van de financieringsprocedures en een synchronisatie
van de aanvraagprocedures.
Clusters versterken het concurrentievermogen van Europa
Olivier Gosset
De aanpak van Eureka steunt op twee pijlers: innoverende projecten en clusters. De innoverende projecten streven
naar de ontwikkeling van producten die onmiddellijk gecommercialiseerd kunnen worden, maar ook naar processen
of diensten die een aanzienlijke vooruitgang betekenen voor hun sector.
De clusters brengen diverse actoren bijeen die werken aan doelstellingen op lange termijn op gebieden zoals informatietechnologie,
energie en biotechnologie. Zo hebben drie Europese bedrijven die gespecialiseerd zijn in microelektronica
zich dankzij de cluster Medea+ (4 miljard euro) een plaats kunnen verwerven in de toptien van de wereld-
ranglijst van chipfabrikanten. De cluster Itea (3 miljard euro) overkoepelt de sector van de computerprogramma’s,
en de cluster Pidea+ (600 miljoen euro) de elektronica-industrie. Eén van de doelstellingen van de clusters is het
voorstellen van Europese normen om de compatibiliteit tussen materialen en toepassingen te garanderen. Ze worden
opgesteld als men een Europese achterstand vaststelt of, omgekeerd, als een voorsprong behouden moet worden,
om zo het concurrentievermogen van Europa in bepaalde sectoren veilig te stellen.
Om de continuïteit van de investeringen te waarborgen worden de clusters ondersteund met aanzienlijke meerjarige
financieringen. Consortiums worden opgezet, waarvan de leden aanvaarden om op een bepaald gebied binnen dat
consortium samen te werken. De partners kunnen echter met elkaar blijven concurreren als dit nodig blijkt. De banden
die zo ontstaan tussen de deelnemers van een project zijn uiterst waardevol en vaak al even belangrijk als de
projecten zelf, benadrukt men bij Eureka. Soms kan het gebeuren dat programma’s die bleken te falen later leiden
tot een succes dankzij de banden die werden gesmeed.