VAN STROHALM TOT STRATEGIE - Politie & Wetenschap

Tijdsbeslag
Alleen de medewerkers van het KLPD/dNRI en de politieproducer van de gezamenlijke
Brabantse korpsen zijn fulltime bezig met opsporingsberichtgeving. Voor de anderen ging het
om een kwart tot de helft van hun werktijd.
Als het contact met de landelijke media een van de neventaken van een executief politieambtenaar
is, is het tijdsbeslag zeer beperkt en ad hoc.
3.4 Selectie van zaken
Wie neemt het initiatief
Het initiatief om een zaak in een opsporingsprogramma te krijgen, blijkt in een aantal
korpsen nagenoeg geheel bij de recherche te liggen. De politieproducer fungeert dan als
procesbewaker, begeleider of facilitator, en een enkeling staat er nagenoeg helemaal naast.
Er zijn echter ook korpsen waarin de politieproducer actief zoekt naar zaken die geschikt zijn
voor een uitzending. Als redenen daarvoor worden genoemd de eigen bekendheid in het
korps of de visie van rechercheurs op opsporingsbericht-geving 18 . Het is dan heel handig als
hun functie bij de afdeling communicatie is ondergebracht, omdat daar veel zaken en
onderzoeken bekend zijn. Sommige respondenten schatten dat zij de helft tot wel driekwart
van de zaken aandragen.
De definitieve keuze van uit te zenden zaken wordt soms in de RMC genomen. Maar niet
elke regio heeft een eigen RMC en soms fungeert de RMC meer als beleidsoverleg en als
klankbord. Vooral in die situaties vervult de politieproducer de rol van poortwachter. Enkele
respondenten gaven aan dat zij dan in feite beslissen, zeker bij kleine zaken, terwijl ad hoc
met de voorzitter wordt overlegd. Wel zeiden alle politieproducers dat geen zaak wordt
uitgezonden zonder toestemming van de zaaksofficier van justitie. Zo nodig verwijst de
politieproducer een rechercheur alsnog naar de zaaksofficier.
Selectiecriteria : onderlinge verhouding
Volgens de Aanwijzing Opsporingsberichtgeving moet het OM bij het selecteren van een
zaak :
“het belang van opsporing en vervolging afwegen tegen de belangen van privacy
van het slachtoffer, de belangen van eventuele getuigen en van verdachten en de
belangen van de samenleving.
Bij deze afweging speelt de ernst van het feit een rol alsmede de proportionaliteit en
de subsidiariteit.” 19
Met de meeste politieproducers is uitgebreid over de selectiecriteria gesproken. Daarbij
kwam naar voren dat de ontwikkelingen de laatste jaren erg snel zijn gegaan. Dat komt met
name tot uiting in de verruiming van de grenzen voor opsporingsberichtgeving. In 2000 werd
nog uitgegaan van een limitatieve opsomming van zware misdrijven. In december 2004 werd
opsporingsberichtgeving mogelijk in al die zaken waarvoor voorlopige hechtenis is
toegestaan. Verschillende politieproducers vonden die verruiming een formalisering van wat
in de praktijk gegroeid was.
De privacy van slachtoffers of belangen van getuigen en verdachten als zodanig spelen
zelden expliciet een rol. Wat niet betekent dat zij niet van belang zijn. Maar zo nodig kan de
identiteit van een slachtoffer of een getuige worden verhuld of kan een alternatief worden
gevonden, zonder dat het opsporingsbelang daardoor geschaad wordt.
Een enkele respondent vond de 'belangen van de samenleving' een onhelder criterium.
Voorheen werd het soms gebruikt om een zaak die buiten de toen geldende criteria viel
alsnog in een opsporingsprogramma op te nemen. Door verruiming van de criteria lijkt dat nu
minder noodzakelijk. Toch kunnen onder meer maatschappelijke onrust, de bijzondere aard
18Vl. Berridge moet ook Crimewatch “......... have to put in quite a lot of legwork to find stories.” en : ”have to ...
trawling through the local papers and news stories.”
19 par. 1 Aanwijzing 2004
28