Instrumenten consistente straftoemeting - Rechtspraak.nl

De inbedding van de instrumenten in de straftoemetingspraktijk
Databank of van de oriëntatiepunten op gespannen voet staat met de onafhankelijkheid
van de rechter. Door het opvragen van de informatie uit de Databank
wordt slechts kennisgenomen van het oordeel van collega’s. Bovendien
geldt zowel voor de Databank als voor de oriëntatiepunten dat de rechter
die de straf in een concrete zaak moet bepalen, steeds vrij is af te wijken. Er
wordt derhalve geen spanning ervaren tussen de instrumenten enerzijds en
de onafhankelijkheid van de rechter anderzijds. Een enkeling zegt zelfs deze
stelling onzin te vinden. Een ander opvallend antwoord komt van een respondent
die zegt dat de oriëntatiepunten niet zozeer op gespannen voet staan met
de onafhankelijkheid van de rechter als wel met de eigenwijsheid van de rechter.
Een zeer klein aantal respondenten stelt zich neutraal op ten aanzien van
deze stelling. Als toelichting geeft zij dat het maar net afhangt van de manier
waarop je ermee omgaat.
4.3 HET GEBRUIK VAN DE DATABANK IN DE PRAKTIJK
Een opmerking vooraf. In het bovenstaande werden enkele algemene aspecten
van (het gebruik van) de instrumenten aan de orde gesteld. In het hiernavolgende
wordt dieper ingegaan op de vragen die specifiek over de Databank
werden gesteld. Het is opvallend dat een aantal vragen met betrekking tot de
Databank door een groot aantal respondenten niet is beantwoord, terwijl het
aantal respondenten dat de vragen met betrekking tot de oriëntatiepunten
niet heeft beantwoord veel kleiner is. Dit is als volgt te verklaren. De vragenlijsten
zijn gebruikt als handleiding bij het afnemen van de interviews. De interviews
waren voornamelijk gesprekken waarbij de vragenlijst waarborgde
dat alle onderwerpen die onderzocht werden tijdens het gesprek ook daadwerkelijk
aan de orde kwamen. Bij de meeste gesprekken werd al snel duidelijk
dat de respondenten wel bekend waren met de Databank, maar dat zij er
niet of nauwelijks mee werkten. In dat geval werden veel vragen die specifiek
betrekking hadden op inhoudelijke aspecten van het werken met de Databank
overbodig, zodat ze niet werden gesteld . De rechters werkten er niet
veel mee en konden er ook niet veel meer over kwijt. Dit verklaart het relatief
grote aantal van non-respons op de vragen over de Databank. Waar in het onderstaande
over ‘meerderheid’ wordt gesproken betreft dit derhalve een
meerderheid van een kleinere groep, bestaande uit ongeveer de helft van alle
respondenten.
4.3.1 Kennis van bestaan, structuur en totstandkoming
Naar voren komt dat vrijwel alle respondenten bekend zijn met het bestaan
van de Databank. In het algemeen zijn de meeste respondenten hiermee bekend
geworden doordat deze aan de orde is gesteld binnen het gerecht. Daarnaast
worden ook andere manieren genoemd, namelijk dat men betrokken is
49