Untitled

Besloten wereld, open boeken
Via deze tentoonstelling worden de abdijgebouwen
in hun maximale integriteit aan de bezoeker aangeboden:
abdijkerk, monumentale pandgang, kamers en kameres,
de ruime refter, de binnentuin, het aloude monastieke
patroon gebouwd in een periode dat de oorspronkelijke
soberheid verre geschiedenis was. De kunstverzameling
van de abdij en het huidige Seminarie vindt discreet een
plaats in het circuit. Een reeks laatmiddeleeuwse
grisailles op paneel zijn hier de blikvangers.
Ze fungeerden in de oorspronkelijke, middeleeuwse site
van de abdij Ten Duinen als de kastdeuren van de
bibliotheek. Het betreft een reeks grisailles, want de
middeleeuwse bibliotheek was uitzonderlijk rijk en
omvangrijk.
De middeleeuwse bibliotheken van de Vlaamse
cisterciënzerabdij Ten Duinen (01128, Koksijde, later
Brugge) en haar stichtingen Clairmarais (01137; nabij
Saint-Omer, Frankrijk) en Ter Doest n175, Lissewege bij
Brugge) stonden in nauwe relatie met elkaar; in de late
Middeleeuwen telden deze bibliotheken samen meer
dan duizend handgeschreven boeken of manuscripten.
Vandaag blijven er ruim zevenhonderd handschriften
bewaard, het merendeel in situ, enkele tientallen
verspreid over bibliotheken in binnen- en buitenland.
Honderd uitzonderlijke handschriften krijgen een plaats
in de tentoonstelling.
Het komt zelden voor dat een kwalitatieve middeleeuwse
bibliotheek zo intact bewaard is. Deze uitzonderlijke
rijkdom wordt in de tentoonstelling ten volle
gevaloriseerd. In de grote refter met zijn fantastische
dieptewerking wordt een middeleeuwse bibliotheek
uitgewerkt. Middeleeuwse boeken worden er getoond
vanuit hun oorspronkelijke functie: een bibliotheek als
kenniscentrum voor monniken die hun monastieke
roeping diepgang gaven, maar evenzeer priester waren,
student of hoogleraar, wetenschapper of bibliofiel
verzamelaar. Tentoonstellingsarchitect Christian
Kieckens pakt deze uitdaging met buitengewone
creativiteit aan.
4 OPENBAAR KUNSTBEZIT IN VLAANDEREN 2002/2
Op deze manier spreekt niet alleen de esthetische
waarde van het individuele manuscript de bezoeker aan;
maar ook en vooral de brede wereld aan teksten en
kennis staat centraal. Antieke teksten, bijbels, bijbelcommentaren
en kerkvaders, de scholastieke scherpslijperijen
van de dertiende en veertiende eeuw,
de humanistische nieuwlichters: met andere woorden
het grote intellectuele parcours van de westerse
Middeleeuwen ligt in deze boekenverzameling besloten.
Zonder uitzondering worden juweeles van middeleeuwse
boekkunst getoond: manuscripten uit het eigen
scriptorium, uit Parijse commerciële ateliers of uit het
Italiaanse universitaire milieu; ook prestigieuze luxehandschriften
uit de meest vooraanstaande handschriftencentra
van de vijftiende eeuw. Een besloten verzameling
met een wereld aan teksten wordt hier opengelegd.
De bezoeker krijgt een gepriviligieerde kijk op de kennis
van de middeleeuwse mens over zichzelf, de wereld en
God.
Kunstenaars gaan ook vandaag nog steeds met deze
vragen om. Ze zijn op zoek naar een voorstelling van de
wereld, doorleefd en eigenzinnig. Alleen de taal van die
bevraging en de vorm van die expressie veranderen
doorheen de eeuwen. Men engageerde kunstenaars die
vanuit hun subjectieve achtergrond op zoek gaan naar
antwoorden op deze universele vragen, vragen naar hun
plaats in de wereld en naar de perceptie van de wereld
in het algemeen. David Claerbout, Jose Maria Sicilia en
Giuseppe Penone gaan zeker deze uitdaging aan.
Bij deze drie kunstenaars speelt het element 'natuur'
een cruciale rol in hun werk. Door de natuur binnen te
brengen in de besloten wereld van het Grootseminarie
wordt de complexe verhouding tussen het sacrale en het
profane getoond.