Untitled

More documents

Recommendations

Info

\I.fi uç r ....... ., . 11 .... A .. . ... . .. t'pctpta » m aurttm .. tM ttruf'tl)trlun.f rum mlts mtffrttéhtS na ttl as :"Ût{ tfa-tnus h n-· (. • . "be . fatomo
Artistieke productie Sobere cisterciënzerhandschriften uit de beginperiode (tot 1200) In het twaalfde-eeuwse Europa was zowel de product ie als de consu mpt ie van handsc hr iften nog grotendeels een monast ieke aangelegen he id. De bened ict ijnen waren ec hter n iet me er de en igen d ie de pen ter hand na men. Religieuze he rvor mingen le idden in die per iode tot he t ontstaan van n ieuwe orden (zoals de kartu izers, de c isterc iënzers en de pre monstratenzers), en b ijgevolg ook tot een enor me toena me aan kloosterscr iptor ia. Deze n ieuw opger ic hte kloosters ha dden boeken nod ig: de sacra scriptura op de eerste plaats, ma ar ook teksten van de kerkvaders en boeken voor de dagel ijkse l iturg ie. De orde van Cîteaux, opgeric ht door de bened ict ijnenabt Robertus van Moles mes in 1098, is een du idel ijke exponent van de toen mal ig e drang naar mo nast ieke vern ieuwing. U it onvrede me t de al te luxueuze levensst ijl van de bened ict ijnen op he t e inde van de elfde eeuw, streefden de mo nniken van Cîteaux een terugkeer naar he t oorspronkel ijke ar moede- ideaal van Bened ictus na . D ie resolute keuze voor eenvoud en sober he id bleek n iet alleen u it hun levensw ijze ma ar ook uit hu n handsc hr iften. Waar de bened ict ijnen tot me erdere eer en glor ie van God indrukwekkende kerken bouwden en r ijkel ijk vers ie rde handsc hr iften vervaardigden, betoonden de cisterc iënzers hun eerb ie d door eenvoud. Die eenvoud in de decorat ie van handsc hr iften werd voorgesc hreven door Bernardus, abt van Clairvaux (1114-1153): litterae unius colaris fiant et non depictae (ze mo gen letters sc hilderen in één kleur, doc h on vers ierd) . Dit voorsc hr ift mo et worden begrepen in de geest van he t ar moede- ideaal van de cisterc iënzers. Bij hu n in trede verl ie ten zij de wereldse prac ht en praal om te leven zoals Christus. Cadexen vol goud en zilver pasten niet binnen een leven van neder ig he id en ont hec ht ing . Bovend ien konden overdadige in it ialen en fantas ierijke ma rg inal ia de aandac ht afleiden van de in houd van de tekst, waar in uite indel ijk de ec hte sc hoonhe id van het boek te vinden was. In it ia len en andere vor men van decorat ie dienden op de eerste plaats om he t boek van een overz ic htelijke tekstindel ing te voorz ien en aldus hanteerbaar te ma ken. Een toonbeeld van strenge sober he id is Brugge, Openbare Bibl iot heek, ms . 257 (Ser moenen van August inus, twaalfde eeuw). De grote, eenkleur ige in it ia len en de overz ic htel ijke lay-out laten de sc hoon he id van de tekst vol maakt tot haar rec ht ko men. 20 OPENBAAR KUNSTBEZIT IN VlAANDEREN 2002/2 •••••••••••••••• Hoewel he t voorsc hr ift van Bernarclus goed gekend en w ijdverspre id was, weken he el wat ha ndsc hr iften al gauw af van deze r igide regel. Velen hielden z ich wel iswaar nauwgezet aan he t kleurverbod, ma ar l ieten hun fantasie de vr ije loop in de ops muk van de in it ia len me t gest ileerde bloe men en rankwerk. Al he el wat verder verw ijderd van de oorspronkel ijke nederig he id zijn de v ier delen van Augustinus' ho milieën op de psal men u it de b ibl iot heek van Te r Doest (Brugge, Grootse minar ie, ms . 16/196 tot en me t 19/193). Deze vier volu mes - een vijfde deel g ing ver loren - werden vervaard igd rond 1200 en bevatten August inus' co mmentaren op de psal men 1-118. De in it ialen, d ie telkens een n ieuw psal menconunentaar inlu iden, z ijn steeds me erkleur ig en vers ierd me t gevloc hten blad- en rankwerk . Het belang van de eerste in it iaal in he t eerste volu me werd extra in de verf gezet: in he t s ierl ijke rankwerk zijn dr ie me da illons me t leeuwen verwerkt. De twee laatste volu mes bevatten vooraan een sierbladz ijde waarop he t inc ip it in rode, blauwe en groene letters is weergegeven. Vanaf omstreeks 1200 boetten de mo nast ieke scriptor ia aan belang in en na men profess ionele lekenatel iers he t roer van hen over. Dit was zowel te wijten aan econo misc he en pol itieke mo eil ijk heden binnen he t kloosterleven zelf als aan funda mentele veranderingen in de sa menlev ing daarbu iten. Het ontstaan van de steden en de emancipatie van de burger creëerden een nieuw lezerspubl iek en dus een nieuwe markt. In tegenstell ing tot de abd ijen waren de stedel ijke atel iers wel in staat om aan de st ijgende vraag naar boeken te voldoen. l:,.M__."'""'•-- p_..._.,..._"' .... .. .. _.:_j.J ...... __ ... "... . .._ .,.
Page 2 and 3: N I N In 0 0 N z UJ UJ 0 z ___J
Page 4 and 5: Besloten wereld, open boeken Via de
Page 6: Pieter Pourbus, Plan van de Duinena
Page 9 and 10: Drie Vlaamse cisterciënzerabdiien
Page 11 and 12: Toch kreeg Ter Doest tot ver in de
Page 13 and 14: Drie Vlaamse cisterciënzerabdijen
Page 16 and 17: Codex Aldenburgensis, 1 Sde - 18de
Page 20 and 21: e111E.Y YJ_ - - - non'ábtit tn ro
Page 22: Parijse handschriften uit de lekena
Page 25 and 26: Artistieke productie Choy ........
Page 27 and 28: De middeleeuwse boekvorm Boeken en
Page 29 and 30: i i I· r . I I I J I
Page 31 and 32: De middeleeuwse boekvorm Het schrij
Page 33 and 34: ètt r .. -o.\n·eut i ut pC\ft ""'
Page 36 and 37: t4 a1U ta . I '
Page 38 and 39: Cisterciënzers als boekengebruiker
Page 40 and 41: Giovanni Boccaccio, Genealogia deor
Page 43 and 44: ·c " > 0 2 Hetvolgend nummer van
Page 45 and 46: Primitieven bezetten Antwerpen! De
Page 47 and 48: Christus zo droevig kij kt! Telefon
Page 49 and 50: ·c , E N N 0 0 N , > 0 8 Piero
Page 51 and 52: Actuele kunst tijdens Brugge Attach
Page 53 and 54: van de klu izenaar Velen zullen in
Page 55 and 56: Kounellis Arte povera Jannis Kounel
Page 57 and 58: of de vreemde kronkels van het surr
Page 59 and 60: N N 0 0 N L > 0 24 Het Steen, ma
Page 61 and 62: ·- " > 0 26 Het publieksonderzoek
Page 63 and 64: 2 Belgisch Centrum van het Beeldver
Page 65 and 66: CULTURELE LADING Merghelynckmuseum
Page 67 and 68: CIRCUMFLEXI ON 9 augustus - 22 sept
Page 69 and 70:
200 gratis tickets de mist in! Inde
Page 71 and 72:
... Oostende & Co VENETIAANSE GAAN
Page 73:
MARTa Herford IC:UMSTSTO() !:en t"e
show all

Untitled

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?