Instrumenten consistente straftoemeting - Rechtspraak.nl

30 Hoofdstuk 3
Ook blijkt uit het experiment dat de uitvoerige rubricering van strafbepalende
kenmerken niet aansluit bij de praktijk. In veel gevallen blijken velden
leeg te blijven, waardoor de informatieve waarde van het systeem gering is en
ook de zoekopdracht naar vergelijkbare zaken wordt bemoeilijkt. Er blijken
gaten te zitten tussen de strafmotiveringen en de vertaling daarvan naar strafbepalende
kenmerken. De gemiddelde strafmotivering blijkt veel minder
strafbepalende kenmerken te vermelden dan in de Concept-Databank kunnen
worden ingevoerd.
Deze bevindingen leidden halverwege 2000 tot de beslissing over te gaan
tot een vereenvoudigde systematiek. Het systeem van Oskamp bleek te ingewikkeld
voor de praktijk en het PCS kwam tot de conclusie de pretenties van
het systeem enigszins bij te moeten stellen. De (gedeeltelijk) nieuwe samenstelling
van het PCS zal hebben bijgedragen aan de vorming van dit besluit.
Terwijl het ‘vorige’ projectteam veel meer dacht aan een verfijning van het
model van Oskamp en de aan het licht gekomen bezwaren bij het experiment
met de Concept-Databank toeschreef aan technische problemen, stelde de zittende
groep zich op het standpunt dat een vereenvoudiging noodzakelijk was
om het systeem werkbaar te maken voor de praktijk.
De vereenvoudiging richtte zich in de eerste plaats op de wijze waarop het
systeem om ging met meervoudige tenlasteleggingen. Het PCS besloot dat bij
de uitspraak alle bewezen verklaarde delicten moesten worden opgenomen
(in tegenstelling tot de eerder door het PCS geopperde mogelijkheid bepaalde
feiten onder te brengen in rubrieken als ‘de omstandigheden van het geval’).
Zo werd in ieder geval de werkelijkheid beter weerspiegeld. Het nadeel was
wel dat op die manier niet meer altijd een directe link tussen een bepaald delict
en de daarvoor opgelegde straf is, omdat de meeste zaken gecompliceerder
zijn. 44 Het zoeken van vergelijkbare gevallen werd zo ook lastiger. Door
het besluit alle delicten op te nemen moet voor wat betreft één zaak veel meer
informatie worden ingevoerd. Een eenvoudiger systematiek is hierbij volgens
het PCS gewenst.
Een andere vereenvoudiging richtte zich op de categorieën strafbepalende
kenmerken. Deze dienden blijkens het experiment te worden teruggebracht.
Het daarmee gepaard gaande gevaar dat de informatiewaarde van de
Concept-Databank zou verschralen, probeerde het PCS te ondervangen door
het scannen en beschikbaar maken van het gehele arrest in de Concept-Databank.
Op basis van deze nieuwe inzichten, maar met inachtneming van hetgeen
voor het overige in stand is gebleven, werd besloten een pilot-systeem van de
Databank te ontwikkelen.
44 Dit nadeel is niet zozeer het gevolg van dit enkele besluit alle delicten te vermelden. Ook in
de eerdere plannen – volgens welke sommige delicten onder de omstandigheden van het
geval zouden worden opgenomen zodat er één (hoofd)delict overbleef – was het immers
zo dat er niet meer een directe link was tussen één delict en de opgelegde straf. Dit nadeel
is inherent aan het probleem van de meervoudige tenlasteleggingen. Daardoor wordt het
op zichzelf lastiger gevallen met behulp van een databank te vergelijken.