Seksualiteit bij mensen met ernstige verstandelijke ... - Platform EMG

2.3.2. Cognitieve ontwikkeling.
De verstandelijke vermogens van een mens wordt de cognitie genoemd.De cognitie wordt
aangeduid door middel van het IQ dat iemand heeft. Cognitief functioneren mensen met
evmb op ernstig of zeer ernstig verstandelijk beperkt niveau. Bij een ernstige verstandelijk
beperking ligt het IQ tussen de 20 en 34. Bij een zeer ernstige verstandelijke beperking ligt
het IQ tussen de 0 en 20. Het vaststellen van het IQ levert in de praktijk problemen op omdat
er geen tests zijn die kunnen worden gebruikt voor deze doelgroep.
2.3.3. Sociaal-emotionele ontwikkeling .
Wanneer we kijken naar de normale ontwikkeling die een mens vanaf zijn geboorte doorloopt
zijn er volgens Došen 5 verschillende ontwikkelingsfasen. Hieronder staan per
ontwikkelingsfase de kenmerken van de sociaal emotionele ontwikkeling beschreven.
Fase 1: Eerste adaptiefase (0 tot 6 maanden).
Het kind maakt de eerste maanden een autistische fase door, gericht op het eigen innerlijk
waarbij geen speciale aandacht voor de omgeving is. Vanaf de 2 e maand komt het kind in een
symbiotische fase, het ervaart zich niet los van de primaire opvoeder. Onderscheid tussen “ik”
en die ander is er niet. Vocalisatie en glimlach spelen een grote rol in de stimulatie van sociale
interactie. Lichamelijk contact tussen kind en moeder wordt steeds intensiever als gevolg van
de toegenomen aandacht van het kind voor de moeder, er is sprake van meer interactie. Het
kind ontdekt het eigen lichaam. Omgang met volwassenen wordt voornamelijk gekleurd door
het lichamelijk contact. Deze fase kenmerkt zich ook door een groeiende sociale interactie
met de omgeving en het begin van een band met de verzorger. Er is sprake van het begin van
de hechting en het opbouwen van basale emotionele veiligheid. Het kind beweegt zich in een
spanningsveld van afstand nemen van de vertrouwde personen en hen tegelijkertijd hard
nodig hebben.Er is sprake van affectkwaliteiten zoals het ervaren van angst, woede, excitatie
en passiviteit. Er treden bijvoorbeeld angstreacties op bij harde geluiden, bewegingen en
lichtflitsen. Woede en agressiviteit zijn in deze fase nog voornamelijk op zichzelf gericht.
Iemand in deze leeftijdsfase krijgt sensorische prikkels te verwerken, maar is niet in staat die
prikkels tot een geheel te integreren en zich in complexe situaties te redden.
Het kind leert van de eigen reflexmatige activiteiten. De eerste schema’s van actie en reactie
vinden plaats, dit ontwikkelt zich doordat het kind stimuli aanpast aan de reactie van anderen.
Fase 2: De eerste socialisatiefase (6 tot 18 maanden).
Deze fase word gekenmerkt door verdere hechting en het opbouwen van basale emotionele
veiligheid. In deze fase groeit het kind langzamerhand toe naar separatie en individualisatie.
Het kind leert dat zijn activiteiten gevolg kunnen hebben (dat er iets door verandert in de
omgeving). In deze fase komen psychische kwaliteiten tot ontwikkeling ,zoals herinnering,
regulatie van impulsen. Vanaf ongeveer de 7 e maand is er sprake van imitatie, het kind wordt
zich ervan bewust dat het aan contact met een ander persoon veiligheid, bevrediging en
plezier kan beleven. Het kind durft zich van een afstand van de moeder te bewegen, maar
heeft tegelijkertijd haar nabijheid nodig. In deze behoefte maakt het kind gebruik van
“transitional objects”, bijvoorbeeld een teddybeer of een ander vertrouwd object. Dat het kind
zich begint te hechten valt af te lezen aan het onderscheid dat wordt gemaakt tussen vreemden
en bekenden. Door een optimale veilige gehechtheid heeft een kind het basisveiligheidsgevoel
van waaruit een zelfstandig persoon kan groeien.