Collega: - OK Nieuws

len groter dan bij wit acrylaat. De getes-
te donkere materialen absorberen laser-
straling dus veel sterker dan lichtge-
kleurde materialen van dezelfde samen-
stelling.
Reflectie
Laser kan door reflectie in een ongewenste
richting gaan en brandbare materialen
ontsteken. De reflectie van materiaal
dat tijdens laserbehandeling in
de nabijheid van het werkgebied gebruikt
wordt, dient daarom zo gering
en zo diffuus mogelijk te zijn.
Desinfectiemiddel
Desinfectiemiddel bestaat voor 70 procent
uit alcohol. Het vlampunt van alcohol,
de minimumtemperatuur waarbij
voldoende vloeistof verdampt om deze te
ontsteken, is 21 graden. Een brand die
begint bij de ontbranding van desinfectiemiddelen
wordt niet direct opgemerkt.
Als desinfectiemiddelen tot ontbranding
komen, zijn namelijk geen
vlammen zichtbaar omdat ze volledig
verbranden. De vlammen worden pas
zichtbaar op het moment dat ook het
afdekmateriaal in brand raakt. Dan ontstaat
ook rook.
OK-branden in nederland
38 OK OPERATIONEEL September 2011
Geringe kans
Op een OK zijn de elementen brandstof
en zuurstof altijd aanwezig. Deze factoren
kunnen niet worden weggenomen.
Het is mogelijk om materialen minder
makkelijk ontvlambaar te maken, maar
in een zuurstofverrijkte atmosfeer zullen
ook deze materialen ontstoken kunnen
worden. De kans op het ontstaan van een
chirurgische brand is echter zeer gering.
Als een operatie normaal verloopt, worden
de brandbare materialen niet ontstoken
en ontstaat geen brand. Er ontstaat
uitsluitend brand indien sprake is
van falende apparatuur of een bedieningsfout.
Aanbevelingen
Het is van belang dat apparatuur periodiek
wordt onderhouden door deskundigen.
Kortsluiting in apparatuur of een
zuurstoflek kan namelijk het gevolg zijn
van onvoldoende of verkeerd onderhoud.
Op apparatuur moet door middel van
stickers voor OK-medewerkers duidelijk
zichtbaar zijn wanneer het laatste onderhoud
heeft plaatsgevonden en voor welke
datum het volgende onderhoud moet
worden uitgevoerd. Voorafgaand aan elke
operatie dient de operatieassistent de
• 2001. bij een 74-jarige man raakt tijdens laserchirurgie van de larynx de cuff van de
beademingstube in brand. De patiënt overlijdt na 26 dagen op de intensive care, ten
gevolge van onderliggend lijden.
• Januari 2002. tijdens een operatie leiden de vonken van een diathermieapparaat en de
alcoholdampen van het desinfectans tot een brandbaar mengsel. binnen enkele
seconden ontstaat er een brand en loopt de patiënte eerste- en tweedegraads brandwonden
op, waarvan zij snel herstelt.
• September 2006. tijdens een operatie in het twenteborgziekenhuis in Almelo ontstaat
een niet te blussen brand in een anesthesiezuil en komt een patiënt om het leven.
• Augustus 2007. In het academisch ziekenhuis maastricht woedt tijdens een operatie
een korte brand in de buikholte van een patiënt. In de operatiekamer is per ongeluk
zuurstof toegediend in de holte, waardoor plotseling een vonk in een vlam verandert.
De ‘brand’ duurt zo kort dat de patiënt, een oudere vrouw, er geen verwondingen aan
overhoudt.
apparatuur op een goede werking en
instelling te controleren.
Een aantal apparaten, waaronder diathermieapparatuur,
heeft een groot aantal
instellingsmogelijkheden. Dit vergroot de
kans op het maken van fouten. Bij twijfel
over de juiste instelling dient er een controlemogelijkheid
te zijn. Door het apparaat
te voorzien van een korte instructiekaart
kunnen de instellingen worden
gecontroleerd en wordt de kans op fouten
en (dodelijke) slachtoffers verkleind.
Omdat in het gebied rond het hoofd, het
gezicht, de hals of de hogere borst een
zuurstofverrijkte atmosfeer kan ontstaan,
dient de zuurstoffractie tijdens
het gebruik van apparatuur in dit gebied
zo laag mogelijk te worden gehouden.
Schade aan apparatuur kan ontstaan
doordat medewerkers ertegenaan stoten.
Door bij de inrichting van de OK voor
voldoende bewegingsruimte rondom de
patiënt te zorgen, wordt dit risico beperkt.
Door stoten kunnen ook bedieningsfouten
ontstaan. Zo kan diathermieapparatuur
bijvoorbeeld per ongeluk
op afdekmateriaal worden gericht.
Er dienen eisen te worden gesteld aan de
ontvlambaarheid, vlamuitbreiding en
rookproductie van afdekmateriaal en operatiejassen.
Vooral een lage vlamuitbreiding
is van groot belang om blussen door
de OK-medewerkers mogelijk te maken.
Tot slot dient in calamiteitentrainingen
voor OK-medewerkers aandacht te worden
besteed aan het ontstaan, het voorkomen
en het bestrijden van chirurgische
branden.
Hopelijk kunnen deze aanbevelingen
chirurgische branden voorkomen. Zeker
tijdens een operatie geldt immers: voorkomen
is beter dan blussen.
Literatuur
▼
• Laserveiligheid in de gezondheidszorg.
Stichting Laserveiligheid in de Gezondheidszorg,
2006.
• Surgical fire prevention guide, ECRI Health
Devices, 2009.