De Biologische landbouw in Vlaanderen - NOBL

100
Ontwikkeling ‘Earwig Management tool’: software
voor het bijsturen van boomgaardbeheer met oog
voor de nuttige oorwormenpopulaties
Oorwormen zijn algemene predatoren met op hun menu een brede waaier
van plaaginsecten. Als natuurlijke vijanden spelen ze in pitfruit aldus een
belangrijke rol in de natuurlijke onderdrukking van opkomende plagen. Ze
werden vroeger in boomgaarden soms als schadelijke insecten beschouwd,
omdat ze compacte vruchttrossen waarin ze zich verschuilen kunnen
bevuilen. Af en toe knagen oorwormen ook aan vruchten, maar onderzoek
wees uit dat het enkel om vruchten ging die reeds eerder beschadigd werden
(bv. hagelschade). De nuttige impact op allerhande schadelijke insecten
maakt de eerder beperkte vervuilingschade ruimschoots goed.
Help! Waarom heb ik geen oorwormen in mijn boomgaard?
Waar op sommige percelen grote aantallen oorwormen aangetroffen werden,
bleken ze op andere percelen totaal afwezig. Een verklaring hiervoor ligt in
de levenscyclus van de oorworm en de impact van het boomgaardbeheer
hierop. Oorwormen hebben een éénjarige levenscyclus waardoor elke
nadelige ingreep de populatie voor de rest van het jaar schaadt, en mogelijke
gevolgen heeft voor de volgende jaren.
Hoe kunnen we tot stabiele oorwormenpopulaties in boomgaarden
komen?
Om de grootte en de stabiliteit van oorwormpopulaties in boomgaarden te
verbeteren, dienden we eerst en vooral een grondig inzicht te verwerven in
de populatiedynamica van dit insect. Er werd een model ontwikkeld waarmee
de ontwikkelingscyclus van oorwormen doorheen het seizoen nauwkeurig
kan voorspeld worden op basis van temperatuursgegevens. Daarnaast
dienden we na te gaan welke acties in het boomgaardbeheer schadelijk zijn
op cruciale momenten in de ontwikkelingscyclus van de oorworm. Tenslotte
moest deze kennis vertaald worden naar concreet praktijkadvies omtrent
aangepaste beheersmaatregelen met het oog op een optimale ontwikkeling
van oorwormenpopulaties in boomgaarden.
‘Earwig Management tool’: je PC als bondgenoot van de oorwormen
Opdat de waardevolle informatie die in het model vervat zit haar ingang
kan vinden in de fruitteeltpraktijk werd een gebruiksvriendelijke software
applicatie ontwikkeld. Hierin werd het fenologisch model (ontwikkeling
van de oorworm in functie van de temperatuur) tezamen met de