Instrumenten consistente straftoemeting - Rechtspraak.nl

Analyse en conclusies
goede komen, aangezien de rechters dan gewend zijn de eigen ervaring te
combineren met instrumenten.
In de opleiding zou ook meer aandacht kunnen worden besteed aan de
manieren waarop het (denk)proces van de strafoplegging inzichtelijk kan
worden gemaakt. Hoe keuzes die impliciet worden gemaakt, kunnen worden
geëxpliciteerd. Bijvoorbeeld door meer aandacht te besteden aan de manier
van motiveren. Het gebruik van de Databank kan hier zowel uitgangspunt als
hulpmiddel zijn. Daarmee worden twee doelen bereikt: de Databank wordt
overzichtelijker en resultaten uit de Databank worden makkelijk te raadplegen
omdat de gebruikers bekend zijn met de structuur. Als hier in de opleiding
aandacht aan wordt besteed, leren in principe alle rechters (en ondersteuning)
op dezelfde manier de straf te motiveren. Dat werkt gunstig ten aanzien
van consistente straftoemeting. Belangrijk daarbij is dat rechters in de
motivering aangeven welke factoren zijn gebruikt en welke invloed (verhogend
of verlagend) die hebben gehad op de straf.
Ook na de opleiding moet er voldoende aandacht blijven voor de straftoemeting.
De waardering van diverse straftoemetingsfactoren is voortdurend in
beweging en daarom moet er ook voortdurend reflectie zijn op de rechterlijke
straftoemetingspraktijk. Dit kan plaatsvinden op metaniveau (LOVS, Commissie
Rechtseenheid), maar ook binnen de gerechten zelf zou een persoon of
een commissie moeten worden ingesteld die zich bezighoudt met de straftoemeting.
76 Deze kan onderling strafmaatoverleg stimuleren, ontwikkelingen
op het gebied van de straftoemeting, zoals het (verder) ontwikkelen van instrumenten,
ondersteunen en zorgen voor de inbedding daarvan in de eigen
organisatie. Zo wordt de straftoemeting breed erkend als belangrijk onderdeel
van de strafzaak. De uitgave van het Straftoemetingsbulletin van Trema
wijst in die richting. In dit kader is het misschien wenselijk aan de Databank
enkele toegevoegde functies toe te kennen. De vraag is bijvoorbeeld of de
keuze om geen statistische informatie beschikbaar te maken, dient te worden
heroverwogen. Niet zozeer om de concrete zoekvraag te ondersteunen met
deze informatie – de ervaring met NOSTRA leert dat daar moeilijk waarde
aan kan worden gehecht in een concrete zaak – maar veeleer vanuit de gedachte
de kennis van rechters over de straftoemetingspraktijk te verbeteren.
Vanuit dit perspectief is heel wel te verdedigen dat ook het bieden van inzicht
in de trends van de straftoemetingspraktijk een belangrijke functie kan vervullen
in de permanente opleiding van rechters. De informatie uit de Databank
achten wij daartoe geschikt vanwege haar gerichtheid op de strafbepalende
kenmerken. Het is informatie die een diepgaandere analyse van de
straftoemetingspraktijk vanuit het perspectief van de rechter mogelijk maakt
dan de informatie die bijvoorbeeld wordt verkregen uit studies als Criminaliteit
en rechtshandhaving. Op deze wijze kan de discussie over de straftoemeting
ook op het niveau dat de individuele zaak overstijgt meer vorm krijgen en
dient de Databank niet alleen als bron van informatie voor rechters bij de straf-
76 Binnen een aantal gerechten bestaat al een dergelijke constructie.
75