Odeon 80 - De Nederlandse Opera

van frustratie dat vanuit zijn buik opkomt.
Stotteren en zingen gaan in eerste instantie
niet goed samen, maar ik heb van Sir Derek
geleerd hoe je het beste uit beide werelden
kunt halen.’
Terug naar de emoties. Clive Bayley wijst
op een essentieel verschil tussen zangers
en acteurs: ‘Acteurs kunnen improviseren,
terwijl zangers gebonden zijn aan de timing
van hun partij. Ik moet zelf afstand scheppen
ten opzichte van mijn personage, anders kan
ik niet naar behoren zingen. De rol van Claggart
kent een aantal emotionele momenten:
de allereerste ontmoeting met Billy, de lange
aria waarin Claggart zich blootgeeft, en uiteraard
de confrontatie in de kapiteinshut.’
Volgens John Mark Ainsley draait alles
om het fragiele evenwicht tussen betrokkenheid
en overzicht: ‘In het repetitieproces
geef ik eerst ruim baan aan mijn instinct.
Dat heb ik nodig om mijn personage te leren
kennen en om mij daarmee te identificeren.
Maar wanneer ik deze ontdekkingen met
het publiek wil delen, moet ik een stap terug
doen. Dit is een voorwaarde om mijn inzichten
als het ware in het operatheater te projecteren.
Met andere woorden: betrokkenheid
is goed zolang je het publiek voldoende
inkijkruimte geeft. Je mag je als zanger nooit
afsluiten in je eigen emotionele ervaring.’
Geloofwaardig zijn
In de operaliteratuur wordt vaak gewe zen
op de overeenkomsten tussen de plot van
Billy Budd en de persoonlijke ervaringen
van Benjamin Britten. Is Billy het spiegelbeeld
van de gekwelde componist? Jacques
Imbrailo betwijfelt het: ‘Het autobiografische
element zal eerder liggen in de innerlijke
strijden die Britten doormaakte. Voor
zover er in deze opera iets van hem aanwezig
is, ligt dat in de combinatie van de drie
hoofdpersonages.’
‘Dit verhaal rondom de strijd tussen goed
en kwaad is universeel en kan door iedereen
worden gewaardeerd’, meent Clive Bayley.
‘Hetzelfde geldt voor Peter Grimes. Britten
heeft andere opera’s geschreven die een
meer uitgesproken Engels karakter hebben,
zoals Gloriana en vooral Albert Herring.’
John Mark Ainsley vermoedt dat de overeenkomsten
tussen Brittens eigen leven
en de onderwerpen van sommige opera’s
buiten diens controlebereik ontstonden:
‘Britten was zich ongetwijfeld bewust van
dergelijke connecties, maar ik denk niet dat
hij deze van te voren plande. Dit in tegenstelling
tot iemand als Hans Werner Henze,
die vanuit politiek engagement zijn opera’s
met radicale statements lardeert.’
Ainsley heeft recht van spreken. Hij heeft
meegewerkt aan operaproducties van onder
meer The Rape of Lucretia en The Turn of the
Screw. Zijn discografie vermeldt liefst acht
Britten-cd’s, van de opera A Midsummer
Night’s Dream tot de liedcyclus Les Illuminations.
‘Als je een Britse lyrische tenor bent,
wordt je gauw door casting directors ingezet
als Britten-vertolker’, zegt hij droogjes.
Dat hij tot 2007 moest wachten voor zijn
roldebuut als Captain Vere, heeft volgens
hem puur met leeftijd te maken. ‘Als je in
dramatisch opzicht geloofwaardig wilt zijn,
moet je je beperken tot personages die maxi-
CONCERTO
uw specialist in opera,
klassieke muziek en nog veel meer
www.concertomania.nl
DNO abonnementhouders 10% korting
in Concerto en de Plato winkels.
14 OperaFlirt
15
maal zo’n tien jaar jonger of ouder zijn dan
jij. Ik ben nu 47. De Vere van Melville was
misschien iets jonger, maar dan is er nog
de oude Vere die in de proloog aan bod komt.
Kortom: had iemand mij de rol veel eerder
aangeboden, dan had ik die geweigerd.’
Om dezelfde reden heeft John Mark
Ains ley besloten dat hij de titelrol in Monte -
verdi’s L’Orfeo – een van zijn grootste triomfen
wereldwijd, onder meer bij DNO – niet
meer gaat zingen. ‘Ik zou er niet in kunnen
geloven als ik mezelf nu op het toneel zou
zien in de rol van zo’n jonge man. Eén uitzondering
zal ik nog maken, eind 2011 in Wenen
voor regisseur Claus Guth. Hij werkt aan
een herinterpretatie van deze opera, waar -
bij de oude Orfeo op zijn leven terugkijkt.’
Als bas heeft Clive Bayley minder kans
om zich te verdiepen in het vocale oeuvre
van Britten: ‘Behalve John Claggart heeft
Britten heeft niet veel grote basrollen ge -
schreven. Zonde, want hij kon prachtig componeren
voor de basstem. Ik heb beide baspartijen
van Peter Grimes gezongen, en ik
zal in 2013 meedoen aan een Gloriana van
Richard Jones in Covent Garden.’
De jongste van de drie, Jacques Imbrailo,
zal volgend jaar meewerken aan The Rape of
Lucretia in Houston en in 2013 aan de reprise
van Billy Budd in Glyndebourne. Verder wil
hij de tijd nemen om zijn stem in alle rust te
ontwikkelen. ‘Mijn grote voorbeeld als Billy,
Simon Keenlyside, zegt altijd: geef voorrang
aan je stem, dan zullen de theaters zich van
zelf bij je melden.’
CONCERTO Utrechtsestraat 52-60 1017 VP Amsterdam 020-6235228
PLATO • Apeldoorn • Deventer • Enschede • Groningen • Leiden • Rotterdam • Utrecht • Zwolle
Elaine Lok
Jongeren naar de opera –
OperaFlirters en Fidelio-leden
Om opera onder de aandacht van jongeren te brengen heeft De Nederlandse Opera twee seizoenen geleden
de OperaFlirt­formule in het leven geroepen. Jongeren onder de dertig jaar krijgen de kans om voor weinig
geld aan het programma deel te nemen. Odeon sprak met Jet Hendrich (24), deelneemster aan de OperaFlirt,
en met Arjan Stoop (24), commissievoorzitter van Fidelio, de Jonge Vrienden van DNO.
Afgelopen seizoen voerde DNO de opera
Turandot van Puccini op. Jet Hendrich
be zocht bij deze productie de OperaFlirtavond:
‘Hoe ik erbij ben gekomen weet ik
niet meer, maar ik wilde altijd al heel graag
een keer naar Turandot. Toen ik op de site
van DNO keek, zag ik dat die werd opgevoerd
en dat er een OperaFlirt-programma
was. Meteen heb ik toen een vriendin ingeschakeld,
die het erg leuk vond om mee te
gaan en nog nooit naar een opera was ge -
weest. Natuurlijk is het altijd afwachten wat
iemand dan van die opera vindt. Gelukkig
vond ze het geweldig!’
Hoewel de OperaFlirt bedoeld is voor
jongeren die nog nooit eerder naar de
opera zijn geweest, ging dit voor Jet niet
helemaal op: ‘Ik ben misschien niet een
echte Opera Flirter. Van huis uit ben ik veel
met mijn ouders naar uitvoeringen van klassieke
muziek geweest en zo nu en dan naar
een opera, een enkele keer in het buiten -
land. Voor mij was OperaFlirt juist een ideale
manier om eens een keer een vriendin mee
te lokken, die normaal niet zo snel zou gaan.
Voor ons allebei dus een uitgelezen moment
om een glamorous avondje uit te gaan.’
Naast het bijwonen van de opera mogen
OperaFlirters deelnemen aan een rondleiding
achter de schermen. Het concept van
de OperaFlirt sprak Jet erg aan: ‘Ik vond het
leuk om een keer daadwerkelijk backstage
te kunnen. Bovendien krijg je goede tweederangs
plaatsen en niet zomaar een plek
ergens helemaal achterin.’ In de pauze staan
sandwiches en drankjes klaar. Na afloop be -
staat vaak nog de mogelijkheid de zangers
en zangeressen uit de productie te spreken.
Fidelio
Naast de OperaFlirt heeft DNO de Jonge
Vrienden: Fidelio. Commissievoorzitter Arjan
Stoop zet zich samen met de overige leden
van Fidelio in om jongeren te enthousiasmeren
voor opera: ‘Opera Flirt is heel laagdrempelig,
voor mensen die nooit eerder
een opera hebben bezocht. Fidelio daarentegen
is deel van een vereniging. Daar moet
je lid van worden en dat word je natuurlijk
niet zomaar als je er geen relatie mee hebt.’
Lid worden van de Jonge Vrienden van
DNO kan voor slechts € 20 per jaar. Het lidmaatschap
biedt allerlei voordelen. Zo zijn
er voor Fidelio-leden speciale Jonge Operafan-abonnementen,
waarbij DNO kaarten
met 50% korting aanbiedt. ‘Daarbij is er sinds
het huidige seizoen een zeer goede kortingsregeling
bijgekomen,’ aldus Arjan. ‘Je kunt
tegenwoordig met een Fidelio-pas al een dag
van tevoren een kaartje voor € 20 kopen voor
alle niet uitverkochte voorstellingen. Er is
dus niet alleen een kortingsregeling voor
studenten, maar voor állen die jonger zijn
dan 30, mits zij natuurlijk lid zijn van Fidelio.’
Om het lidmaatschap aantrekkelijk te
maken organiseert de Fidelio-commissie
steeds meer activiteiten; van rondleidingen
tot exclusieve inleidingen en ontmoetingen
met zangers, dirigenten, regisseurs en
decorontwerpers. ‘Daarnaast geven we ook
operacursussen voor jongeren, door een jonger
persoon en organiseren we introductieavonden
om nieuwe leden te werven,’ vertelt
Arjan bevlogen. ‘Voor deze introductieactiviteiten
nodigen we ook OperaFlirters uit.
Dit natuurlijk in de hoop dat ze door nog een
keer aan een opera te snuffelen zo enthousiast
worden dat ze lid worden en nog véél
vaker gaan.’
‘Ik wilde al vóór de OperaFlirt lid worden
van Fidelio,’ vertelt Jet. ‘Ondertussen ben ik
lid, maar nog niet heel erg actief. Het is leuk
om mensen te ontmoeten die al een passie
voor opera hebben, die je dus niet mee hoeft
te sleuren en die zelf ook op het idee komen
er naartoe te gaan. Een belangrijke reden om
lid te worden was voor mij dat ik er graag ook
een bijdrage aan wil leveren.’ Doordat € 5
van het lidmaatschap direct naar de educatieafdeling
van DNO gaat, steunen de Jonge
Vrienden activiteiten die door deze afdeling
worden ontwikkeld.
OperaFlirter Jet: ‘Omdat het concept
zo leuk is, zou ik iedereen willen aanraden
een keer mee te doen. Of je nu van opera
houdt of niet, dat verschilt per persoon.
Sommige mensen vinden het helemaal
geweldig en anderen vinden het niks, maar
dat er voor jongeren de mogelijkheid is om
naar een opera te gaan, en dat er zelfs een
Jonge Vrienden-vereniging bestaat, heeft
naar mijn idee duidelijk een toegevoegde
waarde.’
OperaFlirt in maart 2011
De eerstvolgende OperaFlirt-avond
vindt plaats bij de uitvoering van Billy
Budd op 16 maart 2011. Kaarten kunnen
worden besteld via www.operaflirt.nl.
Bij meer aanmeldingen dan beschikbare
plaatsen worden er kaarten verloot. Lees
meer over Billy Budd in deze Odeon,
pp. 8-14.
JOF-abonnementen
2011-2012
Er zijn voor het volgende seizoen vier
ver schillende Jonge Operafan-abonnementen.
Voor mensen die iemand mee
willen nemen die ouder is dan 30, be -
staat de mogelijkheid een begeleidersabonnement
te bestellen. Zie voor nadere
informatie www.dno.nl en de DNO-seizoensbrochure
2011-2012.
Fidelio – Jonge Vrienden
Lid worden van de Jonge Vrienden van
DNO kan voor € 20 per jaar. Zie voor
nadere informatie:
www.fidelio-opera.nl.
Mogelijk gemaakt door:
Odeon_80_DEF.indd 14-15 17-02-11 08:19
Jet Hendrich en Arjan Stoop (Foto: Elaine Lok)