hart en vaten leerlingenreader - CLZ vaklokalen

Vraag 6-2. Plastic zak vs. ballon
Aders worden vergeleken met een plastic zak en slagaders met een ballon.
a. In welke van de twee (plastic zak of ballon) kan zich het meest gemakkelijk de meeste
vloeistof verzamelen (zonder dat het er spontaan weer uitspuit)?
b. Aan de hand hiervan, waar denk je dat in je lichaam zich het meeste bloed bevindt? Aders of
slagaders?
Figuur 6-5. Compliantie en elasticiteit van de
aorta
Het hart pompt tijdens iedere contractie een relatief geringe hoeveelheid bloed in de aorta. Door de
lage compliantie leidt dit tot een sterke verhoging van de druk. Tijdens de diastole (fase waarin het
hart ontspannen is en bloed ontvangt) is de aortaklep gesloten (figuur 6-5 rechts). Het bloed wat
net in de aorta is gepompt kan hierdoor niet terug het hart instromen. Door de hoge elasticiteit van
de aorta wordt het bloed voortgestuwd in het vaatstelsel.
Omdat het veneuze stelsel een lage compliantie heeft wordt hier veel bloed opgeslagen. Het
merendeel van het bloed bevindt zich in het veneuze stelsel. Daarnaast kan er ook gemakkelijk
bloed vanuit de venen naar een andere plek gemobiliseerd worden. Kleine veranderingen in de
druk (door venocontractie) van het veneuze stelsel kunnen dus leiden tot grote mobilisatie van
volume. Dit heeft gevolgen voor de preload van het hart, zoals in paragraaf 5.3.2 besproken is.
Vraag 6-3. Bloeddruk tijdens een hartstilstand
De vader van Hans had altijd een redelijk normale bloeddruk: 135 mmHg systolisch en 90 mmHg
diastolisch. Tijdens zijn hartinfarct had hij een circulatiestilstand, het hart pompte geen bloed
meer. De cardiac output was dus 0 L/min. Zijn arteriële druk (in de slagaders) was gezakt naar
7 mmHg en zijn veneuze druk (in aders) gestegen van 6 naar 7 mmHg.
a. Waarom stijgt tijdens een circulatiestilstand de veneuze druk (de druk in de aders)?
b. En waarom is de daling arterieel veel groter dan de stijging centraal veneus?
6.2 Bloeddruk
Figuur 6-6. Druk, oppervlakte en bloedverdeling in
het vaatstelsel
Stromende vloeistof, en dus ook bloed, ondervindt wrijving. Daardoor daalt de druk met de afstand
die het bloed aflegt. De druk vlak na het hart, in de slagaders, is daarom het hoogst. En de druk in
de aders is het laagst (figuur 6-2).
Op elke plek in het lichaam is de bloeddruk dus anders en door de pompcyclus van het hart is de
druk in het arteriële stelsel bovendien ook op één plaats niet constant (figuur 6-7).
53