Seksualiteit bij mensen met ernstige verstandelijke ... - Platform EMG

4.Begeleiding bij seksualiteit.
4.1 Seksuele voorlichting aan cliënt of begeleider?.
Wanneer we spreken over seksuele voorlichting denken we in eerste instantie aan
kennisoverdracht tussen de begeleider en de cliënt. Bij het geven van voorlichting kan er
gebruik worden gemaakt van verschillende materialen ter ondersteuning en ter verduidelijking
zoals foto’s, boekjes,video’s, poppen. Voorwaarde om deze materialen te gebruiken, is wel
dat de cliënt in staat is de getoonde voorbeelden te koppelen aan zichzelf, deze te “begrijpen”.
Wanneer je werkt met mensen met evmb zorgt dit voor problemen omdat zij gezien hun (zeer)
ernstige verstandelijke beperking niet in staat zijn gebruik te maken van de bestaande
voorlichtingsmiddelen. De meeste mensen met evmb weten niet eens hoe hun eigen lichaam
eruit ziet, laat staan dat zij de getoonde plaatjes in boekjes of op een video aan zichzelf
kunnen koppelen.Wanneer je ervan uitgaat dat voorlichting inhoudt dat er sprake is van
overdracht van informatie zou je kunnen stellen dat het geven van seksuele voorlichting aan
mensen met evmb in die zin niet goed mogelijk is,terwijl zij wel seksuele
gevoelens/behoeften hebben . Ik heb daar, toen ik begon met het schrijven van deze scriptie
menige discussie over gevoerd met mijn klasgenoten en mijn collega,’s. Wat komt er eerst
“de cliënt of begeleider?”. Gezien het onvermogen van mensen met evmb zelf invulling en
vorm aan hun leven te geven, nemen begeleiders die taak over, daarom heb ik gekozen voor
de begeleider als uitgangspunt bij het geven van voorlichting. De begeleider ontvangt dus
voorlichting waarop hij of zij adequatere begeleiding kan geven aan de cliënten.Wanneer
begeleiders inzicht hebben in de hulpvragen van de cliënt kunnen ze hier vorm aan geven
afgestemd op de behoeften van de cliënt.Het geeft een nieuw perspectief, een mogelijkheid
het leven nog meer te verrijken. Vanuit mijn eigen praktijk heb ik op verschillende groepen
meegemaakt dat het onderwerp seksualiteit vaak pas ter sprake komt wanneer er zich een
duidelijke hulpvraag, meestal in de vorm van een probleem, rond seksualiteit voor doet. Door
begeleiders voor te lichten richt je de aandacht op het onderwerp en soms is het geven van
informatie in die zin een “eye opener”. Ik merk dat aan mijn eigen handelen wanneer ik
bijvoorbeeld in een vaktijdschrift een interessant artikel lees, het werpt een nieuw licht op
bepaalde situaties, prikkelt mij om erover na te denken of ik denk juist jeetje, op die manier of
daarover heb ik nog nooit bewust nagedacht.
4.2Voorlichten van begeleiders.
4.2.1 Wanneer voorlichten? .
In de literatuur wordt veel aandacht besteed aan mensen met een lichte of matige
verstandelijke beperking. Wanneer de vraag ter sprake komt of iemand toe is aan voorlichting
dan wordt bijvoorbeeld door Bosch (1995) gesteld dat bij twijfel altijd moet worden
voorgelicht. Mensen met evmb echter geven lang niet altijd door middel van hun gedrag aan
dat zij seksuele behoeften hebben. Wanneer iemand masturbeert is dat volkomen duidelijk
,maar een heleboel mensen met evmb vertonen dit, of ander seksueel gedrag niet. Sterker nog,
bij veel cliënten is het helemaal niet duidelijk of zij wel behoefte hebben aan dit soort
seksuele ervaringen. Als begeleiders gaan wachten op signalen die mogelijk een seksuele
hulpvraag bevatten is het mogelijk dat adequate begeleiding bij seksualiteit nooit plaats zal
vinden omdat deze behoefte niet gesignaleerd wordt.Wanneer je uitgaat van de visie dat
seksualiteit/intimiteit een verrijking kan zijn van het leven, vind ik dat begeleiders van
mensen met evmb ten alle tijden moeten worden voorgelicht over dit onderwerp.Het helpt hen
gedrag te begrijpen maar geeft ook veel informatie en zicht op de belevingswereld van
mensen met evmb, een wereld die toch al zo moeilijk te doorgronden is. Mijn beredenering is
dat alle beetjes helpen, alle informatie die kan bijdragen aan het leveren van kwalitatief goede