De Biologische landbouw in Vlaanderen - NOBL

164
Netwerken en innovatie: connectie in het brede
innovatielandschap?
Land- en tuinbouwbedrijven worden geconfronteerd met de innovatieuitdaging
om hun concurrentiekracht te versterken en tegemoet te komen
aan maatschappelijke uitdagingen. In hun zoektocht naar innovaties worden
landbouwers vaak aangesproken op hun individuele ondernemerskwaliteiten.
Daarnaast zijn ook externe factoren zoals marktprijzen, technologie en
wetgeving essentieel in de keuzes en evolutie van innovaties. De functie van
netwerken in het aansturen, verbreden en versterken van de innovatiecapaciteit
is echter onderbelicht in zowel onderzoek als praktijk. Netwerken kunnen
kennisdoorstroming bevorderen en beslissingskaders mee helpen opbouwen.
Daarom staan ze centraal in het beïnvloeden van zowel individuele
innovatiekansen als externe sociaaleconomische voorwaarden.
Landbouwers en netwerken
In dit onderzoeksproject willen UGent en ILVO vragen beantwoorden rond
de representatie en participatie van landbouwers in verschillende soorten
netwerken zoals o.a. sectorfederaties, voorlichting, vakgroepen, proefcentra
en beleidsnetwerken. Hoe wordt binnen deze verschillende netwerkvormen
tegemoetgekomen aan de veranderende noden van de landbouwer? Hoe kijken
landbouwers aan tegen deze verschillende netwerken en welke rol zien zij voor
zichzelf weggelegd? Hoe komen landbouwers en andere netwerkstakeholders
samen en ontstaan er sterke partnerschappen gericht op de versterking van
een basis waaruit innovaties kunnen ontstaan?
Maar wat wordt bedoeld met innovatie? Is elke vernieuwing ook innovatief?
Is elke innovatie individueel? De eerste reeks interviews en focusgroepen
geven hier geen eenduidig antwoord op. Door het gebruik van kwalitatieve
onderzoeksmethodologie willen we echter ruimte geven aan verschillende
interpretaties van ‘innovatie’ om de meerduidigheid van aspecten rond innovatie
te behouden en in kaart brengen. We kijken daarom hoe landbouwers bepaalde
noden formuleren en hoe hun interactie met netwerken bepalend is voor:
• het bekomen van kennis
• het nemen van bedrijfsbeslissingen
• het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen
We onderzoeken hoe netwerkstakeholders en -kenmerken een rol spelen in
het scheppen van de voorwaarden en toegangskanalen tot kennisinteractie,
participatie en collaboratieve innovatie.
Netwerken in de Biosector
Uniek is hierbij dat we niet vertrekken van een algemene aanpak waarbij
innovatie wordt losgekoppeld van de specifieke kenmerken van elke sector,
maar van een case-per-case analyse waarbij we de verschillende takken in de
land- en tuinbouw apart bekijken. Er worden zes sectoren belicht. ILVO focust
momenteel intensief op de biosector en de varkenshouderij. Telkens worden
zeer case-specifieke dynamieken meegenomen. Maar ook wordt nagegaan