Over schapen met vijf poten en olifanten in de porseleinkast

38
Dat betekent dat een directe en duidelijke set deliverables als toetssteen
ontbreekt, dus de vrijheidsgraad van de programmamanager moet groter zijn
dan bij projectmanagement. Daarnaast wordt door de programmaorganisatie
binnen deze vrijheidsgraad een hele set van projecten en inspanningen in de
organisatie geprojecteerd. Dat betekent in de praktijk dat niet op voorhand exact
is afgebakend welke route zal worden afgelegd en welke afwegingen moeten
worden gemaakt.
Daardoor is het erg moeilijk om concreet met elkaar af te stemmen binnen
welke bandbreedte een programmamanager mag opereren. Om te voorkomen
dat een programmamanager strandt in het permanent afstemmen met de
opdrachtgever(s) moet mandaat vooraf stevig zijn verankerd en voldoende ruim
geformuleerd om een brede waaier aan activiteiten, inspanningen en interventies
door de programmamanager en zijn organisatie mogelijk te maken.
H. Jukema (Delta Lloyd):
Duidelijkheid in opdracht en mandaat voor de programmamanager
is in de praktijk soms het verschil tussen het slagen en het falen van een
programma. Daar kun je nooit te veel tijd ingestopt hebben.
Het is verhelderend om vooraf vast te stellen welke verantwoordelijkheid de
programmamanager draagt over het domein waarin het programma wordt
uitgevoerd. Is hij: hiërarchisch (H-) verantwoordelijk, functioneel (F-) verantwoordelijk
of operationeel (O-) verantwoordelijk 7 ? Die helderheid helpt de
programmamanager, de medewerkers in het programma en het aanpalende
lijnmanagement.
In de hiërarchische verantwoordelijkheid is de programmamanager gedurende
de loop van het (meerjaren)programma de hiërarchisch leidinggevende van de
medewerkers in het programma (de resource manager).
In de functionele verantwoordelijkheid definieert de programmamanager de
wijze van werken van anderen, overhandigt hij de tools en biedt hij ondersteuning
aan anderen.
In de operationele verantwoordelijkheid is de programmamanager daad-
werkelijk verantwoordelijk voor de uitvoering van activiteiten die door hem of
haar worden georganiseerd en ingeregeld conform de eigen inzichten teneinde
afgesproken doelstellingen te behalen.
7 Onderscheid H-, F-, en O-verantwoordelijkheid ontleend aan Gert Wijnen, Programmamanagement
– doelgerichte aanpak van complexe vraagstukken, Twynstra Gudde 1994.