hart en vaten leerlingenreader - CLZ vaklokalen

Dit komt voor bij mensen met genetische afwijkingen in hun vetmetabolisme. Een veel
voorkomende vorm is familiaire hypercholesterolemie (FH). Voor mensen die door hun aanleg een
hoog cholesterolgehalte hebben is het belangrijk dat ze op hun voeding letten. Maar daarnaast
krijgen ze van de arts cholesterolverlagende medicijnen voorgeschreven. Anders is het voor hen
vrijwel onmogelijk om het cholesterolgehalte op een ‘normaal’ level te krijgen.
HDL is de lipoproteїne die betrokken is bij het transport van overtollig cholesterol in perifere cellen
terug naar de lever (zie 7.1). Algemeen wordt aangenomen dat HDL beschermt tegen het ontstaan
van atherosclerose. De hoogte van de HDL-cholesterol concentratie houdt direct verband met een
afname van het risico op hart- en vaatziekten.
Cholesterol is dus een stof die we in ons
lichaam nodig hebben maar niet teveel. In
tabel 8-3 staan de streefwaarden voor het
cholesterolgehalte. Wanneer er sprake is van
een erfelijk hoog cholesterol, zoals FH, dan
heb je al snel een waarde boven de 8.
Hiernaast kun je zien wat een gezonde 6,5 tot 8,0 Verhoogd
waarde is voor het totale cholesterolgehalte.
Streefwaarden voor het LDL-cholesterol-
> 8,0 Sterk verhoogd
gehalte in het bloed zijn lager dan of gelijk
aan 2,5. Streefwaarden voor het HDL-
Tabel 8-3. Cholesterolwaardes met interpretatie
cholesterolgehalte in het bloed zijn voor mannen hoger dan of gelijk aan 1 en voor vrouwen hoger
dan of gelijk aan 1,2.
Vraag 8-3. Hoog cholesterol gehalte in het bloed
Bekijk de brochure ‘Te hoog cholesterol’ (mei 2008, versie 1.4). (www.hartstichting.nl>
brochures> particulieren> leefstijl> brochure)
Geef aan wat de redenen kunnen zijn dat iemand een te hoog cholesterolgehalte in het bloed heeft.
8.5 Risicofactor: stress
Stress is een andere risicofactor op het krijgen van hart- en vaatziekten. Stress kan vertaald
worden als spanning of druk. Het betreft spanning die we ervaren wanneer we geconfronteerd
worden met een bedreigende situatie. Stel je voor, je staat op het punt de straat over te steken.
Net op dat moment zie je vanuit je ooghoek dat een auto in volle vaart op je af komt rijden. De
spanning die je dan plotseling ervaart bestaat uit lichamelijke (hartkloppingen, droge mond) en
mentale (ervaring van angst) reacties. Deze reacties noemen we de stressrespons en het systeem
dat deze reacties op gang brengt het stresssysteem. Denk maar aan de fight, fright en flight
reacties uit hoofdstuk 6.
De relatie stress en hart- en vaatziekten is nog een onderwerp van studie. Emotionele factoren
(depressie/angst, hostiliteit, boosheid) en chronische stress (werkstress, ‘caregiver’ stress, lage
sociaal economische status) worden gesuggereerd als factoren die een verhoogd risico op hart- en
vaatziekten opleveren.
Al deze factoren hebben vooral invloed op het gedrag van iemand. Over het algemeen heeft stress
een negatieve invloed op de leefstijl (roken, eten, drinken, bewegen) en therapietrouw (stoppen
met revalidatie en medicatie). Doordat iemand met stress vaak meer gaat roken, minder sporten
of vergeet zijn bloeddrukverlagende medicijnen te nemen, vergroot stress de kans op het krijgen
van hart- en vaatziekten.
Vraag 8-4. Diabetes, stress en hartinfarct
Hart- en vaatziekten en diabetes mellitus gaan vaak samen. Mensen met diabetes krijgen vroeg of
laat vaatproblemen die een hartinfarct tot gevolg kunnen hebben.
Kun je aangeven waarom stress bij deze mensen een negatieve invloed heeft op het krijgen van
een hartinfarct?
8.6 Cardiovasculair risicomanagement
Nu we veel risicofactoren weten, willen we ook graag weten hoeveel kans je nu hebt om hart- en
vaatziekten te ontwikkelen. Wat kunnen we tegenwoordig eigenlijk bepalen als we de risicofactoren
van één iemand weten?
76
Cholesterolgehalte in
het bloed (mmol/l)
Interpretatie
< 5,0 Normaal
5,0 tot 6,5 Licht verhoogd