a&mr 10 2010 middelkoop - VluchtelingenWerk Nederland

estuursorgaan tot de conclusie komt dat een vergunning in
plaats van geweigerd, verleend had moeten worden. Als op
grond van artikel 6:18 Awb een nieuw besluit genomen wordt,
is op grond van artikel 6:19 Awb het beroep ook meteen gericht
tot het nieuwe besluit. Als het gebrek met het nieuwe besluit
geheeld is, zal de rechtbank dat besluit in stand laten en is
inzoverre de procedure dus finaal beslecht.
Een andere mogelijkheid is dat op grond van artikel 8:72, vierde
lid, de rechtbank zelf in de zaak voorziet. Ook in die gevallen
zal er sprake zijn van een situatie waarin het dictum van
het besluit gewijzigd moet worden. Als uit de tussenuitspraak
echter al blijkt dat het dictum van het besluit gewijzigd moet
worden om het gebrek te helen, dan ligt het meer voor de hand
dat het bestuursorgaan met toepassing van artikel 6:18 Awb
een nieuw besluit neemt. Het zelf in de zaak voorzien door de
rechter zal zich dus na toepassing van de bestuurlijke lus, niet
vaak voordoen. 24
Ten slotte is er nog de mogelijkheid dat de rechtbank na het
toepassen van de lus met toepassing van artikel 8:72, derde lid,
Awb de rechtsgevolgen van het bestreden besluit in stand laat.
Het bestreden besluit kan bijvoorbeeld een motiveringsgebrek
kennen, of er kan onzorgvuldig onderzoek aan ten grondslag
liggen. Het bestuursorgaan kan dan naar aanleiding van de
tussenuitspraak alsnog een bevredigende motivering geven of
op correcte wijze nader onderzoek verrichten. De rechtbank
kan dan het bestreden besluit vernietigen, maar met het oog
op de nadere motivering, of het verrichte onderzoek, de rechtsgevolgen
in stand laten. 25
De bestuurlijke lus en artikel 83 Vw 2000
De regeling van de bestuurlijke lus in de Awb geeft de rechter
niet de bevoegdheid om tot een ex nunc-beoordeling van het
bestreden besluit over te gaan. Toch zullen vaak na toepassing
van de lus nieuwe feiten en omstandigheden meegenomen
worden.
We zagen hierboven dat de mogelijkheid bestaat dat het
bestuursorgaan na de lus met toepassing van artikel 6:18 Awb
een nieuw besluit neemt. Dat besluit wordt ex nunc genomen,
dus met medeneming van eventuele nieuwe feiten.
Bij het in stand laten van de rechtsgevolgen of het zelf in de
zaak voorzien, vernietigt de rechter het besluit weliswaar ex
tunc, maar de beslissing of de rechtsgevolgen in stand gelaten
worden of zelf in de zaak wordt voorzien, beoordeelt de rechter
ex nunc.
De uitspraak treedt dan immers in de plaats van het vernietigde
besluit en de afweging met betrekking tot het nemen van
een nieuw besluit geschiedt ex nunc.
Zal de vreemdelingenrechter veel behoefte hebben aan de
bestuurlijke lus, naast de informele lus die artikel 83 Vw 2000,
vijfde lid biedt? Het voordeel van de bestuurlijke lus is dat de
rechter een tussenuitspraak doet, waarin is omschreven welke
gebreken het besluit volgens de rechtbank kent en hoe die
gebreken geheeld kunnen worden. Dat maakt de afwikkeling
transparanter en inzichtelijker dan het geval is bij de informele
lus van artikel 83 Vw 2000.
Er zijn echter aanwijzigen dat rechtbanken minder geneigd
zullen zijn de bestuurlijke lus of artikel 83 toe te passen,
indien de nieuwe feiten door de minister worden aangevoerd,
zeker als die feiten ook al eerder door hem bij het besluit
betrokken hadden kunnen worden. In een uitspraak van de
rechtbank Den Bosch speelt dat de minister ter zitting met
extra argumenten was gekomen, gebaseerd op na het besluit
verricht onderzoek, om de afwijzing van de aanvraag nader
Kroniek
kracht bij te zetten. 26 De rechtbank neemt dat echter niet mee,
omdat dat in strijd zou zijn met de goede procesorde: eiseres
kan niet meer adequaat reageren op hetgeen ter zitting door
de minister is aangevoerd. Bovendien zou de afdoening van de
zaak ontoelaatbaar vertraagd worden, omdat een nadere
beoordeling van de minister vereist is en de eiseres daarop
weer de mogelijkheid moet hebben hierop te reageren. Daarom
ziet de rechtbank geen aanleiding artikel 83 Vw 2000 toe te
passen. Evenmin ziet de rechtbank aanleiding om de bestuurlijke
lus toe te passen.
Dit lijkt echter juist een situatie te zijn waar de bestuurlijke lus
voor geschreven is. Als na de tussenuitspraak de minister de
motivering van het besluit heeft aangepast, wordt de vreemdeling
in de gelegenheid gesteld daarop te reageren. Daardoor
vervalt meteen het bezwaar dat er strijd zou optreden met de
goede procesorde, omdat nu wel adequaat op de nieuw aangevoerde
informatie kan worden gereageerd. Van een ontoelaatbare
vertraging is dan eigenlijk ook geen sprake. Het duurt weliswaar
langer voordat de rechtbank einduitspraak kan doen,
omdat de minister eerst nader onderzoek moet verrichten en
de vreemdeling daar weer op moet reageren, maar de procedure
in zijn geheel zal er vermoedelijk door verkort worden. In de
einduitspraak kan de rechter immers – als het meezit – het
geschil definitief afdoen, zodat na de uitspraak geen nieuw
besluit meer nodig is en zodat er ook geen nieuw beroep meer
zal komen.
Hier speelt echter op de achtergrond, dat de rechtbank van
mening is dat de beroepsfase zich niet leent voor nader onderzoek,
als de minister wel de instrumenten ter beschikking stonden
om dat onderzoek te verrichten voor het nemen van het
besluit:
‘De rechtbank stelt voorop dat het op de weg van verweerder
had gelegen om het nader onderzoek uit te voeren voorafgaand
aan het bestreden besluit. Verweerder heeft er voor gekozen
om de aanvraag van eiseres af te doen in de algemene asielprocedure
binnen de termijn van 8 dagen, genoemd in artikel
3.110, eerste lid, van het Vreemdelingenbesluit 2000 (Vb 2000).
Nu nader onderzoek naar de beschermingsmogelijkheden buiten
de in het ambtsbericht genoemde opties kennelijk nodig is
geweest, had het op de weg van verweerder gelegen om gebruik
te maken van de bevoegdheid de termijn te verlengen dan wel
de zaak af te doen middels de verlengde asielprocedure, teneinde
het nader onderzoek te kunnen uitvoeren voorafgaand aan
het bestreden besluit. De beroepsfase leent zich hier niet voor.’
Met andere woorden: als de minister de aanvraag binnen acht
dagen wil afdoen, dan moet geen nader onderzoek nodig zijn.
Als dat wel nodig is, kan dat gebrek niet geheeld worden met
toepassing van artikel 83 Vw 2000 of in het kader van de
bestuurlijke lus. •
A&MR 2010 Nr. 10 - 545