Het Stomachion - KNAW Onderwijsprijs

Archimedes Codex wordt genoemd dat dit zelfs met sinaasappelsap en een spons
mogelijk is. De geschriften van Archimedes zijn waarschijnlijk ook nog afgeschuurd met
puimsteen.
Wat een kopiist daarna deed was een folio langs de vouwlijn in tweeën snijden. Gelukkig
heeft hij ze verder niet bijgesneden, zodat er geen inktsporen van de geschriften van
Archimedes verdwenen zijn. Vervolgens draaide hij de ‘halve folio’s’, vouwde ze in het
midden en maakte er zo een ‘nieuw’ boek van (afbeelding 2). Als gevolg hiervan staan de
gebeden onder een hoek van 90˚ met de tekst van Archimedes (zie ook bijlage 1).
Afbeelding 2: hoe een palimpsest gemaakt wordt
Het achterhalen van de verborgen teksten
Het manuscript heeft in de loop van de eeuwen veel te lijden gehad. Het is aangetast
door schimmel, vuur en vocht. Bovendien hebben allerlei kopiisten, vervalsers en
‘restaurateurs’ hun steentje bijgedragen aan het verknoeien van dit eeuwenoude
geschrift. Het mag dus een wonder heten dat we überhaupt nog iets over hebben van de
Archimedes Palimpsest!
Abigail Quandt is hoofd van het Walters-­‐laboratorium voor boek-­‐ en papierconservering
en heeft een belangrijke rol gespeeld bij het achterhalen van de teksten van Archimedes.
Ze ontdekte dat het document er extreem slecht aan toe was door voornamelijk de
inwerking van schimmel op het perkament, maar ook door het gebruik van PVAC omdat
dit uitzet als het in contact komt met water en alcohol en als het eenmaal is opgedroogd
is het onmogelijk het weer op te lossen. Het grote probleem was dat voornamelijk de rug
van het manuscript behandeld was met PVAC, terwijl juist dat de stukken waren die
door Heiberg niet gelezen konden worden.
Abigail is in staat gebleken de folio’s van elkaar los te halen zonder al te veel
beschadigingen aan te richten. Ze bestreek het perkament bij de rug van het boek met
een mengsel van isopropanol en water waardoor het soepel werd en de folio’s
losgehaald en gladgestreken konden worden.
8