Untitled

De abdii Ten Duinen
•
Brugge:
••••••••••••••••
De verstedelijking
van de monastieke
beweging
Tijdens de Contrare ­
for matie bouwden mi dde leeuwse
en nieuw opger ichte
orden talr ijke kloosters in
de steden van de Zu idelijke
Nederlanden. De verstedelijk
ing verklaart waaro m
in het zeventiende-eeuwse
Brugge niet minder dan 22
kloosters of abdijen nieuw
werden gebouwd .
So mmige van de kloosters
werden om financ iële
overweg ingen nog in een
trad it io nele got ische
architectuur opgetrokken
ma ar de ongeschoe id e
kar mel ie ten, de jezu ïeten,
de kartu izers en de cister ciënzers bouwden grootse
co mplexen in de nieuwe barokst ijl.
Ook de cisterc iënzer mo nniken van Te n Du inen
ver lieten het platteland om zich in Brugge te vest igen.
Het abba haat van Bernard Ca mp mans (1623-1642)
zorgde in het begin van de zevent iende eeuw voor een
nieuwe in tellectuele bloe i en financ iële ade mpauze .
Doordat de kuststreek nog steeds onve il ig bleef, keek
Ca mp ma ns uit naar een rust ige en ve ilige stedelijke
vest ig ing. Nadat pog ingen in Veurne mislukten, koos hij resoluut voor Brugge.
De c isterc iënzerabd ij Ten Du inen had s inds eeuwen
een vaste stek in deze stad. Recente opzoekingen wezen
uit dat Sp iege lre i 4 (Ten Dune Ezel), 5 en 6 (De Witte
Muenynck) in de dert iende en veert iende eeuw door de
Duinenabd ij a ls refugehu is werden gebruikt. V óór het
einde van de v ijft iende eeuw werd d it e igendo m van de
hand gedaan. Intussen bouwden de Du inheren in de
Snaggaardstraat een tweede refugiu m, dat ze echter op
het e ind van de zest iende eeuw aan de c isterc iënzer
innen van Sper ma lie verkochten.
de onvoltooide droom
van abt Bernard Campmans
Door een overeenko ms t me t de b isschop van
Brugge, d ie s inds 1561 over de bez ittingen van de
opgeheven abd ij Ter Doest in L issewege besch ikte,
kregen de Du in heren in 1624 het refugehu is van Ter Doest
aan de Potter iere i in bez it. Deze locat ie ma akte het plan
zich in Brugge te vest igen me teen haalbaar. Op 3 me i
1627 na men de mo nniken er def in itief hun intrek. Reeds
in apr il 1628 werd gestart me t de bouw van een n ieuwe
abd ij. Het zou de meest monu mentale abd ijs ite in
Brugge worden. De dyna mische Ca mp ma ns was toen
47 jaar oud en reeds 4 jaar abt.
Het ontwerp voor deze Du in enabd ij vergde een
volledig n ieuwe stedenbouwkund ige benader ing van de
wijk. Vooreerst werden delen van het voor malige
refugehu is van Ter Doest in de n ieuwbouw ge ïncorporeerd.
Vervolgens kochten de Duinheren mi nstens 90
huizen op in de buurt, l ieten die slopen en bre idden hun
site u it. Ook een achttal aanpalende steegjes werden in
de n ieuwe abdij ge ïntegreerd. Een zeventiende -eeuws
voorbeeld van stadsplanning.
Marcus Gheeraerts,
Geschilderd plan van
Brugge, 1 562
Brugge, Stedelijke Musea
Stedelijk netwerk vóór de inplanting
van de Duinenabdij, met het
refugehuis van Ter Doest rechts
naast de kerk van het hospitaal
Onze-Lieve-Vrouw van de Potlerie
5