Instrumenten consistente straftoemeting - Rechtspraak.nl

4 De inbedding van de instrumenten in de
straftoemetingspraktijk
4.1 INLEIDING
Een belangrijk deel van dit onderzoek richt zich op de vraag in hoeverre rechters
in de praktijk bij de straftoemeting gebruik maken van de ontwikkelde instrumenten
ten behoeve van de rechtseenheid in de straftoemeting. Uitgangspunt
daarbij is dat de effectiviteit van de instrumenten kan worden gemeten
aan de mate van inbedding ervan in de praktijk. Naar mate een instrument
méér is ingebed in de routine van de dagelijkse rechterlijke praktijk, is de kans
groter dat het effect heeft. Geprobeerd is daarvan een beeld te krijgen door gesprekken
te voeren met de ‘gebruikers’ van de instrumenten: rechters, raadsheren
en gerechtssecretarissen. Om het huidige gebruik van de instrumenten
in de juiste context te kunnen plaatsen en om eventuele knelpunten te kunnen
opsporen, zijn tijdens de interviews allereerst vragen gesteld over de visie van
rechters op de straftoemeting in het algemeen en consistente straftoemeting in
het bijzonder. Daarbij stonden het al dan niet problematische karakter van het
bepalen van de straf en de consistente straftoemeting centraal. Met kennis
over deze algemene punten op het gebied van de straftoemeting kan worden
bezien in hoeverre de instrumenten op de bestaande praktijk aansluiten en
welke ingangen kunnen worden gebruikt ter verbetering van de straftoemeting
in het algemeen en het gebruik van de instrumenten in het bijzonder.
Deze algemene punten komen in de tweede paragraaf aan de orde. De tweede
paragraaf eindigt met de behandeling van de vraag naar het mogelijke conflict
tussen de onafhankelijkheid van de rechter bij de straftoemeting en zijn
gebruik van de instrumenten. Door kennis te nemen van eerdere uitspraken
in soortgelijke zaken of door het formuleren van algemene uitgangspunten in
de vorm van oriëntatiepunten, zou de rechter teveel van zijn onafhankelijkheid
inleveren. Dit zou zijn bereidheid om gebruik te maken van de instrumenten
kunnen verminderen. Het is dus van belang te weten of rechters zich,
door het gebruik van de instrumenten, aangetast voelen in hun onafhankelijkheid.
De derde en vierde paragraaf behandelen de vraag naar het gebruik in de
praktijk van respectievelijk de Databank en de oriëntatiepunten. Deze paragrafen
vallen elk uiteen in drie deelvragen. De eerste vraag betreft de kennis
van het bestaan, de totstandkoming en de structuur van de instrumenten. Om
de instrumenten goed te kunnen gebruiken is kennis van het bestaan van de
instrumenten nodig. Bovendien kan het voor de acceptatie en de manier van
gebruiken van belang zijn dat de rechters op de hoogte zijn van de wijze van