2010 – 2011, nummer 1 - Thauma

You never monkey with the truth / Norbert Peeters Polemiek
‘Killing an Arab’
Bart Karstens
Dennett volgt geen moreel scepticisme.
Maar: de moraliteit die - wel degelijk -
bestaat is gereduceerd tot een economische
kosten-batenanalyse, in het teken van het
voortbestaan van de vermenigvuldiger.
Het feit dat wij iets kunnen duiden als
goed of slecht, vindt zijn grond in het
differentieel overleven van het gen via
fenotypische effecten. Een status aparte
voor de ethiek is daarom ondenkbaar,
aangezien de ethiek zich beroept op
een skyhook. Het ontstaan van
altruïsme in de strijd om het
bestaan is uitgesloten - tenzij
er zelfzuchtigheid achter
schuilgaat. Zo is Verbeek een
moraalridder die door zijn
gesloten vizier niet ziet dat
de reductie hem de pas heeft
afgesneden.
1 Biology is now bigger than physics, as
measured by the size of budgets, by the size of
the workforce, or by the output of major discoveries…
(Freeman Dyson - Our Biotech Future, p. 1)
2 Philosophy and the subjects known as ‘humanities’ are still
taught almost as if Darwin had never lived. (The Selfish Gene,
p. 1)
3 Interview met Bruno Verbeek over de evolutietheorie.
4 Interview met Bruno Verbeek over de evolutietheorie: “Voor
iedereen die zich mengt in het debat over ethiek en evolutie
is het allereerst belangrijk goed geïnformeerd te zijn. Dit lijkt
vanzelfsprekend, maar het omvat volgens Verbeek meer dan
alleen populairwetenschappelijke literatuur van Richard
Dawkins of Daniel Dennett…”
5 Interview met Bruno Verbeek over de evolutietheorie.
6 Gould, S.J., Lewontin, R.C., (1979) The Spandrels of San
Marco and the Panglossian Paradigm: A Critique of the
Adaptationist Programme.
7 Cinuforce van A.Vogel is een homeopathisch
geneesmiddel dat wordt toegepast bij bijholteontsteking,
voorhoofdsholteontsteking en neusverkoudheid.
8 Interview met Bruno Verbeek over de evolutietheorie.
9 We humans have purpose on the brain. We find it hard to
look at anything without wondering what it is “for”…(River
out of Eden, p. 96)
10 Famosan van A.Vogel is een homeopathisch geneesmiddel
dat overgangsklachten op een natuurlijke manier helpt
verminderen.
11 Interview met Bruno Verbeek over de evolutietheorie.
12 Evolution has no long-term goal. There is no long distance
target, no final perfection to serve as a criterion for selection.
(The Blind Watchmaker, p. 50)
13 …but there are in fact indefinitely many ways that those
spaces could be filled with masonry. (Darwin’s Dangerous
Idea, p. 271).
14 It is time for some more careful definitions. Let us
understand that a skyhook is a “mind-first” force or power
Het
feit dat
wij iets kunnen
duiden als goed of
slecht, vindt zijn grond
in het differentieel
overleven van het gen
via fenotypische
effecten.
or process, an exception to the principle that all design,
and apparent design, is ultimately the result of mindless,
motiveless mechanicity. (Darwin’s Dangerous Idea, p. 76)
15 Interview met Bruno Verbeek over de evolutietheorie.
16 What does matter is that suddenly a new kind of ‘stability’
came into the world. (The Selfish Gene, p. 16)
17 …but it has the extraordinary property of being able to
create copies of itself. (Ibid., p. 15)
18 “Alleen binnen de vermenigvuldiging komt de eenheid
ervan op. Maar die is veranderlijk en gebroken.” (Echte
filosofie, p. 139)
19 For one the earth’s size is finite, but other limiting factors
must also have been important. (The Selfish Gene, p.18)
20 But now we must mention an important property of any
copying process: it is not perfect. Mistakes will happen. (Ibid.,
p. 16)
21 Now they swarm in huge colonies, safe inside gigantic
lumbering robots, sealed off from the outside world,
communicating with it by tortuous indirect routes,
manipulating it by remote control. They are
in you and in me; they created us, body and
mind; and their preservation is the ultimate
rationale for our existence. (Ibid., p. 20)
22 ‘…extremely slight modifications in
the structure or habits of one inhabitant
would often give it an advantage over
others; and still further modifications of
the same kind would often still further
increase the advantage.’ (The Origin of
Species, p. 142)
23 My purpose is to examine the biology of
selfishness and altruism. (The Selfish Gene,
p. 1)
24 An apparently altruistic act is one that
looks, superficially, as if it must tend to make
the altruist more likely (however slightly) to die,
and the recipient more likely to survive. (Ibid., p. 4)
25 It often turns out on closer inspection that acts of
apparent altruism are really selfishness in disguise. (Ibid., p. 4)
26 Interview met Bruno Verbeek over de evolutietheorie.
27 Is there any way out of the dilemma? Both players know
that, whatever their opponent does, they themselves cannot do
better than Defect (The Selfish Gene, p. 207)
28 But there is another version of the game. It is called the
‘Iterated’ or ‘Repeated’ Prisoner’s Dilemma.. (The Selfish Gene,
p. 206)
29 The winning strategy, remarkably, was the simplest and
superficially least ingenious of all. It was called Tit for Tat.
(Ibid., p. 210)
30 Tit-for-tat is a mechanism for generating cooperation
between unrelated individuals. (The Origin of Virtue, p. 63)
31 To play the reciprocity game, they need to recognize each
other, remember who repaid a favour and who did not.(Ibid.,
p. 69)
32 Life, it believes, is not a zero-sum game: my success need
not be at your expense; two can ‘win’ at once. (Ibid., p.73)
33 But always, without exception, living things are designed
to do things that enhance the chances of their genes or copies
of their genes surviving and replicating. (Ibid., p. 18)
Het is zover. De vreemdelingenhaat is
in Nederland aan de macht. Waar de
Tweede Kamer in de jaren ’80 nog leegliep
als Hans Janmaat van de Centrum
Democraten het woord ging voeren, neemt
nu dezelfde manier van denken deel aan
de regering. Dit gebeurt weliswaar via een
gedoogconstructie, (overigens niet eens
uniek meer in Europa!), maar dat is slechts
uiterlijk vertoon. De verantwoordelijkheid
voor het beleid berust wel degelijk bij de
populisten.
Vreemdelingenhaat is van alle tijden. Dat
komt door twee sentimenten. Ten eerste
wordt het andere, het onbekende,
als bedreigend ervaren en moet
daarom buitengesloten worden. Ten
tweede definiëren mensen zich, als groep
maar ook als individu, ten opzichte van
anderen. Als anderen er slecht uitzien
ga je er zelf beter uitzien. Die slechte
Ander kan vele gedaanten aannemen:
een ‘linkse’kunstenaar, een Nederlander
van autochtone afkomst (bij voorkeur
een moslim), of een Griek zonder geld.
In tijden van tegenspoed treedt vrijwel
altijd een mechanisme in werking waarin
er een gezamenlijke tegenstander wordt
aangewezen zodat onderling de rijen
gesloten blijven.
De Nederlander heeft lang gedacht boven
deze primitieve sentimenten verheven
te zijn. Nederland heeft zich daarom
nadrukkelijk gepositioneerd als gidsland
in de wereld. Een land dat opkomt voor de
hulpbehoevende medemens, waar vrijheid
van meningsuiting hoog in het vaandel
staat en waar mensenrechten tot elke
prijs verdedigd worden. De opkomst van
het populisme toont echter aan dat ook
de Nederlander niets menselijks vreemd
is als het gaat om de verhouding tot wat
‘anders’ is. Dat komt als een schok voor
velen die deze val richting onderbuik nooit
voor mogelijk hadden gehouden. Zij voelen
zich daardoor vreemd in eigen land. Het
blijkt dus om meerdere redenen nodig ons
opnieuw af te vragen wie de Ander of wat
‘het andere’ is. Paradoxaal gesteld: wat is
het vreemde eigen?
Om die vraag te beantwoorden wil ik kijken
naar de roman De Vreemdeling van Albert
Camus en de filosofische achtergrond die
daarbij hoort. Die achtergrond is Camus’
‘absurdisme’ dat hij het duidelijkst
verwoord heeft in De Mythe van Sisyfus.
De roman bestaat uit twee delen. Het
eerste deel beschrijft het leven van een man,
Meursault genaamd, in een stad ergens in
Noord-Afrika. Meursault leidt een simpel en
overzichtelijk leven. Hij toont geen enkele
ambitie om zijn leven te veranderen. Hij
streeft er niet naar hogerop te komen. Er
spreekt geluk uit de regelmaat van zijn
leven. Bevangen door een combinatie van
hitte, waanzin en wraak schiet hij op het
strand echter een Arabier dood en vuurt
daarna nog viermaal in diens lichaam. 1
Met deze dramatische gebeurtenis begint
het tweede deel van het boek. Meursault
moet terecht staan voor zijn daad. Dit deel
is duidelijk geënt op Het Proces van Franz
Kafka. Ook daarin staat de hoofdpersoon
terecht om zichzelf. Tijdens het proces
wordt namelijk het hele leven van Meursault
meegenomen. Hij wordt geconfronteerd met
al zijn daden. Vooral zijn emotionele reacties
op deze daden worden beoordeeld. Hij toont
geen berouw over de moord, net zoals hij
geen emotionele betrokkenheid toonde