Untitled

More documents

Recommendations

Info

Team: blitse naam voor een lege doos? Dit bureau van de federale politie met de spectaculaire acroniem: Art Rescue Team gaf onlangs nog wat cijfers vrij over de kunstdiefstallen in België. Daaruit bleek dat drie op de vier museumdiefstallen in België plaatsvonden in Vlaanderen. Pover resultaat In het vakblad Private Veiligheid verscheen het uitgebreide artikel van Annie Moulin, commissaris bij de Federale Politie en Diensthoofd van A.R.T. Volgens het rapport mangelt het in de Vlaamse musea aan goede bewaking en vooral aan goede preventie. Want bij een eventuele diefstal kan de politie amper het stuk opsporen bij gebrek aan duidelijke foto's van de gestolen stukken. Het aantal opgeloste zaken is dan ook bijzonder laag, zo goed als nihil. Een resultaatwaarmee je als Art Rescue Team nu ook niet zo echt mee moet te koop lopen want ART is een overkoepelende dienst in de federale politie die in principe zou moeten coördineren doch dit niet doet (althans niet volgens de terrein mensen). Zij beheren de databank A RTI ST, een databank ten behoeve van de speurders. ART doet geen terreinwerk. Die hebben op het terrein heel wat reacties ontvangen op de wat zij noemen "onbezonnen" uitspraken van commissaris Moulin. De speurders vrezen dat de loze uitspraken hun duurzaam opgebouwde vertrouwensrelaties in de museumwereld zullen hypothekeren. In 1997 waren er 17 museumdiefstallen waarvan één opgelost. In 1998 nog één diefstal meer, maar van die 18 werden er geen enkele opgelost. In 1999 stalen dieven "slechts" 12 keer iets uit een museum en werden 3 van die diefstallen opgehelderd. In 2000 waren er maar 9 diefstallen maar opnieuw werd er helaas géén enkele opgelost. Wie de cijfers bekijkt moet alleszins vaststellen dat ze een beetje dalen zoals bij de andere diefstalcijfers. Het is weg, maar hoe zag het er ook al weer uit? Uit een analyse van de cijfers zou moeten blijken dat vooral Vlaamse musea zo slecht scoren. Sinds 1999 zou er slechts één museumdiefstal in Wallonië voorkomen per jaar. Vooral Gent komt slecht uit de cijfers, maar de cijfers zijn te relativeren. Wanneer je in de statistieken van één naar twee diefstallen gaat op één jaar dan heb je natuurlijk wel een stijging van 100%. In 1999 en 2000 werd overdag in Suikerstrooiers in zilver. Engeland 1Bde - 19de eeuw. ©KIK het Designmuseum ingebroken en werden er kandelaars en zilverwerk ontvreemd. In 2000 kwamen dieven 's nachts op bezoek in het Bijloke-museum, maar in 2001 sloegen gewapend gangsters zelfs toe in het Museum voor Schone Kunsten. Volgens A.R.T. is de beveiliging in de musea niet altijd perfect en zijn sommige suppoosten te loslippig. Routine is één van de grote gevaren voor de suppoosten en in het algemeen vindt het rapport is het bewakingsniveau eerder te laag dan te hoog. Ook over de motivatie van sommige personeelsleden is niet iedereen te spreken. Zo verwijt Lieve Daenens sommige van de door de stad aangeworven toezichters een gebrek aan kwaliteit en verantwoordelijkheidszin. Het grote probleem volgens A.R.T. Is het schrijnend gebrek aan fotomateriaal van de eigen verzameling. Want terwijl het Erfgoedweekend kon rekenen op duizenden belangstellenden blijkt dat diezelfde musea en erfgoedbeheerders niet altijd in staat zijn aan de politie te tonen of uit te leggen wat er nu eigenlijk verdwenen is. : ART loSS REGISTER . : www.artloss.com ::l Office Central de tutte contre le traffic des (J Biens Cultureles ,s::: CJi www.interieur.gouv.fr ..... . Belgische Federale Politie (Afdeling Kunst & Antiek) -r-: justitiepaleis ,!4 Quatre-Brasstraat 13 al 1000 Brussel • Telefoon: 02 508 75 52 . (Weeral) geen middelen Niet iedereen binnen het team is het met de cijfers eens. Veel heeft immers te maken met de inzetvan de middelen bij de politie en ook dat laat veel de wensen over. Een inspecteur die liever anoniem wil blijven: "Als er ergens en container gestolen wordt met bijvoorbeeld 20.000 mobiele telefoons dat worden er daarvoor direct behoorlijk wat middelen ingezet. Bij de verdwijning van kunstvoorwerpen die niet alleen een veel hogere financiële waarde hebben, maar daarenboven ook nog een belangrijk erfgoed vertegenwoordigen, zijn die middelen absoluut niet toereikend. Daarenboven bezit elk land een andere informaticasysteem en is hetzeer moeilijk om op internationaal plan samen te werken. " Art Loss Register Dat beseften de gedupeerden kunsthandelaars en particulieren ook en hun ergernis en belangen stegen zo veel dat ze besloten het Art Loss Register op te richten. Een privé-initiatief die voortdurend een lijst aanlegt van gestolen of verdwenen kunstwerken. Aan de basis van het Art Loss Register ligt het International Foundation for Art Research (IFAR). Deze non-profitorganisatie begon reeds in 1976 met het handmatig bijhouden van alle informatie over verloren en gestolen kunstvoorwerpen van dat moment. Chocoladekan, Parijs 1753 ©KIK Ze gaven een maandblad uit waarin de voorwerpen beschreven stonden Stolen Art Alert. Tien jaar later bevatte de databank reeds zo'n 30.000 beschreven voorwerpen. Na een haalbaarheidsstudie over de commerciële onafhankelijkheid van zo'n project zag het Art Loss Register het levenslicht in 1991. Nu maakt het ALR reeds winst en bevat informatie over uo.ooo gestolen objecten waaronder onder andere 428 Picasso's, 287 Miro's, 191 Dali's en 158 werken van Dürer. Eén op 5000 is verdacht! Elke maand komen er niet minder dan 1200 nieuwe gestolen of verdwenen voorwerpen bij. Want ook bij brand of bij 'abnormale' verdwijningen van kunstvoorwerpen probeert het ALR de gegevens bij te houden. De oplichter heeft het nadien veel moeilijker om de voorwerpen ergens te koop aan te bieden. Oorspronkelijk diende het voorwerp een minimumwaarde van 1500 te hebben, maar hiervan werd onder druk van de politiediensten en de verzekeringen snel afgestapt. Het bleek immers dat de vondst van één voorwerp zeer dikwijls aanleiding gaf tot het vinden van meerdere voorwerpen. Wie maakt er nu gebruik van de gegevensbank? Alle grote veilinghuizen laten systematisch hun loten controleren. De cijfers leren dat ongeveer één op de 5000 voorwerpen als verdacht wordt bevonden. Verder maken alle mogelijke politie-en douanediensten gebruik van het systeem. Musea en particulieren bij de aankoop van een kunstvoorwerp en verzekeringen die de herkomst van te verzekeren voorwerpen willen controleren. Het zijn die laatste trouwens die ervoor zorgen dat er voldoende inkomsten zijn. De verzekeringsmaatschappijen betalen jaarlijks een bijdrage en een commissie op het vindersloon. Bijna 400 verzekeringsmaatschappijen hebben zich bij het Art Loss Register ingeschreven. Alle voorwerpen staan minutieus beschreven en van vele kunststukken is er ook een afbeelding beschikbaar. Samenwerking met de politie Het ART werkt ook samen met de officiële politiediensten die zich in de verschillende Europese landen met kunstdiefstal bezighouden. In Groot-Brittannië is het ART één van de eerste private systemen die deel uitmaken van het Police National Network, in de Verenigde Staten staat de databank ter beschikking van de FBI. Het ART stelt vast dat de eigen databanken van de politie relatief weinig gebruikt worden omdat ze meestal teveel gestolen voorwerpen door elkaar bevatten zoals auto's en andere dure luxegoederen. In Italië beschikt de Carabinieri over een gesofisticeerd systeem en niet minder dan 8o mensen houden zich met kunstdiefstal bezig. In Frankrijk gebeurt dit met het Office Central de tutte contre le trafic des Biens Culturels. Deze dienst beschikt ook zelf over een eigen databank TREIMA (Thesaurus de Recherche Electronique et d'lmagerie en Matière Artistique). Via de website van het Ministerie van Binnenlandse Zaken kunnen professioneten inzage krijgen in de lijst van gestolen en gevonden voorwerpen. Van het Jubelpark naar het kanaal Hier kan je trouwens de buit zien die de Franse gendarmerie in januari van dit jaar terugvond in een kanaal in de Elzas. De méér dan honderd voorwerpen staan op de website en onlangs geraakte bekend dat er ook een reeks gestolen voorwerpen uit Belgische musea bijzaten. Het gaat over tien stukken waardevol Duits zilver uit de 16de en 17de eeuw en over een ivoren reliëf de Drie Gratiën, toegeschreven aan G. Van Opstael (1594-1668). Dieven namen de stukken met behulp van een valse sleutel mee in 1997 uit het Koninklijk Museum voor Kunst en Geschiedenis in BrusseL IJverige Brusselse rechercheurs ontdekten ook nog andere stukken die in België uit een museum werden gestolen. In het belangvan het onderzoek zoals dat dan heet, kan er nog niet gezegd worden over welk museum het gaat. Musea of particulieren die in de periode januari en februari 1997 ook het bezoek kregen van kunstdieven nemen het best contact op met de Federale Politie, Afdeling Kunst & Antiek. De kans is immers groot dat de dieven ook elders in België toesloegen. Met die vondst werd meteen ook één van de geruchten en verdachtmakingen tegen wijlen hoofdconservator Francis Van Noten als zou hij iets met de diefstal te maken hebben de kop ingedrukt. E N N 0 0 N > x 0 13
van de klu izenaar Velen zullen in de National Gallery in Londen het schilderij 'San Girolama nello studio' van Antonello da Messin a met enige verwondering en met vragende ogen bekeken hebben. San Girolama is bij ons beter bekend als Hiëronymus. Meestal wordt de heilige afgebeeld als een eremiet die in barre omstandigheden vertoeft. Denken we maar aan het bekende paneel van jeroen Bosch in het Gentse Museum voor Schone Kunsten. We zien er de kluizenaar die zich in zijn onderkleed biddend op het kruisbeeld heeft geworpen. Achter hem ontvouwt zich een sereen en schitterend landschap, de eremiet heeft er geen oogvoo Vrijwillige afzondering Antonello da Messin a beeldt de kluizenaar af in een studeerkamer, een open constructie waar de kerkvader zich terugtrekt. Die houten constructie maakt deel uitvan een groter geheel, een denkbeeldige, gotische ruimte die zowel naar een kerk als een palazzo kan refereren. Er zijn ranke zuilen en doorkijkjes naar het landschap, maar die zijn er enkel voor de toeschouwer, niet voor de figuur die er zich teruggetrokken heeft. Hij heeft zich vrijwillig afgezonderd in een strak gestructureerde studio met eigenlijk slechts twee wanden. De studio is wat verheven boven de wereld, het is als een podium. De geleerde kerkvader leest een boek en is omringd door diverse voorwerpen. Hij bestudeert de wereld niet door rechtstreekse observatie, maar via studiemateriaal, hij bestudeert de wereld waaruit hij zich teruggetrokken heeft. Vergeten we niet dat de man een monnik en een geleerde was die verantwoordelijk tekent voor de Latijnse standaardversie van de bijbel, de Vulgaat. Zijn kardinaalschap is hem postuum toegekend, vandaar de rode mantel en kardinaalshoed, attributen waarmee hij meestal wordt afgebeeld. Het filosofische pad ln deze toestand van teruggetrokkenheid uit de wereld herkennen vele kunstenaars, wetenschapslui, filosofen zichzelf en hun eigen situatie. Zo ookStefaan Van Biesen die een installatie wil realiseren die precies vertrekt vanuit dit intrigerend schilderij. Hij schrijft in zijn voorbereidend dossier over de geleerde: "Het is een mentale reis die hij maakt, alsof hij door de gedachte zichzelf kan transponeren naar andere, nog onbekende, gebieden. Het lijkt of zijn studio de enige wereld is die hij werkelijk kent. De studio is een projectie van zijn eigen denken." Van Biesen is zelf schilder van opleiding maar zijn werk is voornamelijk plaatsgebonden in de betekenis van gemaakt voor een bepaalde plaats. "Ik vertrek altijd vanuit de plek", vertrouwt hij me toe. Zo werd hij uitgenodigd voor een solotentoonstelling in Park Ter Beuken te Lokeren. Hij vertrok hiervoor vanuit het bestaande en aangelegde wandelpad. Hij beschouwde het als een filosofisch pad, een pad dat je volgt terwijl je denkt onderweg. Je filosofeert al wandelend, je praat met jezelf. je gedachtegang wordt onderbroken wanneer je een werk ontmoet. Zijn 'F/uisterhuisje' bijvoorbeeld staat tegen een boom aangeleund en nodigt je uit om binnen te treden en te fluisteren, je spreekt tegen een boom, je spreekt eigenlijk tot jezelf. Een tijdelijke imaginaire ruimte Stefaan van Biesen beschouwt het park "als een imaginaire ruimte waarin hij tijdelijk verblijft". Hij houdt eraan zijn werk sterk afte stemmen op de plaats en te integreren in de gegeven site. Soms zijn de werken hierdoor moeilijk te vinden, ze gaan immers zo wezenlijk deel uitmaken van de omgeving. Toch zijn de meeste werken heel duidelijk verschillend van die omgeving, verschillend van de natuur. Het werk van Van Biesen is stil werk, beschouwend en aanzettend tot beschouwing, tot ervaren ook. Zijn 'Windkamer', die hij realiseerde in Zonnebeke, is daar zo'n schitterend voorbeeld van. Het gaat om een aan een hoge boom opgehangen cirkelvormige koker in zwarte tule, veertien meter hoog met een diameter van 1,80 m. Er is een opening in de koker zodat je kan binnentreden. Je kan je midden in de natuur even afzonderen om diezelfde natuur door een zwarte waas te bekijken, je kan je even alleen weten zelfs al ben je voor iedereen zichtbaar en de anderen evenzeer voor jou. Het is een mentale ruimte die op een sublieme en poëtische manier wordt vormgegeven, als een bundel van zwarte zonnestralen, zwart licht dat door de bomen priemt. In transit De imaginaire ruimte is iets wat hem al jaren bezig houdt. Het schilderij van da Mess i na is op dat vlak een werk dat steeds weer naar voor is gekomen. De werkruimte van Girolama "is een open plaats, het is een imaginaire kamer die alleen door de gedachte, voor het oog van de ander, kan worden afgesloten. Het is een plek waarin je zowel "binnen" als "buiten" bent. Het is een georchestreerde ruimte, een transitzone, een plaats van in en uit de wereld staan. Bij het bekijken van het schilderij wordt de toeschouwer gedwongen in de rol van voyeur, hij kan het tafereel observeren zonderte kunnen participeren. Het is een wereld die niet de zijne is of kan zijn. In hetwerkstappen Stefaan Van Biesen geeft zijn project de titel "skin - huid - peau - pel/e". Hij wil hiermee de gelaagdheid aangeven die in het werk schuilgaat. Het project bestaat uit een nauwgezette reconstructie in hout van de op het schilderij zichtbare studio. De reconstructie is ontdaan van iedere anekdotiek, hij toont de werkkamer in driedimensionale en pure, naakte vorm zodat ze effectief als zodanig kan functioneren. Ze kan door iedereen worden betreden en op een of andere wijze ingevuld of gebruikt als een mentale ruimte. Daar waar de gegevens die op het schilderij zichtbaar zijn, nauwgezet worden gevolgd, blijft er natuurlijk de invulling van de niet zichtbare gedeelten. Zo wordt het poortje links in beeld wel degelijk vervolledigd. Anders is het met de achterzijde. Hier is de kunstenaar helemaal niet gebonden en voorziet hij een flexibele installatie met tafels en video's. Op de videoschermen zijn opnames te zien van de bibliotheken van enkele bekenden en vrienden. Het boek staat er als drager van kennis, als een van de middelen om de wereld te verkennen. De installatie wordt afgerond door het aanbrengen van grote monochrome doeken, ook zij zorgen voor een interactie met de toeschouwer want kleuren hebben een onmiskenbare invloed op ons gedrag. Onzekere toekomst Dit project zou niet misstaan in een stad als Brugge waar nu de tentoonstelling "Jan van Eyck, de Vlaamse Primitieven en het Zuiden" hoge toppen scheert. Het zou een interessante reflectie en aanvulling kunnen zijn. Ik kan alleen maar hopen dat het project kan gerealiseerd worden en dat de reconstructie een waarachtige functie kan vervullen, want het is wel de bedoeling dat ze niet alleen dient om naar te kijken ... N .. .. N > 0 15
Page 2 and 3: N I N In 0 0 N z UJ UJ 0 z ___J
Page 4 and 5: Besloten wereld, open boeken Via de
Page 6: Pieter Pourbus, Plan van de Duinena
Page 9 and 10: Drie Vlaamse cisterciënzerabdiien
Page 11 and 12: Toch kreeg Ter Doest tot ver in de
Page 13 and 14: Drie Vlaamse cisterciënzerabdijen
Page 16 and 17: Codex Aldenburgensis, 1 Sde - 18de
Page 18 and 19: \I.fi uç r ....... ., . 11 .... A
Page 20 and 21: e111E.Y YJ_ - - - non'ábtit tn ro
Page 22: Parijse handschriften uit de lekena
Page 25 and 26: Artistieke productie Choy ........
Page 27 and 28: De middeleeuwse boekvorm Boeken en
Page 29 and 30: i i I· r . I I I J I
Page 31 and 32: De middeleeuwse boekvorm Het schrij
Page 33 and 34: ètt r .. -o.\n·eut i ut pC\ft ""'
Page 36 and 37: t4 a1U ta . I '
Page 38 and 39: Cisterciënzers als boekengebruiker
Page 40 and 41: Giovanni Boccaccio, Genealogia deor
Page 43 and 44: ·c " > 0 2 Hetvolgend nummer van
Page 45 and 46: Primitieven bezetten Antwerpen! De
Page 47 and 48: Christus zo droevig kij kt! Telefon
Page 49 and 50: ·c , E N N 0 0 N , > 0 8 Piero
Page 51: Actuele kunst tijdens Brugge Attach
Page 55 and 56: Kounellis Arte povera Jannis Kounel
Page 57 and 58: of de vreemde kronkels van het surr
Page 59 and 60: N N 0 0 N L > 0 24 Het Steen, ma
Page 61 and 62: ·- " > 0 26 Het publieksonderzoek
Page 63 and 64: 2 Belgisch Centrum van het Beeldver
Page 65 and 66: CULTURELE LADING Merghelynckmuseum
Page 67 and 68: CIRCUMFLEXI ON 9 augustus - 22 sept
Page 69 and 70: 200 gratis tickets de mist in! Inde
Page 71 and 72: ... Oostende & Co VENETIAANSE GAAN
Page 73: MARTa Herford IC:UMSTSTO() !:en t"e

Untitled

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?