'Kennis is macht, doch meer dan kennis is karakter' - Politieacademie

Van de oorspronkelijke onderwijsplannen werd uiteindelijk alleen de op-
leiding voor politieofficieren ten uitvoer gebracht, overigens opnieuw na een
felle strijd tussen de departementen van Justitie en Binnenlandse Zaken. Het
conflict ging zowel over de organisatie van het onderwijs (internaatsmodel
of niet) als over de zeggenschap (Binnenlandse Zaken vond de invloed van
Justitie te groot). De hoofdrolspelers Van Zoelen (Justitie) en Mijnlieff (Binnenlandse
Zaken) vochten hun conflict deels uit over het hoofd van Frima,
de oud-directeur van de Model-Politievakschool en nu door Justitie voorgedragen
als beoogd directeur van de nieuwe opleiding. Zelfs het feit dat de
echtgenote van Frima een apotheek dreef, werd tegen hem gebruikt; het
zou haar onvoldoende in staat stellen om de rol van (onbezoldigd) ‘moeder
der compagnie’ te vervullen.
In 1948 begonnen dan toch de voorbereidingen voor het Rijksinstituut
voor de Opleiding van Hogere Politieambtenaren (RIOHPA) in Hilversum.
Frima werd uiteindelijk tot directeur benoemd. De eerste cursussen begonnen
in 1950. Het waren aspiranten van zowel de rijks- als gemeentepolitie.
Zij kregen een tweejarige opleiding voor politieofficier. In 1967 verhuisde de
school naar Apeldoorn waar zij verder ging onder de naam van Nederlandse
Politieacademie.
Voor het overige voerden de rijks- en gemeentepolitie ieder hun eigen
koers. Dit pakte voor het Korps Rijkspolitie gunstiger uit dan voor de gemeentepolitie.
Al in 1948 opende de school voor de Eerste Opleiding zijn
deuren in Nistelrode. De belangrijkste reden voor oprichting was het feit dat
de theoretische kennis van het politiepersoneel lager was dan voor de Bezetting.
De eerste lichtingen bestonden uit politiemannen die uit de praktijk
waren teruggetrokken voor een bijscholing van drie maanden. In 1951 betraden
de eerste aspiranten het schoolterrein. In datzelfde jaar begon het Korps
Rijkspolitie ook een kaderopleiding in Bilthoven, waar een jaar later ook de
eerste verkeersopleiding voor het korps van start ging.
Eigenlijk kan deze situatie, die tot 1957 voortduurde, worden aangemerkt
als een nieuwe periode van zelfredzaamheid. Dit keer waren het echter niet
de bonden of particulieren maar de verschillende overheden zelf die opleidingen
begonnen te organiseren. Het ministerie van Justitie deed dit voor
het Korps Rijkspolitie, de gemeenten voor de gemeentepolitie. De grote steden
Amsterdam, Rotterdam en Den Haag organiseerden hun eigen opleidingen.
Zij hadden te maken met een constante instroom van nieuw personeel
wat een opleiding ook rendabel maakte. Dat was het niet voor de kleinere
gemeenten. Voor deze groep werd de oplossing aan het begin van de jaren
vijftig gevonden in de vorm van provinciaal politieonderwijs op basis van een
gemeenschappelijke regeling.
De provincie Zuid-Holland beet het spits af. In 1952 startte een opleiding
voor nieuwe agenten in Wassenaar. Het was letterlijk pionieren. De school
was gevestigd in een jeugdherberg, zodat er alleen ’s winters kon worden
lesgegeven. In de zomermaanden moest de jeugdherberg open zijn voor vakantiegangers.
De aspiranten kregen daarom een stoomcursus aangeboden
van acht weken. Deze was volgens deskundigen veel te kort om iemand voor
te bereiden op een zelfstandige uitoefening van de surveillancedienst. Maar
de commissie van voorbereiding verwierp deze kritiek met de opmerking dat
voor de surveillance slechts de “aller-noodzakelijkste” kennis vereist was. In
het korps kon de opleiding dan worden voortgezet.
Het Zuid-Hollandse voorbeeld kreeg al spoedig navolging. In 1953 ging in
het Limburgse Doenrade een gemeenschappelijke opleiding van start voor
het zuiden van land. In 1959 volgden de oostelijke en noordelijke provincies
met een eigen opleidingsinstituut in Lochem.
16 17