Uit het isolement - Divosa

2. Bestaande situatie bij gemeenten en
bedrijven
2.1 Inleiding
Hoe wordt de huidige sociale werkvoorziening uitgevoerd? Dit hoofdstuk
beschrijft de bestaande situatie bij gemeenten en SW-bedrijven. De sociale
werkvoorziening is alleen bestemd voor mensen die daar ook echt thuishoren.
Het gaat dan om mensen die door lichamelijke, psychische en/of verstandelijke
beperkingen niet in een gewone baan aan de slag kunnen.
Vanuit een brede invalshoek volgt een schets van de bestaande situatie:
Oorsprong en ontstaan Wsw,
Schets van verschillende uitvoeringsvarianten,
Ontwikkelingen in de markt van goederen en diensten,
Knelpunten in de huidige uitvoeringspraktijk,
Ontwikkeling in relevante wet- en regelgeving.
2.2 Oorsprong en ontstaan Wsw
De Gemeentelijke Sociale Werkvoorziening voor Handarbeiders (GSW) werd in
1950 ingevoerd voor mensen die door persoonlijke en economische oorzaken
niet aan het werk konden komen. Bij de GSW werden in 1952 de gemeentelijke
werkplaatsen voor minder validen en de particuliere werkplaatsen voor gehandicapten
ondergebracht. In 1952 werden ook werklozen en zwakzinnigen in de
GSW opgenomen. Vanaf die tijd, maar offi cieel in 1962, werd de GSW opengesteld
voor zwaar lichamelijk en geestelijk gehandicapten en in 1963 ook psychiatrische
patiënten. Het aantal plaatsingen in de GSW nam toe van 8.800 in 1955 tot meer
dan 30.000 in 1965. Deze ruime toelating had alles te maken met de grote vraag
naar arbeidskrachten. Wie maar enigszins kon werken werd in het productieproces
ingeschakeld.
In 1969 veranderde de Wsw van een gemeentelijke regeling in een rijksregeling.
Het was een voorziening met een declaratieregeling door de gemeenten aan het
Rijk: 100% van de loonsom en 80% van de resterende exploitatiekosten. Tot de
doelgroep behoorde eenieder die ‘ten gevolge van een handicap niet of nog niet
te plaatsen zijn op de reguliere arbeidsmarkt’. Deskundigen van arbeidsvoorziening,
sociale partners en VSO scholen hadden zitting in een eigen toelatingscom-
13