“Is het wat je weet, of is het wie je kent?”

participatie aan levenslang leren. Het al dan niet overnemen of beïnvloed worden door de
opvatting van zijn of haar netwerk hangt volgens Strawn af van het type netwerk. De
theorie luidt dat vooral in ‘dichte’ netwerken, waarin de leden elkaar kennen, er meer
druk zal bestaan op het individu om het interne discours over levenslang leren over te
nemen. In open netwerken daarentegen, staan de leden meer open voor verschillende
soorten discours. In haar analyses heeft Strawn inderdaad een significant interactie-
effect gevonden bij vroegtijdige schoolverlaters tussen dichte netwerken en het discours.
Haar analytisch model laat echter niet de mogelijkheid toe dat een individu, ook niet met
een open netwerk, in contact komt met verschillende discours. Haar theoretisch model
biedt bovendien geen verklaring waarom een individu, indien het in contact komt met
verschillende discours of opvattingen, voor een bepaalde discours zal kiezen of zich
daardoor zal laten beïnvloeden. In het model van De Rick en Valckenborgh (2004) zien
we ook het belang van de perceptie die de potentiële lerende heeft van de opvattingen
van anderen in het verklaren van de participatie aan levenslang leren en het belang van
de mate waarin men geneigd is zich te conformeren. In studies en definities van sociaal
kapitaal komt verder vaak het begrip vertrouwen terug. Wij veronderstellen dat een
individu of potentiële lerende zich laat beïnvloeden, wanneer hij of zij geneigd is zich te
conformeren, door de opvatting van diegenen waarin hij of zij vertrouwen heeft, m.a.w.
door de opvatting van de betekenisvolle andere(n). We leggen echter geen directe link
tussen de structurele en de interpretatieve dimensie vanwege gebrek aan empirische
evidentie. Hoewel Strawn (2003) en Field (2005) getracht hebben individuen onder te
verdelen naargelang de karakteristieken van hun netwerk en de houding ten opzichte
van levenslang leren binnen het netwerk, is het empirisch nog niet voldoende vastgesteld
welke karakteristieken van het netwerk er voor zorgen dat het individu openstaat voor
een bepaald discours en welke typen netwerken welke vormen van hulpbronnen
(kunnen) aanbieden 11 . In ons model stellen we daarom voor met betrekking tot de relatie
tussen levenslang leren en sociaal kapitaal dat (1) het discours van mensen waarin men
vertrouwen heeft het eigen discours of houding ten opzichte van levenslang leren kan
beïnvloeden; (2) het netwerk of de relaties die men heeft een bron kunnen zijn voor
ondersteuning indien men aan levenslang leren wil of gaat deelnemen (bv. kinderopvang
etc.); (3) het netwerk of de relaties die men heeft een bron kan zijn voor informatie over
levenslang leren.
11 Een andere, meer eenvoudige, link kan eventueel tussen de twee dimensies gelegd worden wanneer men
redeneert dat de bereidheid van de personen binnen het netwerk om ondersteuning en informatie te
verstrekken zal afhangen van de opvatting die die personen hebben ten opzichte van levenslang leren. Dit
vraagt nader onderzoek. Een interessante invalshoek is een paper van Portes (1998) waarin hij de motivatie van
de ‘anderen’ in het netwerk om hulpbronnen beschikbaar te maken beschrijft.
51