Collega: - OK Nieuws

Foto: Paul Meijsen
delen of iets als bedrijfsafval dan wel als zie-
kenhuisafval moet worden afgevoerd. De
besmettingsroute is daarbij doorslaggevend.
Voorheen keek men naar het ethische en
esthetische verhaal van het afval. Gekscherend
zou je kunnen zeggen: kon je eerst een
afgezette arm tussen het bedrijfsafval deponeren,
nu kijkt men naar de hele keten: welke
risico’s op infectie loop je in die keten op het
moment dat je het afval verwijdert uit het
ziekenhuis? Opslag, vervoer en verwerking
van medisch afval zijn dichtgetimmerd met
bepalingen, voorschriften en wetten. Toch
verdwijnt er onnodig veel afval in de blauwe
ton en kan de verwerking goedkoper.’
Een ziekenhuis is verplicht om een ADRveiligheidsadviseur
in dienst te nemen of in
te huren. Die heeft als taak om in het ziekenhuis
te kijken of het sectorplan juist wordt
toegepast. ‘ADR’ staat voor ‘vervoer van gevaarlijke
stoffen over de weg’ (Accord européen
relatif au transport international des
marchandises Dangereuses par Route). Zo’n
adviseur heeft er geen dagtaak aan. Daarom
wordt hij vaak ingehuurd, bijvoorbeeld bij
vervoersorganisatie EVO.
Milieubarometer
De ziekenhuizen zijn verplicht tot onder
meer een jaarlijkse milieurapportage; onderdeel
daarvan is het afvalstoffenbeleid. Lamphen:
‘Voor zo’n beleid heb je behalve de ADRveiligheidsadviseur
ook mensen nodig die
arbo en milieu in hun portefeuille hebben.
Samen vormen zij een netwerk van milieucontactpersonen.
Die hebben een soort gremium
waar afspraken worden gemaakt. Dat
gremium vertegenwoordigt afdelingen van
ziekenhuizen en zorgt ervoor dat de mensen
op de werkvloer informatie krijgen over om-
Foto: Paul Meijsen
gaan met afval. Dat gebeurt onder meer met
instructiebijeenkomsten, posters en instructiemateriaal.
Zo wordt het afvalbeleid verankerd
in de organisatie.’
Zorginstellingen hebben zelf ook initiatieven
genomen voor de verwerking van ziekenhuisafval.
Er is een Milieu Platform Zorgsector.
Daarbij zijn op dit moment zo’n 130 instellingen
aangesloten: ziekenhuizen, bloedbanken,
bejaardentehuizen. Een van de dingen die het
platform heeft ontwikkeld, is de Milieubarometer.
Dat is een soort benchmark. Zorginstellingen
rapporteren wat ze aan afval produceren
en vergelijken dat met elkaar: doe ik
het beter of slechter dan de rest?
‘Of de raad van bestuur goed beseft wat afval
kost, hangt af van de mate waarin die zich
voor afval interesseert’, aldus Lamphen. ‘Als
de raad van bestuur zegt: “Wij calculeren de
kosten voor verwerking van ziekenhuisafval
gewoon in als een deel van onze omzet”, dan
zal de neiging om op deze kosten te letten
niet groot zijn.’
Verdienen aan afval
Afval kost geld, maar minder afval levert geld
op. Dat is de kern van Lamphens boodschap.
Op die manier denken is nog allerminst gebruikelijk
in ziekenhuizen en zorginstellingen.
‘Het werkt in Nederland zo: risicohoudend
medisch afval moet in speciale dozen of
vaten worden ingezameld. Die vertegenwoordigen
een bepaalde prijs. Stel ik ben verpleegkundige
en sta bij een patiënt aan het bed
met een infuuslijn in mijn handen. Wat is
dan makkelijker – zeker in deze tijd van
werkdruk en onderbezetting – dan zeggen:
“Als ik de naald eraf knip en er zit geen vocht
in de infuuslijn, dan mag ik die bij het gewone
bedrijfsafval gooien. Zit er vocht in en
laat ik de naald erin zitten, dan moet hij bij
het medisch afval.”?
Zo werkt het in de praktijk echter helemaal
niet. Er zijn ziekenhuizen die voor de veilige
route kiezen en – om het bij die infuuslijn te
houden – alles bij het medisch afval deponeren.
Daardoor maken ze onnodig hoge kosten.
Als je het voor elkaar zou krijgen om
afval bij de bron beter te scheiden en meer
tijd te besteden aan de instructie van verpleegkundigen
en artsen, zou je veel geld
kunnen besparen. Dan zou je die 10 tot 15
procent risicohoudend afval misschien wel
tot de helft kunnen terugdringen. Maar daar
wie is René Lamphen?
rené Lamphen werkte bijna twintig jaar
in het medisch Centrum Utrecht, waar
hij onder meer de afvallogistiek op
poten heeft gezet. Drie jaar geleden
vestigde hij zich in Veenendaal als
zelfstandig adviseur logistiek &
afvalmanagement, met zijn bedrijf
Lazac Adviesbureau – sterk in innovatief
en creatief samenspel. Lamphen was
betrokken bij de nieuwe wet- en
regelgeving voor afvalverwerking in
ziekenhuizen en zorginstellingen.
OK OPERATIONEEL September 2011 31
Foto: Edwin Wiekens
Foto: Edwin Wiekens