Instrumenten consistente straftoemeting - Rechtspraak.nl

74 Hoofdstuk 5
tingspraktijk en, ter ondersteuning daarvan, het gebruik van de instrumenten
afhangt van de wijze waarop de zittende magistratuur zelf buiten het kader
van het individuele strafproces verantwoording aflegt voor de ontwikkeling,
vaststelling en gebruik van de instrumenten. In dat proces kan de Raad voor
de Rechtspraak een belangrijke initiërende en ondersteunende rol vervullen.
Een belangrijk element in het kader van het afleggen van verantwoording
over de ontwikkeling, vaststelling en gebruik van de instrumenten, is openbaarheid.
Openbaarheid dient in de eerste plaats te worden gerealiseerd in het
proces van ontwikkeling van de instrumenten. In dit onderzoek hebben wij
gepoogd inzicht te verschaffen in de wijze waarop deze processen zijn verlopen.
Naar aanleiding daarvan hebben wij op een aantal punten de werkwijze
van de betrokken commissies ter discussie gesteld. Bij de verdere ontwikkeling
van de instrumenten verdient het aanbeveling hierop acht te slaan.
Openbaarheid kan ook worden ingevuld in de zin dat de gebruikte instrumenten
ter beschikking moeten staan van alle partijen in het strafproces.
Aldus kunnen ze onderwerp zijn van discussie tijdens het onderzoek ter terechtzitting.
De rechter wordt daardoor gestimuleerd dit instrument te gebruiken
bij het bepalen van de straf. Zoals bekend zijn de oriëntatiepunten gepubliceerd
op de internetpagina van de rechtsprekende macht. De Databank
is vooralsnog alleen beschikbaar via Porta Iuris. Het voornemen de Databank
in de toekomst ook beschikbaar te stellen voor de advocatuur verdient evenwel
alle steun.
De verantwoordelijkheid van de rechtsprekende macht voor de straftoemeting
uit zich bovendien door rechters voldoende bagage mee te geven voor
een afgewogen oordeel over de straf. Uit de interviews komt duidelijk naar
voren dat voldoende aandacht moet worden besteed aan ‘het straftoemeten’,
zowel in de opleiding als in de praktijk. Deze aandacht kan zich richten op
verschillende aspecten van de straftoemeting. Daarbij is het van belang te onderkennen
dat straftoemeting een vaardigheid is die enerzijds wordt aangeleerd
door middel van ervaring, maar dat het anderzijds goed mogelijk is om
bij het aanleren en het verder ontwikkelen van de vaardigheid ondersteuning
te bieden door instrumenten. Wanneer uit deze twee bronnen wordt geput,
zal aandacht moeten worden besteed aan de wijze waarop ze kunnen worden
gecombineerd, dat wil zeggen hoe eigen vaardigheden, gebaseerd op gevoel,
ervaring en grote vrijheid, kunnen worden gecompleteerd met de oriëntatiepunten
en de Databank. Daarmee wordt gebroken met de gedachte dat de
straftoemeting louter in de praktijk wordt geleerd. Opleiding kan het gat tussen
straftoemeten ‘oude stijl’ en straftoemeten ‘nieuwe stijl’ overbruggen. Dit
kan ook worden gebruikt voor een verdere inbedding van bijvoorbeeld de Databank:
door beter aan te geven dat het gebruik van de Databank in feite niet
veel verschilt van gebruik van het eigen referentiekader, en aandacht te besteden
aan het bedienen van de Databank, kan ook dit instrument een aanvulling
zijn op het eigen referentiekader. Als in de opleiding voldoende aandacht
wordt besteed aan de instrumenten, zal dat de inbedding in de praktijk ten