VAN STROHALM TOT STRATEGIE - Politie & Wetenschap

Het korte, wekelijkse programma van RTV West wordt in een dag opgenomen en nog op de
dag van de uitzending gemonteerd. Dat kan omdat de presentator niet in beeld verschijnt,
maar zijn tekst inspreekt.
N.B.
Voor elk productieproces geldt natuurlijk nog dat de hoeveelheid werktijd afhankelijk is van het aantal
mensen dat erbij betrokken wordt. De totale (arbeids)kosten van bijvoorbeeld een reconstructie
kunnen daardoor sterk variëren.
In nagenoeg alle interviews kwamen de reconstructies en het woordvoerderschap ter sprake.
Over het laatste was men vrij algemeen van mening dat aan het werken met telkens andere
woordvoerders nogal wat nadelen kleven. Zo is lang niet iedereen van nature geschikt om op
tv het woord te voeren; sommige rechercheurs verschijnen zelfs liever niet in beeld en het
kost soms veel tijd. Er is daarom duidelijk sprake van een ontwikkeling in de richting van
vaste woordvoerders. Een ontwikkeling die op landelijk niveau wordt ondersteund. Nog niet
alle korpsen lijken daarvan echter op de hoogte.
Over de manier waarop een reconstructie wordt gehouden, bestaat minder eensgezindheid.
In een aantal korpsen zorgt het betrokken recherche-onderdeel voor figuranten, rekwisieten
etc. In andere doet de politieproducer dat. Het script wordt meestal door de redactie van het
programma geschreven om vervolgens te worden gecontroleerd door de recherche en/of de
politieproducer.
Figuranten worden meestal gerecruteerd uit het eigen korps, soms zelfs uit het betrokken
team. In enkele korpsen werkt men met een vast bestand aan figuranten, zo nodig
aangevuld met familieleden en bekenden, amateurtoneelspelers, gemeentepersoneel of
zelfs “het halve dorp”. Wel moet men, met name in het westen van het land, voor bepaalde
rollen veelal dezelfde figuranten inschakelen. Slechts bij uitzondering wordt een beroep
gedaan op een beroepsacteur/trice. Een belangrijke reden daarvoor is dat sommige rollen,
bijvoorbeeld die van raamprostituee, minder geschikt worden geacht voor een
politieambtenaar.
Slechts één korps betrekt nagenoeg al zijn figuranten uit een vaste pool
amateurtoneelspelers. Volgens politieproducers van andere korpsen is de productietermijn
vaak te kort om amateurs in te zetten. Een ander bezwaar zou zijn dat burger-figuranten niet
vallen onder de geheimhoudingsplicht. Volgens de voorstander speelt dat niet, omdat
figuranten niet meer te horen en te zien krijgen dan wat er wordt uitgezonden. Of het
inschakelen van amateurs in elke regio mogelijk is, is onduidelijk. Bij een maandelijks
programma met enkele zaken zal dat waarschijnlijk eerder kunnen dan bij een wekelijks
programma met een enkele of, zoals bij Opsporing Verzocht, met verschillende
reconstructies.
De productie van de regionale opsporingsprogramma's verloopt wat minder strak en is wat
meer gebaseerd op improvisatie en op al doende oefenen, dan met name de gang van
zaken bij Opsporing Verzocht. Wel wordt de professionaliteit van dat programma zeer
gewaardeerd. In een korps als Rotterdam-Rijnmond is die reputatie zelfs zo sterk dat er aan
de mogelijkheden van RTV Rijnmond geen behoefte lijkt.
De werkwijze van AVRO en SBS6 verschillen van elkaar. Opsporing Verzocht hecht sterk
aan eigen opnames, wat soms tot dubbel werk leidt als een zaak ook op de regionale
omroep is of wordt gepresenteerd. SBS6 bleek wel bereid om bij een kleinere zaak
eventueel opgenomen materiaal van de regionale omroep te gebruiken - uiteraard tegen
betaling.
De degelijkheid van Opsporing Verzocht kost soms “gigantisch” veel tijd. In een aantal
gevallen is dat reden om af te zien van het aanbrengen van een zaak. Sommige korpsen
brengen om die reden zelfs zelden een zaak aan. Waar tegenin wordt gebracht dat er
kostenbesparingen mogelijk zijn, zoals een vaste woordvoering. Een ander argument voor
een gering aantal aangemelde zaken zou het te beperkte aanbod zijn. Waar tegenin wordt
gebracht dat een tekort aan zaken vooral een organisatorische kwestie is, nl. het ontbreken
32