Untitled - Tento.be

Dit decreet kan slechts een eerste stap in de
goede richting zijn en neemt nu pas de elementairste
bepalingen van de Europese conventie van 1963 op, die
in nagenoeg alle overige landen van Europa reeds lang
in wetteksten waren omgezet. Het lost evenwel zeker
niet alle problemen op en beantwoordt lang niet op
alle punten aan de noden van een efficiënt beleid
inzake het archeologisch patrimonium. Ondertussen is
immers de herziene Europese Conventie door de Raad
van Europa goedgekeurd ( 1992) en in werking
getreden. Deze neemt enkele belangrijke nieuwe
bepalingen op, onder meer inzake de financiering van
het archeologisch onderzoek en de archeologische
monumentenzorg, waarbij het in sommige landen reeds
toegepaste principe 'de veroorzaker (= vernieler)
betaalt' centraal staat. België heeft deze Conventie van
Malta van 1992 nog niet ondertekend!
De bescherming en het beheer van het
archeologisch patrimonium zijn in de eerste plaats een
verantwoordelijkheid van de Vlaamse Regering.
De taken die hieraan verbonden zijn, vormen een van
de hoofdopdrachten van de eigen wetenschappelijke
instelling van de Vlaamse Gemeenschap, met name het
Instituut voor het Archeologisch Patrimonium.
Het lAP is het centrale, coördinerend en uitvoerend
orgaan dat moet toezien op de toepassing van het
decreet en daarvoor aan de beleidsbepalende overheid,
de bevoegde minister en de Vlaamse Regering,
verantwoording verschuldigd is. De taken van beheer
en bescherming van het archeologisch erfgoed zijn
daarom bij het lAP gecentraliseerd, maar dat neemt
niet weg dat regionale en lokale besturen, die mede
hun verantwoordelijkheid in deze materie opnemen
door de oprichting van stedelijke en (inter)gemeentelijke
archeologische diensten, waardevolle bijdragen kunnen
leveren tot beheer en bescherming en tot de
archeologische monumentenzorg. Het lAP kan de
werking van deze instellingen, in toepassing van het
decreet ondersteunen. Het is overigens geenszins zo
dat het lAP inzake het wetenschappelijk onderzoek,
meer in het bijzonder de uitvoering van opgravingen,
een monopoliepositie zou bekleden. Integendeel, met
de toepassing van het decreet van 1993 wordt nu pas
ten volle duidelijk hoe dramatisch de aantasting van het
archeologisch patrimonium tijdens de laatste tientallen
jaren geweest is, hoe snel deze aantasting nog steeds
doorgaat en hoe klein het percentage is van wat kan
worden gered. Dit toont aan hoe groot de inspanning
is die zou moeten worden geleverd om aan alle
geledingen van het archeologisch onderzoek, op het
niveau van gewest, provincies, steden en gemeenten, en
aan de universiteiten de middelen en het personeel te
verschaffen die noodzakelijk zijn om een minimum
internationaal peil te benaderen. Desondanks kan toch
- zij het op een te kleine schaal - heel wat onderzoek
worden verricht waarvan in dit themanummer slechts
een beperkte weerslag kan worden gevonden.
6
Via opgraving documen­
teren de archeologen de
nog overblijvende sporen
en resten, wat evenwel
slechts een fractie
vertegenwoordigt van wat
er ooit was.
Behalve voor het project Ename, uitgevoerd in
het kader van een breder onderzoek naar de
middeleeuwse bewoning in de Scheldevallei en mede
ondersteund door de Stad Oudenaarde en de
Provincie Oost-Vlaanderen, is het onderzoek door het
lAP bijna uitsluitend toegespitst op noodopgravingen
van bedreigde sites. Daarbij moet constant - binnen de
mogelijkheden van de beperkte middelen - een keuze
worden gemaakt tussen wat kan en niet kan. Naast
talrijke kleinere interventies is het accent verschoven
van grootschalig onderzoek van bedreigde urnenvelden
(bronstijd-ijzertijd) in de Kempen en diachronisch
onderzoek van langdurig (onder meer in de Romeinse
tijd) bewoonde nederzettingen in de Kempen en het
Maasland (Donk en Neerharen-Rekem), naar de studie
van depots uit de bronstijd (onder meer Heppeneert),
naar intensief stadskernonderzoek in Romeins To ngeren
en Tienen, naar de landelijke bewoning van de
Romeinse tijd tot de middeleeuwen in het gebied
Brugge, Ouden burg, Aartrijke, naar onderzoek in
middeleeuwse steden zoals Aalst, Mechelen,
Door grondige analyse van
die informatie is het
mogelijk een gedeelte van
het verleden te reconstru­
eren. Deze reconstructie is
geen doel op zich, maar
een weg om de mens en
zijn gedragingen te
onderzoeken.
Intensieve landbouw grijpt
steeds dieper in de bodem
in. Daardoor blijven
meestal slechts de diepere
structuren bewaard, ...
of is alles reeds verloren.