VAN STROHALM TOT STRATEGIE - Politie & Wetenschap

Hoofdstuk 2. Onderwerp en opzet van het onderzoek
Onderzoeksthema
Opsporingsberichtgeving betreft in principe alle mogelijkheden en middelen waarmee politie
en justitie burgers vragen om informatie over gepleegde misdrijven. Het gaat dus om het
betrekken van burgers bij de opsporing van misdrijven. Interne verzoeken om informatie aan
politiemensen, zoals via het politie-intranet, vallen hier buiten.
De reikwijdte van opsporingsberichtgeving is heel groot, want zowel een getuigenoproep in
een wijkkrant als een overzicht van onopgeloste onderzoeken op een website vallen eronder.
Gezien de vele recente technische vernieuwingen rond opsporingberichtgeving wordt het
onderzoeksobject begrensd tot opsporingsberichtgeving via elektronische kanalen, met
name tv en internet. Wat betekent dat 'klassieke' middelen als kranten en aanplakbiljetten in
principe buiten beschouwing blijven. Soms wordt daaraan toch enige aandacht geschonken,
met name wanneer er een relatie bestaat tussen een tv-programma, een website, een radioprogramma
en een krant. Daarbij lijkt sprake van integratie van diverse media, 'elektronische'
zowel als 'klassieke'.
Het in kaart brengen van de ontwikkelingen rond opsporingsberichtgeving via elektronische
middelen, van de ervaringen daarmee en van de uitkomsten ervan, vormen het thema van
dit onderzoek. Specifieker betreft het de volgende aspecten :
• Welke opsporingsprogramma's zijn er zoal?
• Voor welke doelgroep(en) zijn die programma's bestemd?
• Welke zaken komen aan de orde?
• Wie selecteert de uit te zenden zaken, welke criteria spelen daarbij, welke belangen zijn
daarbij in het geding en op welke wijze worden eventuele tegengestelde overwegingen met
elkaar verzoend?
• Hoe en onder wiens verantwoordelijkheid wordt het programma vervaardigd?
• Wat zijn de productiekosten?
• Hoe is deze werkwijze verbonden met de dagelijkse praktijk van de opsporing?
• Wat wordt gezien als succescriteria voor zo'n programma?
• Welke gegevens over efficiency en effectiviteit worden bijgehouden en hoe en door wie
wordt bepaald of er van een redelijke verhouding tussen beide sprake is?
• Komt de uitkomst van kosten en baten overeen met de oorspronkelijke verwachtingen?
De opzet van het onderzoek
Dat technische ontwikkelingen van invloed zijn op de methoden waarvan bij
opsporingsberichtgeving gebruik kan worden gemaakt, spreekt vanzelf. Wel kost het tijd om
daarmee ervaring op te doen en vervolgens kost het tijd om die ervaring te inventariseren, te
systematiseren, te analyseren en de mogelijke conclusies en aanbevelingen daaruit te
verspreiden. Dat proces verloopt tot nu toe vooral fragmentarisch. Dat kan ook moeilijk
anders bij een onderwerp dat zo in beweging en in ontwikkeling is. Er is als het ware sprake
van een 'levend' onderzoeksobject. Bij aanvang van het onderzoek bleek bijvoorbeeld het
programma “Team West” van de in het westen van Zuid-Holland opererende zender RTV
West net haar eerste uitzendingen te hebben beleefd. En op 1 januari 2005 bleek Bureau
Brabant een website en een elektronische nieuwsbrief te hebben gelanceerd. Met zulke
ontwikkelingen kon tijdens het onderzoek niet altijd meer rekening worden gehouden. In een
omgeving die nog zo in verandering is, is een verkennend onderzoek daarom te verkiezen.
Op grond van de dynamiek van het te bestuderen object werd vervolgens gekozen voor een
kwalitatieve opzet, waarbij de gegevens worden verzameld in een aantal open interviews,
naar behoefte aangevuld met meer objectieve gegevens zoals kijkcijfers.
18