BIBLIOTHEEK KITLV - Acehbooks.org

104
De Wester-Afdeeling.
Verreweg de kleinste der twee, en toch nog meer oppervlakte
beslaande dan Java; al de landschappen, langs
de Westkust en in het stroomgebied van de Kapoeas liggende
behooren er toe; onder het groote aantal noemen
wij: Sambas, Mampawa, Pontianak, Simpang, Singkawang,
Soekadana en Matan langs de kust, Landak, Tajan en Sintang
in het binnenland. Eeeds op korten afstand van de
knst verrijzen soms wel niet hooge, maar dikwerf grillig
gevormde vulkanische bergen ; hetzij dal of heuvelkling,
meest overal is de bodem buitengemeen vruchtbaar, behalve
waar goud gevonden wordt, alwaar de kwartsbodem
totaal gebrek aan humus heeft. Toch zijn het alleen de
goudgroeven, vooral in Sambas, Pontinak en Mampawa,
-welke de aandacht trekken der nijvere Chineezen, die zich
hier ten getale van wel 30 000 kwamen vestigen; in het
Landakscne vindt men de zuiverste en meest geroemde
diamanten van geheel Borneo; een thans verdreven Inlandsch
Vorst van Matam is, naar men wil, in het bezit
van een enkelen steen, waarvoor hem vruchteloos 3 l /3 ton
gouds is geboden. Niet alleen is de landbouw niet noemenswaardig
door gebrek aan vlijtige handen, maar op vele
plaatsen ook door het gemis aan besef om het overvloedige
water af te leiden. Hoe de Chineezen zich te midden van
eene vijandige bevolking tegenover de wantrouwende en
naijverige Maleische vorsten weten te handhaven, vindt
zijne oplossing in hunne naauwe vereeniging tot Kongsi's
en geheime eedgenootschappen, die tot trouwen, onderlin-