Seksualiteit bij mensen met ernstige verstandelijke ... - Platform EMG

2.3.4. Ontwikkelingsfase van mensen met evmb.
Mensen die horen tot de doelgroep evmb komen wat betreft de sociaal-emotionele
ontwikkeling niet verder dan de 1 e of de 2 e fase. Zij blijven als gevolg van hun verstandelijke
beperking hangen in de ontwikkelingsfase van een kind van 0 tot ongeveer 2 jaar.Wanneer we
kijken naar het “observatie en interviewschema van de Schaal voor Emotionele Ontwikkeling
(SEO)” in de diagnostiek en behandeling van gedrags en psychische stoornissen bij mensen
met een verstandelijke beperking ,zien we gedrag dat het kind vertoont in de 1 e en 2 e fase
(Došen 1990).
Fase 1: 0 tot 6 maanden 1 e adaptiefase.
Omgaan met het eigen lichaam: Het kind ontdekt eigen lichaamsdelen en er vindt
sensorische integratie plaats. Het kind is bezig met het eigen lichaam stereotiep bewegend,
passief.
Proximale zintuigen: Tastzin, reuk, smaak. Het kind raakt gekalmeerd in lichamelijk contact.
Laat zich aantrekken door een bepaald lichaamsdeel van de verzorger.
Beleving van zichzelf: Het kind is voornamelijk bezig met zichzelf, reagerend op sensorische
en autonome prikkels. Het kind is overgevoelig voor bepaalde prikkels. In eigen wereld
teruggetrokken. Gepreoccupeerd door bepaalde prikkels.
Permanentie van object: Dit is het besef dat personen en dingen nog bestaan, ook als zij niet
in het zicht van iemand zijn. In deze fase is geen sprake van objectpermanentie, het kind gaat
af op de concrete situatie: weg is weg. Het kind is bang om kiekeboe te spelen, zoekt niet naar
verstopt speelgoed. Reageert paniekerig als dingen of personen uit het gezichtsveld
verdwijnen.
Angsten: Angst en woede kunnen opgewekt worden door vreemde of intensieve sensorische
prikkels. Er kan angst bestaan voor nieuwe prikkels of harde prikkels.
Omgaan met leeftijdsgenootjes: Geen, dit komt in deze fase nog niet voor.
Omgang met materialen: Het kind heeft geen interesse of moet toevallig ontdekken, soms is
er wel belangstelling voor een bepaald voorwerp en stereotiep bezig te zijn met dit voorwerp.
Verbale communicatie: Dit komt nog niet voor.
Affectdifferentiatie: Excitatie, relaxatie, opwinding bij veranderingen.Woede, apathie.
Agressieregulatie: Woede en agressiviteit naar zichzelf en omgeving. Grote opwinding bij
onlusten, agressief naar zichzelf bij frustratie. Diffuus agressief naar zichzelf en omgeving bij
onlust.
Fase 2: 6 tot 18 maanden 1 e socialisatie.
Omgaan met het eigen lichaam: Het ontdekken van het eigen lichaam als instrument.
Manipuleert materialen en stopt alles in de mond, kan met faecces smeren.
Proximale en distale zintuigen: Kinesthetische belevenissen. Wil constant kinesthetische
prikkels hebben, protesteert als lichamelijk contact afgebroken wordt. Gebruikt materiaal in
spel met anderen.
Belevenis van zichzelf: Lichamelijk gebonden aan belangrijke anderen. Paniekerig bij
veranderingen in de omgeving. Stemming is afhankelijk van de aanwezigheid van belangrijke
anderen. Raakt in woede of paniek als hij/zij niet krijgt wat hij/zij wil.
Permanentie van object: Kan verstoppertje spelen, zoekt naar verstopt speelgoed. Kan
afscheid nemen van een belangrijke persoon en diens afwezigheid (kort) tolereren.
Angsten: Angst en woede bij afscheid van vertrouwde persoon, separatieangst.. Angst voor
vreemde omgeving of vreemde mensen.
Omgaan met leeftijdsgenootjes: Het begin van interesse. Kan spelen met andere kinderen als
verzorger aanwezig is. Kan spelen met andere kinderen die met hem lustvol bezig zijn.