Instrumenten consistente straftoemeting - Rechtspraak.nl

64
Hoofdstuk 5
ten. 67 De zaken waarbij de Databank kan worden geraadpleegd zullen zich
dus relatief minder vaak voordoen dan bijvoorbeeld de (veelvoorkomende)
zaken waarvoor de oriëntatiepunten zijn ontwikkeld. De Databank zal alleen
hierdoor al moeilijker ingebed raken in de totstandkoming van de straftoemetingsbeslissing.
Juist in die gevallen zou de Databank een uitbreiding van het
referentiekader van de rechter kunnen vormen. Maar als de Databank in zo
een geval nauwelijks resultaten geeft, dan zijn de rechters snel geneigd de Databank
maar helemaal niet meer te raadplegen. Een niet goed gevulde Databank
zal niet aan de verwachtingen kunnen voldoen. Daar staat tegenover dat
een Databank die is gevuld met teveel uitspraken die niet goed zijn onderverdeeld
in verschillende verschijningsvormen van delicten ook niet werkt. Bij
teveel ‘hits’ zal de rechter (teveel) moeite moeten doen de relevante informatie
uit de gevonden arresten te halen. Bij een optimale vulling van de Databank
is voldoende informatie beschikbaar om concrete zaken aan te spiegelen
en is voldoende gedifferentieerd in bijvoorbeeld delictgroep, delict en delicttype
om overzicht te houden over de voor een concrete zaak relevante informatie.
Bij zaken met meervoudige tenlasteleggingen geeft de Databank teveel
niet-specifieke informatie en als er wel relevante informatie wordt gegeven,
ontbreekt het de rechters veelal aan tijd om deze uit de verkregen informatie
te destilleren.
Van belang voor het goed functioneren van de Databank was een helder
kader van strafbepalende kenmerken dat voldoende gegrond moest zijn in
het rechterlijke veld. Naar aanleiding van de ‘pilot’ is de huidige Databank in
vergelijking met het oorspronkelijke ontwerp, vereenvoudigd voor wat betreft
de strafbepalende kenmerken, zodat deze tegemoet kwam aan de wensen
uit de praktijk. Uit de gesprekken blijkt dat het summiere aantal strafbepalende
kenmerken dat in de huidige Databank is opgenomen, wel enigszins
overeenkomt met de kenmerken uit de rechtspraktijk, maar het is niet helemaal
duidelijk of dit kader helder genoeg is voor een goed functioneren van
de Databank. De respondenten geven hierover een tweeslachtig antwoord.
Aan de ene kant geven ze aan dat de Databank alleen als kapstok wordt gebruikt
en dat er dus geen behoefte is aan een uitgebreid netwerk van strafbepalende
factoren. Aan de andere kant noemen ze het verkrijgen van teveel
‘hits’ als belemmering voor het gebruik van de Databank; daardoor moet teveel
tijd worden geïnvesteerd om de relevante informatie van de overige in-
67 Bij het feit dat slechts weinig rechters aangeven gebruik te maken van de Databank, dient
naar onze mening ook rekening te worden gehouden met het geringe aantal zaken waarin
daadwerkelijk een straf van vier jaar of meer wordt opgelegd gerelateerd aan het aantal
door ons ondervraagde gebruikers. In de studie Criminaliteit en rechtshandhaving 2000
wordt het aantal zaken waarin een gevangenisstraf van drie jaar of meer wordt opgelegd
vastgesteld op ongeveer tussen de 31/2 en 4 procent. Men mag aannemen dat het aandeel
van zaken dat tot een strafoplegging van vier jaar of meer heeft geleid daar een kleiner
deel van uitmaakt. Dat leidt tot enige voorzichtigheid aangaande de kwantitatieve verwachtingen
die men mag koesteren over het gebruik van de Databank. Datzelfde geldt
voor de door ons bevraagde groep gebruikers. Zie: Criminaliteit en rechtshandhaving 2000,
p. 101.