Transformatie Natuurlijke Taal Object Georiënteerd Analyse ...

In zin 2 wordt een actie uitgedrukt. Uit analyse van het probleemdomein (van een bank) [Kri 93] is gebleken
dat er door het uitvoeren van de actie storten een verandering plaatsvindt bij rekening. Storten is dan ook een
actietype (in het probleemdomein van een bank)
In zin 4 staat de actie lopen. In de KISS-methode wordt deze actie gezien als twee actietypen, Vertrekken en
Aankomen met attribuuttypen respectievelijk VertrekkenPlaats en AankomenPlaats. Zin 4 geeft namelijk een
werking aan die gedurende langere tijd plaatsvindt. De duur van een actietype wordt beschouwd als neigend
naar nul [Kri 93].
Een werkwoord dat een actie uitdrukt, levert dus niet altijd een actietype op. Bepalend voor het wel of niet
opleveren van een actietype is of de actie als atomair beschouwd kan worden of dat de actie als proces in zijn
geheel beschouwd wordt. In dat geval kan de actie verzelfstandigd worden tot een zwak objecttype waarna er
vervolgens allerlei actietypen aan geassocieerd kunnen worden. Deze afweging kan niet gemaakt worden aan
de hand van één enkele zin maar is afhankelijk van de probleemomgeving.
In zin 5 brengt de actie openen een verandering teweeg in de toestand van de deur. Men spreekt dan ook van
een Mutatie. In dit geval zou openen leiden tot een actietype.
De laatste drie zinnen geven een toestand weer. Bij zin 8 is de toestand ‘studerend’, bij zin 9 ‘roestend’ en bij
zin 10 ‘regenend’. Hier wordt dus niet de uitgedrukte handeling beschouwd maar het bezig zijn van de werking
als een geheel wordt beschouwd en dat wordt “toestand” genoemd. Bij zin 8 worden dus niet actietypen als
Inschrijven en Afstuderen onderkend maar wordt onderkend dat een objecttype (Student o.i.d.) aan het studeren
is. Om in die toestand te komen moet een object echter wel het actietype Inschrijven uitvoeren. Een toestand
kan gemodelleerd worden met behulp van een rolproces (specialisatie). Zo zou Student een specialisatie van
Persoon kunnen zijn die de actie Inschrijven heeft uitgevoerd. Totdat de Student het actietype Afstuderen heeft
uitgevoerd verkeert hij in de toestand studerend en kan een Student specifieke actietypen ondergaan zoals TentamenMaken.
Bij zin 10 zou GaanRegenen dan het initiërend actietype voor de toestand ‘regenend’ kunnen
zijn.
Samenvatting:
De werkwoorden kunnen in drie groepen verdeeld worden:
De groep Actie levert geen houvast voor wat betreft transformatieregels van het werkwoord. Een actie leidt niet
altijd tot een actietype. De context van de zin is bij deze beslissing erg belangrijk. Werkwoorden uit de groep
Mutatie drukken een toestands verandering uit. Dit is wat over het algemeen vast wordt gelegd in de KISSmethode.
Voor mutaties geldt dat ze getransformeerd kunnen worden naar een actietype. Een werkwoord dat
een Toestand uitdrukt leidt tot een rolproces. Er moeten dan ook actietypen onderkend worden die er voor zorgen
dat een object in de genoemde toestand kan raken en er uit kan komen.
Er kan gesteld worden dat er voor het werkwoordelijk gezegde geen duidelijke transformatieregel valt op te
stellen. Omdat de semantiek van het werkwoordelijke gezegde erg afhankelijk is van de context (binnen de zin
maar ook van andere zinnen) en van de probleemomgeving is er de nodige ‘intelligentie’ nodig om te bepalen
of een gezegde (het zelfstandig gebruikte werkwoord) getransformeerd moet worden tot een actietype. De indeling
naar Actie, Mutatie en Toestand biedt enige houvast maar meer ook niet. Alleen voor een mutatie kan
gezegd worden dat een actietype opgesteld kan worden. Voor een toestand kan een rolproces opgesteld worden
maar lang niet altijd.
Er zou onderzocht kunnen worden welke werkwoorden een Actie, welke een Mutatie en welke een Toestand
uitdrukken. Op voorhand is echter al te zeggen dat hier geen eenduidige regels voor zijn en dat het afhankelijk
is van de andere zinsdelen in de zin. Het lijkt daarom het beste om het classificeren van gezegdes handmatig te
laten gebeuren. Misschien dat het in de toekomst, als er meer kennis omtrent dit onderwerp beschikbaar is, wel
mogelijk is om hiervoor regels op te stellen. Dit handmatig classificeren van gezegdes kan op twee momenten
gebeuren. Vóór de transformatie of na de transformatie. Vóór de transformatie heeft als nadeel dat gegevens in
een vroeg stadium buiten worden gesloten. Als alle werkwoordelijke gezegdes eerst tot (kandidaat) actietype
worden getransformeerd dan kan na de transformatie bekeken worden of er inderdaad sprake is van een actietype.
Het voordeel is dat het actietype in ieder geval in de kandidatenlijst staat en dat dus het bestaan van dit
kandidaat actietype bekend is. Tijdens de modellering kan namelijk naar voren komen dat er een of meerdere
acties ontbreken. Deze zouden dan al in de kandidatenlijst kunnen staan en dus snel gevonden kunnen worden.
© KISS b.v. 48