Untitled

I •
Cisterciënzers als boekengebruikers
Bibliofiel
/
C•··*'W"fJ-•I•r$'' •" r""'l""'r
'v" tt•fu.• hl ....... ....
J .,.r ... r"
Het Italiaanse humanisme ging aan het vijftiendeeeuwse
Brugge niet stilzwijgend voorbij. De aanwezigheid
van Italiaanse kooplieden en hun entourage in de
bloeiende handelsmetropool zorgde ervoor dat ook hier
de interesse in de Latijnse klassieken opnieuw aangewakkerd
werd. Dit uitte zich zowel in de keuze van
teksten en auteurs als in de vormgeving van de handschriften.
Johannes Crabbe, abt van de Duinenabdij
(1457 /59 tot 1488) en verwoed bibliofiel, participeerde
volop in deze vernieuwende beweging.
De handschriften die door abt Crabbe werden
besteld, getuigen van een grote belangstelling voor de
Latijnse klassieken (Vergilius, Cicero, Julius Caesar en
Sallustius) en de moderne Italiaanse hwnanistische
auteurs zoals Petrarca en Boccaccio. Een groot aantal
van deze handschriften werd naar alle waarschijnlijkheid
vervaardigd in een te Brugge gevestigd Italiaans
scriptorium. Karakteristiek is het hwnanistische schrift
waarin vele (seculiere) Crabbehandschriften zijn
opgesteld. Het hwnanistisch schrift greep terug naar de
Karolingische minuskel, het schrifttype waarin de
vroegst gekende klassieke teksten waren overgeleverd.
Door imitatie van het Karolingische lettertype
probeerden de hwnanisten het klassieke schrift van de
Romein.se oudheid te doen herleven.
42 OPENBAAR KUNSTBEZIT IN VlAANDEREN 2002/2
Cicero, De officiis; Boëthius,
De consolatione
philosophiae, ca, 1473
Brugge, GS, ms. 112/ I 11
Een parel van humanistische
boekkunst in opdracht van abtjan
Crabbe {met diens wapenschild in
de initiaal)
Een sprekend voorbeeld is Brugge, Grootseminarie,
ms. 112/111. Deze codex bevat teksten van de klassieke
auteur Cicero (De officiis) en van Boëthius
(De consolatione philosophiae). De verzorgde letter, het
fijne perkament, de luxueuze band en de sobere
sierlijkl1eid van de verluchting zijn typisch voor de
bibliofiele smaak van het Italiaanse hwnanisme.
De eenvoud van de decoratie staat haaks op de pracht
en praal waarmee Bourgondische bibliofielen hun
luxehandschriften lieten opsmukken.
Valerius Maximus, Facta et
dicta memorabilia,
ca. 1470-1 475.
Brugge, GS, ms. 158/ 189
Luxeboek besteld door de
Duinenabt jan Crabbe
{1457 /59- 1488) versierd met
miniaturen en ronddecoratie.
Dit is werk van de Meester van
het Dresdens getiidenboek,
werkzaam in Brugge