Untitled - Tento.be

De bronstijd
Cirkelen over Vlaanderen: luchtfotografie en de
bronstijd
door Jean Bourgeois
Onze kennis van de bronstijd in Vlaanderen is de
laatste jaren met grote schreden vooruitgegaan, niet het
minst omwille van de totaal vernieuwende bijdrage van
de luchtfotografische prospectie.
Het basisprincipe bij het aanwenden van deze
onderzoeksmethode is dat menselijke ingrepen in de
ondergrond sporen nalaten die op naakte grond of
meestal in het groei- en rijpingsproces van gewassen
zichtbaar worden. Als een droge periode lang genoeg
duurt en op het geschikte moment optreedt gebeurt
het weleens dat de gewassen kleurverschillen vertonen
die vanuit een vliegtuig duidelijk merkbaar zijn. Deze
kleurverschillen worden met het blote oog, zonder
behulp van speciale technische middelen, opgespoord.
Hoewel luchtfotografie reeds vele decennia in
Europa wordt beoefend, heeft men moeten wachten
tot het einde van de jaren zeventig vooraleer deze
methode in westelijk Vlaanderen op systematische wijze
werd toegepast, met name door J. Semey, eerst op
eigen initiatief, later in samenwerking met de
Universiteit Gent. Het systematisch overvliegen van
Oost- en West-Vlaanderen - ongeveer I 00 vlieguren
per jaar - resulteerde in een bestand van meer dan
35.000 opnames die duizenden archeologische
vindplaatsen omvatten, maar ook geomorfologische
fenomenen aan het licht brengen. De archeologische
sporen gaan van de neolithische periode (kampen)
over de metaaltijden (grafheuvels, boerderijen, funeraire
en religieuze monumenten), de Romeinse periode
(wegtracés, kampen, gebouwen, perceelstructuren) en
de middeleeuwen (srt:es met walgracht perceelstructuren,
mottes, gebouwen, enz.). Zelfs sporen uit een recenter
verleden, zoals bijvoorbeeld uit de Eerste Wereldoorlog
(loopgraven), werden opgemerkt.
Dit bestand vormt ongetwijfeld een meer dan
belangrijke basis voor verder wetenschappelijk
onderzoek - en de Universiteit Gent is daar volop mee
bezig -, maar het is ons inziens tevens van kapitale
waarde voor het beheer van ons archeologisch
patrimonium, dat in Vlaanderen toch nog altijd maar
stiefmoederlijk behandeld wordt.
Eén van de meest opmerkelijke sporen in het
bestand zijn cirkelvormige structuren. Dankzij kredieten
van het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk
Onderzoek en van de Onderzoeksraad van de
Universiteit Gent was het mogelijk dit aspect van het
archeologisch patrimonium meer in detail te
onderzoeken. Binnen het gebied zijn niet minder dan
914 dergelijke monumenten aangetroffen. Daarvan zijn
er een 25-tal - door grootschalige opgravingen of door
BRONSTIJD, CA. 2.000 V.C.- CA. 750 V.C. 13