Untitled - Tento.be

42
Daartussen bevonden zich ook geïmporteerde en
versierde stukken. Voorwerpen zoals urinalen,
medicijnflessen, distilleerkolven en distilleerhelmen
verwijzen naar de infirmeriefunctie. Ook het grote
aantal zalfpotten en kamerpotten kan met die functie
verband houden. Mogelijk geldt dit ook voor een
scheerbekken. In een hospitaal stond een barbier in
voor het scheren, het knippen van het haar en het
aderlaten. Of de grote hoeveelheid pijpen typisch zijn
voor een dergelijke ziekenhuiscontext blijft onzeker.
In het kader van een restauratie-opdracht
konden de infirmerie en de brouwerij van het voormalige
klooster van de geschoeide karmelieten, in het Patershol
ten oosten van het Gravensteen, nader worden
onderzocht. Deze infirmerie werd in I 658-1661
opgetrokken. De bakstenen constructie is kenmerkend
voor de rijkere barokarchitectuur in de lage landen.
Het onderzoek van de stenen stadshuizen van
middeleeuwse origine leidde tot gegevens over
secundaire functies in deze gebouwen. Enkele begoede
patriciërs stelden in de 12de-13de eeuw één van hun
huizen ter beschikking voor de oprichting van een
hospitaal. Materieel werden geen sporen teruggevonden
die voor die tweede functie als typisch kunnen worden
herkend. Dit geldt ook voor het huis van de familie
Uten Hove naast de Sint-Michielskerk waar kort voor
1204 het Mariahospitaal werd opgericht. Deze vroege
godshuizen verdwenen immers na korte tijd en werden
vervangen door instellingen die specifiek voor die
functie werden opgetrokken.
Zalfpotjes of albarelli in
majolica afkomstig uit de
infirmeriesector van de
Sint-Pietersabdij.
Sedert 1990 wordt archeologisch onderzoek
verricht in het Bijlokehospitaal. De grote middeleeuwse
ziekenzaal werd gebouwd met Doornikse steen en
bakstenen van groot formaat. Een imposante sporenkap
overdekt de zaalruimte. Dendrochronologisch onderzoek
van het hout wees uit dat het wellicht uit de Ardennen
geïmporteerd werd en laat toe de afdekking van de zaal
1251-1255 te dateren. De archeologische bevindingen
stemmen overeen met de geschreven inlichtingen
waaruit blijkt dat in 1228 werd besloten het
Mariahospitaal van Onderbergen te verhuizen naar de
Bijlokemeersen, toen nog buiten de middeleeuwse stad.
Tussen 1265 en 1276, werd nabij de zuidwesthoek een
rechthoekige kapel in Doornikse steen opgericht.
Hoewel deze kapel later meermaals verbouwd werd,
bleef de I 3de-eeuwse structuur goed bewaard.
Gedetailleerd muuronderzoek bracht de restanten aan
het licht van een unieke wanddecoratie uit de late I 3de
of de vroege 14de eeuw. Ten oosten van de
middeleeuwse ziekenzaal kon een tweede bouwvolume
worden onderzocht. Het gaat om een bakstenen
zaalgebouw dat in het begin van de I 6de eeuw was
opgetrokken. De verschillende hospitaalgebouwen lagen
binnen een areaal dat door een muur was omgeven.
Resten van de omheiningsmuur in Doornikse steen
werden door opgravingen gelokaliseerd.
Dit beknopte overzicht geeft slechts enkele
aspecten van wat stadsarcheologisch onderzoek over
twee decennia voor een bepaald onderzoeksthema kan
bijbrengen.