n Cigen STIJL?

-han< ,
lie °'
Et een
Joel
«ÖTMÜSÊ^
ORGAAN VAN DE PROTESTANTS CHRISTELIJKE JOURNALISTEN VERENIGING
JANUARI FEBRUARI MAART 1949 ie JAARGANG No. 5
n Cigen STIJL?
Wie geen vreemde Is in het Jeruzalem
van de Christelijke dagbladpers weet,
dat de klachten over het niet-Christelijke
karakter van onze dagbladen telkens
weer opduiken. Men vergelijkt met de dagen
voor de oorlog en men constateert, dat we
afglijden, dat we ons specifieke Christelijke
karakter verliezen, dat we onze eigen stijl
kwijt zijn. Nu geef ik direct toe, dat vele
van die klachten schabionen zijn, nagetekend
van een zelfde grondpatroon. Toch geloof
ik niet, dat men klaar is met te zeggen,
dat al die klachten uit een bepaalde hoek
komen. Critiek wordt er geleverd uit allerlei
kring, door mensen van uiteenlopende kerkelijke
kleur, van onderscheiden positie, enz.
Daarom lijkt het mij onjuist deze klachten
maar rustig van zijn bureau te vegen en over
te gaan tot de orde van de dag.
Het is beter om naar aanleiding van die
klachten het „zelfonderzoek" te activeren en
na te gaan, of we misschien ook zelf aanleiding
geven tot klachten en of we wel metterdaad
een eigen stijl vertonen.
Het Christelijk dagblad heeft tot taak het
Christelijk volksdeel en voorts allen, die het
willen lezen, voorlichting te geven over al
datgene, wat er in de wereld gebeurt. Het is
allereerst nieuwsblad en daarom gaat elke
vergelijking met een weekblad, dat achteraf
rustig zijn beschouwingen geven kan, mank.
Het dagblad moet steeds in hoog tempo werken,
moet steeds bij zijn, moet als het kan,
reeds heenwijzen naar mogelijke beslissingen
,die komen kunnen. Dat maakt rustig
57
werken vrijwel onmogelijk. De grote „neutrcle".
pers met zijn veel uitgebreidere redactiestaven
heeft hier ongetwijfeld een
voorsprong. Daar kan men de copy over
meerderen verdelen en daardoor rustiger selecteren
en commentariëëren. Daar zijn wij
nog niet aan toe in de meeste gevallen.
Tech zullen we een eigen geluid moeten laten
horen, het ga zo het gaat. Maar dat eigen
geluid moet m.i. niet alleen tot uiting komen
in hooidartikelen en driestarren en niet alleen
^
INHOUD VAN DIT NUMMER
Pag.
'n Eigen Stijl . . . . . . . . 57—59
Radiotoestellen 59
Diemer's 70ste verjaardag . . . . 60
Eerste Jaarvergadering . . . . . 61—62
Concept Jaarverslag 1948 . . . . 62—65
Financieel Overzicht . . . . . . . 65
Wet op de journalistieke
verantwoordelijkheid 66—67
Luister en huiver 67
Verenigingsnieuws 68—69
Contact met de „Nat. Ass. of
Evangelicals 70
Een interessante middag . . . . 71—72
Toppunt van onverdraagzaamheid 72
Uit blad en krant 73—74
Het beroepsgeheim v. d. journalist 75—77
Instituut voor perswetenschap . . 78—79
De Christen en zijn krant . . . . 80—81
De Raad van Uitvoering . ...... 81—84

in de koppen, maar in heel de berichtgeving.
En hier rijst de vraag, oi we niet teveel in
aanbidding geknield liggen voor de liberalistische
idee „dat het nieuws neutraal is". Er
is geen neutraliteit ook in de berichtgeving
niet. Wat de nieuwsbureaux ons toezenden is
evenmin neutraal. Daarom is het onjuist wanneer
we in onze kranten hele stukken A.N.P.
ot A.P. kunnen opdiepen, die letterlijk zijn
overgenomen. Het nieuws moet door onze zeel
heen. We hebben de zaak vanuit ons eigen
gezichtspunt te bezien en dan is onze berichtgeving
tevens commentaar. Dan wijzen we
onze mensen in de wirwar van het wereldgebeuren
de weg, volgens eigen beginsel. Als
Christenen hebben we een eigen visie op het
wereldgebeuren. En volgens die visie, nl. dat
God de wereld regeert, hebben we ons nieuws
in het juiste verband te zetten. Dat betekent
niet, dat we met teksten gaan strooien. Bewaar
ons daarvoor. Dat is ook niet nodig, al
behoeven we voor een tekst niet bang te zijn.
Maar het betekent wel, dat we de vinger
Gods moeten laten zien en dat niet aan de
lezer alleen moeten overlaten.
Maar de objectiviteit dan? Dat heeft
niets met objectiviteit te maken. Zijn
onze Kamerverslagen niet objectief, al
geven we daarin onze eigen mening? Doet
de socialistische, roomse en „neutrale" pers
het anders? Nemen de bladen, die het betalen
kunnen, het belangrijke nieuws niet van
hun eigen correspondenten en is daarbij dan
ook niet reeds een eigen bril opgezet?
Objectiviteit en het laten horen van een
eigen geluid, waar dat pas geeft, zijn nooit
met elkaar in strijd.
Als we daar meer naar streven, dan zullen
de klachten, dat wij eigenlijk maar een neutrale
krant zijn, zonder Zondagsport en zonder
film, maar met veel kerknieuws, zoal
niet verstommen, dan toch zeker verminderen.
Als we een eigen geluid laten horen, zal
b.v. ons verslag van de Veiligheidsraad toch
anders zijn dan een andere krant al zijn de
feiten gelijk.
Onze eigen stijl is nog wel eens zoek. Denk
slechts aan de Olympiade. Dat is een weinig
geslaagd experiment geweest. We zijn in die
Olympische zee door gebrek aan ervaring
verdronken. We waren soms nog enthousiaster
dan de „neutrale" pers. We jubelden ook
over „onze Fanny" en wat dies meer zij. En
het resultaat was klacht op klacht. En het
aantal mensen, dat onze kolommen Olympiade-nieuws
waardeerde, was zeer gering.
Want „onze" mensen interesseren zich voor
deze dingen niet, in elk geval veel minder
dan de redacties en directies soms denken.
Het „Friesch Dagblad" negeerde de O. S. en
het kreeg geen enkele klacht.
Maar met onze Olympische stunt hebben we
58
ook onze Christelijke sportbeweging geen
dienst gedaan. Die tornt nog steeds moeizaam
tegen de ver doorgevoerde wedstrijdsport
op, die tracht zich ver te houden van
de persoonsverheerlijking. En als Christelijke
pers hebben we die strijd moeilijker gemaakt.
Wat is ons criterium voor de sportverslaggeving?
Hebben we dat? Ja, wat op Zondag
gebeurt, nemen we niet, maar verder doen
we het precies als de „neutrale" pers. Maar
we vergeten dan alweer, dat de Chr. sportbeweging
toch een ietwat andere maatstaf
aanlegt. Daar gaat het niet om de grote
wedstrijden met het massale publiek, maar
om de lichaamsoefening. Boksen en wielrennen
nemen we niet. Waarom eigenlijk niet?
Dat gebeurt ook in de week. Het zijn ook
niet allemaal beroepsmensen. Trouwens dat
is ook geen algemeen criterium, want sommige
van onze bladen nemen wel de uitslagen
van de Engelse Leaugue op.
Zo zijn er meer vragen, die een antwoord
moeten hebben, alvorens we hier een eigen
stijl vinden. Maar om iets te vinden, moet
men ook aan de slag en dan worden er fouten
gemaakt. En het ongelukkige is nu, dal
onze fouten direct door tienduizenden worden
gelezen. Daarom is bezinning des te meer
eis.
Voor toneel en film geldt mitatis mitandis
hetzelfde. Sommigen willen met voorlichting
op dit gebied direct beginnen, omdat
de lezers het vragen. Dat is geen argument.
De lezers is een veel misbruikt begrip. Het
gros vraagt zeker nog niet om filmbesprekingen
en gaat zelfs nog niet naar de bioscoop.
Willen we gaan voorlichten, dan zullen we
moeten uitgaan van de communis opinio in
onze eigen Christelijke kring. We zullen
zeer voorzichtig moeten zijn met het zelf
DE CHRISTEN JOURNALIST
Maandelijks Orgaan van de Protestants-
Christelijke Journalisten Vereniging.
Commissie van redactie:
Dr. E. Diemer, Rotterdam.
Mr. Dr. A. Veerman, 's-Gravenhage.
B. van der Bos, Rotterdam.
Redactie- en administratie-adres: Bergselaan
55, Rotterdam-Noord.
Kopij moet uiterlgk 20 Januari in het
bezit zijn van collega Van der Ros.
Abonnements-prys: voor niet-leden ƒ6.—
per jaar.
*

willen scheppen van zulk een opinie. We mogen
mogelijke problemen niet scherper gaan
stellen dan ze zijn. Een practisch bezwaar,
maar niettemin van groot belang is, dat we
geen mensen hebben voor dit werk. Ook al
kondigen we niet alle films aan, we zullen
ze zelf wel allemaal moeten zien en beoordelen
.Dat kan men niet aan een paar redacteuren
er bij geven. Beter niets dan beunhazerij.
De grote vraag is of we als Christelijk
dagblad nu ook alle rubrieken van de
neutrale pers moeten hebben. Is dat
wel zo, dan moeten we ook plaats inruimen
voor een bridge- en klaverjas-hoekje, bijv.
Dan wordt het zo, dat we de anderen volgen
op een afstand ,dat we aan alles willen meedoen,
alleen niet voor de volle honderd procent.
Maar een dergelijke tweederangs-positie
is niet bepaald begeerlijk.
We moeten het anders durven doen dan de
anderen. Nooit een soort antithese maken,
maar ons zelf volgens eigen beginsel ontwikkelen.
Zoals de Christelijke levensbeschouwing
anders is dan die van de wereld, zo
moet ook onze krant anders zijn.
We hebben rubrieken, die anderen niet heb-
RADIOTOESTELLEN
VOOR JOURNALISTEN
In 1947 is na overleg tussen de verschillende
persorganisaties en het Philips Persbureau
een regeling vastgesteld, volgens welke
radiotoestellen, waaraan voor persdoeleinden
dringend behoefte bestond, na gunstig
advies van de daartoe ingestelde commissie,
door de N.V. Philips Verkoop Mij met voorrang
worden geleverd.
Hoewel de positie op de Nederlandse markt
nog niet van die aard is, dat aan alle aanvragen
kan worden voldaan, is het thans
mogelijk gebleken de destijds vastgestelde
regeling ook uit te strekken tot aanvragen
van individuele journalisten.
Na overleg tussen de Adviescommissie Radiotoestellen
Pers en het Philips Persbureau
is thans de volgende regeling vastgesteld.
Voor het verkrijgen van radiotoestellen
kunnen in aanmerking komen:
I. De redacties van de dagbladen, tijdschriften
en nieuwsbladen, die hieraan voor
hun berichtgeving behoefte hebben. De
aanvrage behoort door de hoofdredactie
van het blad te worden ingediend; de toestellen
dienen eigendom van het betrokken
blad te blijven en te worden gereserveerd
voor het speciale doel, waarvoor zij beschikbaar
zijn gesteld.
II. De individuele journalisten, die kunnen
aantonen, dat zij voor hun werk dringend
59
ben. Aan het organisatieleven geven we
doorgaans vrij veel ruimte. Laten we daar
o.m. onze kracht in zoeken. Maar ook daar
onszelf blijven. Geen slaaf worden van
werkgevers of C. N. V.
Onze kerknieuws-rubriek raakt direct het
Christelijk levensterrein: Daar zitten mogelijkheden
in. Maar dan moeten die niet ontaarden
in beroepingswerk en berichtjes. Dan
moeten we af van de journalistiek, die zijn
kracht zoekt in jubilea met vermelding van
alle standplaatsen, intree-teksten en namen
van bevestigers. Want dat interesseert niemand.
Het geestelijk en culturele leven in
hét algemeen geeft stof te over.
'n Eigen stijl staat er boven dit artikel. Met
een vraagteken. En nu het antwoord. Ik geef
dat niet. Het doet er niets toe, of ik daar ja
of neen op zou zeggen. Het gaat alleen hierom,
dat we ons op deze vraag bezinnen en
of we samen het antwoord kunnen vinden.
Wanneer de gemaakte opmerkingen een discussie
hierover op gang kunnen brengen,
heeft dit artikeltje zijn nut gedaan.
M. H. L. WESTSTRATE.
behoefte aan een toestel hebben, (ten bewijze
hiervan kunnen zij o.a. een verklaring
overleggen van de redactie van het blad of
van de bladen, waaraan zij verbonden zijn
of medewerken).
III. De andere individuele journalisten.
Aanvragen van de eerste categorie hebben
voorrang t. a. v. die van de tweede en de
derde; aanvragen van de tweede categorie
t. a. v. die van de derde.
Deze regeling is ook van toepassing op
foto-journalisten, die lid zijn van de N.V.F.
Aangevraagd kunnen worden racliotoestellen
uit de prijsklasse van f 135,—, f 195,—,
f 260,—, f 395.— en f 580.—.
De aanvragen behoren in duplo te worden
ingediend bij de Adviescommissie (adres:
Bureau Federatie van Ned. Journalisten,
N. Z. Kolk 28, Amsterdam), onder vermelding
van:
1. het gewenste type toestel;
2. naam en adres van de handelaar, van
wie men het toestel zal betrekken;
3. de organisatie, waarbij het blad of de
individuele journalist is aangesloten;
4. eventuele motivering van de urgentie
der aanvrage.
Aanvragen, die aan de gestelde eisen niet
voldoen, kunnen niet in behandeling worden
genomen.
(De Katholieke Journalist)

„Het Christendom eist van zijn volgelingen,
dat zij tot alle goed werk bekwamelij k zullen
zijn toegerust. Daarbij is het eigen dagblad
onmisbaar. Als Newton eenmaal zei,
dat hij zijn krant las om te zien hoe God de
wereld bestuurde, dan is dit woord op zijn
kortst uitgedrukt, het belangrijke van de
taak van de krantenschrijver".
De man, die deze woorden achttien jaar geleden
voor de radio sprak, is j.1. 13 Februari
70 jaar geworden. Zijn naam staat vermeld
in de ledenlijst van onze P. C. J. V. En zo
bestaat er alleszins reden om ook in ons orgaan
aan dit feit enige aandacht te schenken.
De heer H. Diemer was de dertig reeds gepasseerd,
toen hij aan een dagblad verbonden
werd. Maar journalist was hij veel eerder.
Aan die gelukkige omstandigheid heeft
vooral de Christelijke sociale arbeidersbeweging
in Nederland veel te danken.
De pioniers dezer beweging waren eenvoudige,
trouwe, kloeke mannen, die heus wel
wisten wat zij wilden — maar „krantenschrijvers"
waren zij meestal niet. 't Kostte
heel wat inspanning hun „kopij" enigszins
persklaar te maken.
Diemer bezat de aangeboren gave over de
meest splinterige kwesties — en die waren
er kort na de eeuwwisseling heel wat — zó
te schrijven, dat hij gelezen en begrepen
werd. En dit is en blijft 't geheim van goede
journalistiek.
Omdat hij journalist was, kon hij in „Bakkersbazuin"
en „Gids" prachtig werk verrichten,
dat onder Gods zegen rijke vruchten
heeft gedragen.
In 1912 werd hij benoemd tot directeur van
de „Rotterdammer". Daar vond hij niet alleen
zijn dag- maar ook zijn levenstaak. Aan
de uitbouw van de Christelijke dagbladpers
heeft hij gewerkt met al de hem geschonken
gaven. Hij zal de eerste zijn om te erkennen,
dat de zegen van Boven kwam — maar al
degenen, die hem in zijn toegewijd werken
hebben gekend, zullen toestemmen, dat hij
op dit terrein ongemene verdiensten heeft.
Later werd hij bovendien hoofdredacteur
en toen heeft hij in letterlijke zin rusteloos
gezwoegd om zijn krant een plaats te doen
innemen in de rij van Nederlands grote dagbladen.
In de boven aangehaalde radiorede
zeide hij ook: „De Christelijke dagbladen,
althans de beste, mogen niet eerder tevreden
zijn vóór althans 95 pet. hunner lezers
genoeg blijkt te hebben aan eigen lijfblad".
Dit ideaal werd niet alleen anderen voorgehouden,
maar in de eerste plaats voor de
eigen krant gesteld en met alle kracht nagestreefd.
Q) temer s
70ste verjaardag
60
De krant werd inderdaad Diemer's levenstaak.
Dat wisten zijn naaste medewerkers,
maar ook al degenen, die betrokken zijn in
de leiding van de Nederlandse dagbladpers.
En in deze kring is Diemer's invloed zeer
groot geweest. Zijn adviezen werden gewaardeerd,
zijn leiding gaarne aanvaard.
En — opmerkelijk verschijnsel — diezelfde
man was tevens belast met de leiding van
de bekende commissie, die op zo voortreffelijke
wijze zorgt voor de bedrijfsvrede in
de grafische vakken. Welke positie Diemer
daar inneemt bleek verleden jaar wel, toen
hij zijn zilveren jubileum als voorzitter vierde
en een hoge koninklijke onderscheiding
mocht ontvangen.
't Is voor onze jonge P. C. J. V. een buitengewone
eer, dat we deze man „onzer één"
mogen noemen.
Gaarne heb ik dan ook, op verzoek der redactie,
enige regelen willen wijden aan de
bijzondere dag, die hij vorige maand mocht
beleven.
Op de krant zien we hem weinig meer. Dat
kan ook niet. Want hij is nu zeer bezet met
ander werk. Mannen als Diemer rusten niet,
ook al hebben ze emeritaat.
Blijve 't zo, onder 's Heeren gunst nog vele
jaren!

EERSTE JAARVERGADERING
ï.
2.
3.
4.
5.
10.
11.
12.
13.
14.
AGENDA
van de eerste jaarvergadering van de
P. C. J. V., welke D.V, op Donderdag
14 April 1949 in huize „Pietersberg"
te Oosterbeek zal worden gehouden.
Aanvang 17.00 uur. (Huize „Pietersberg"
is vanaf het station te Arnhem te
bereiken met de autobus, lijn 1, welke
in de richting Oosterbeek vertrekt.
Afstappen halte Stationsweg.
Opening.
Notulen vorige algemene vergadering.
Ingekomen stukken en mededelingen.
Jaarverslag (zie orgaan Maart 1949).
Financieel verslag en begroting (zie
orgaan Maart 1949); benoeming kascommissie.
Rapport over de onderhandelingen van
het bestuur met de Federatie van Ned.
Journalisten, inzake toetreding van de
P. C. J. V. tot de Federatie.
Bespreking van dit rapport en het bestuursbeleid
in deze kwestie.
Bespreking van het rapport van de
commissie, ingesteld bij besluit van de
vorige algemene vergadering, ter bestudering
van de wenselijkheid en/of
noodzakelijkheid van aansluiting van
de P. C. J. V. bij het Christelijk Nationaal
Vakverbond (toegezonden December
1948).
Contact met „radio-journalisten" en
andere collega's (propaganda).
Eventuele voorstellen.
Bestuursverkiezing.
Bespreking orgaan en benoeming redactie-commissie.
Rondvraag.
Sluiting.
AGENDA
van de jaarlijkse conferentie van de
P. O J. V., te houden op Vrijdag 15
April (Goede Vrijdag), eveneens in de
„Pietersberg" te Oosterbeek.
1. Opening.
2. Referaat van Dr E. Diemer.
3. Bespreking referaat.
4. Sluiting.
VERENIGINGSRAAD
De Verenigingsraad vergadert op Donderdag 14
April, n.m. 15.30 uur, in huize „Pietersberg"
te Oosterbeek.
Toelichting op de agenda van de
jaarvergadering.
Punt 6: Met de Federatie van Nederlandse
Journalisten zijn geruimen tijd besprekingen
en correspondentie gevoerd over de
toetreding van de P. C. J. V. tot de Fede­
61
ratie. Na inleidende mondelinge besprekingen
werd schriftelijk het verzoek om toelating
van onze vereniging tot het bestuur
van de Federatie gericht. Doordat de Fe- J
deratieraad niet regelmatig vergadert en
mede door de vacanties, is de behandeling
van deze aangelegenheid vertraagd. Tevens
wijzen wij er op, dat uittreding van de leden
onzer vereniging, die tevens bij de N.
J. K. waren aangesloten, uit de Kring statutair
niet mogelijk was vóór 1 Januari 1949
en de toetreding van onze vereniging, met
machtiging van de algemene vergaderingen
van K. N. J. K. en N. J. K., die in Februari
1949 zouden worden gehouden, eerst per
1 Januari '49 zou kunnen worden geregeld.
Op 24 September heeft de „commissie voor
samenspreking" uit ons bestuur een onderhoud
gehad met de voorzitter van de Federatie,
mr M. Rooy, waarbij mededeling
werd gedaan omtrent de voorwaarden tot
aansluiting. Hierover nam ons bestuur een
principe-besluit, dat werd voorgelegd aan
een buitengewone algemene vergadering,
welke op 27 November 1948 te Utrecht werd
gehouden.
Inmiddels werd op 16 October van het Federatiebestuur
het Ontwerp-Wijziging-Statuten-Fedreatie,
alsmede het Huishoudelijk
Reglement ontvangen. (Wijzigingen in verband
met de toelating van de P. C. J. V.)
Bestudering van deze Statuten en het
Huishoudelijk Reglement werd opgedragen
aan een aparte commissie, die van haar
werkzaamheden rapport heeft uitgebracht
in bestuursvergadering en algemene vergadering,
gehouden op 27 November 1948.
Vooraf had nog een bespreking plaats van
de „samensprekingscommissie" met het
moderamen van het bestuur van de Federatie.
De buitengewone algemene vergadering
van 27 November heeft daarop met algemene
stemmen een resolutie aangenomen,
waarin werd uitgesproken, dat de gewijzigde
Federatiestatuten niet voldeden aan minimum-eisen,
welke aan federatieve samenwerking
mogen worden gesteld. (Zie
orgaan December 1948).
Op 28 December 1948 is opnieuw een samenspreking
gehouden, nu tussen het moderamen
van het Federatiebestuur en ons
verenigingsbestuur. Naar aanleiding van
deze bespreking werd op 10 Januari 1949 een
Memorandum onzerzijds aan het Federatiebestuur
aangeboden, in welk memorandum
ons standpunt en onze wensen uitvoerig
zijn uiteengezet.
Het antwoord op dit memorandum is bij.
het secretariaat van onze vereniging binnengekomen
op 9 Maart 1949, welk antwoord
nader door ons bestuur is bestudeerd.
Punt 8: Het z.g.n. C.N.V.-rapport is aan alle

leden toegezonden, zodat zij hiervan reeds
hebben kunnen kennis nemen. De algemene
vergadering zal over de materie, die in dit
rapport wordt behandeld, een beslissing
dienen te nemen.
Punt 9: In verband met de toetreding van
de „radio-journalisten" tot de journalistenorganisaties
is contact opgenomen met de
medewerkers van de Ned. Chr. Radio-Vereniging,
die voor het lidmaatschap van de
P. C. J. V. in aanmerking zouden kunnen
komen.
Naar aanleiding van een schrijven van een
der Zeeuwse leden heeft het bestuur besloten
mondeling overleg te plegen met de
Zeeuwse journalisten, die nog huiverig
staan tegenover het toetreden tot de P. C.
J. V., alhoewel zij met de grondslag der
vereniging instemmen.
Bij dit agendapunt zou tevens de propaganda
in haar geheel kunnen worden besproken.
Concept Jaar verslag 1948
Het jaar 1948, het eerste levensjaar van de
P.C.J.V., stond voor onze vereniging in het
teken van opbouw. Want de algemene vergadering
op „Woudschoten" betekende
voor ons niet: „zie zo, nu zijn wij er", neen,
zij was juist voor ons het sein, dat de arbeid
definitief zou beginnen.
Overtuigd als wij waren van de principiële
noodzaak en het bestaansrecht onzer vereniging,
is het werk ter hand genomen. En
vanzelfsprekend was het allereerst de organisatorische
opbouw, die onze aandacht
vroeg.
En wanneer wij dan op het jaar 1948 terugzien,
kunnen wij dankbaar zijn, dat er
inderdaad gebouwd is, al waren de moeilijkheden
vele en velerlei.
De taak van bestuur en vereniging was
moeilijk, omdat tal van vragen moesten
worden bezien en beantwoord. De contouren
der vereniging, die zich in 1947 vaag aftekenden,
waren duidelijker en scherper
geworden en het ging nu om onze taak, zowel
naar binnen als naar buiten effectief
te maken. Een eigen geluid moesten wij laten
horen in de perswereld, bewust zijnde
van ons willen en handelen. En met dit
eigen, dit „jong geluid" staan wij pas aan
het begin. Tal van problemen, die ons werk
raken, liggen er nog, al is misschien de discussie
over enkele ervan begonnen.
In de journalistieke arena nemen wij een
aparte plaats in, omdat wij naast „vakorganisatie"
vooral ook „bezinningsorganisatie"
wensen te zijn.
En daarom draagt de P.C.J.V. een eigen
stempel, ook al wil zij federatief samenwerken
met de andere journalistenverenigingen,
zoals de K.N.J.K. en de N.J.K.
Punt 10: Eventuele voorstellen van de
rayons en/of tenminste tien leden worden
tijdig voor de algemene vergadering tegemoet
gezien, waarna deze alsnog ter kennis
van de leden zullen worden gebracht.
Punt 11: Van de drie bestuursleden, die
rechtstreeks door de algemene vergadering
worden gekozen, is de voorzitter, collega dr
J. A. H. J. S. Bruins Slot, naar alfabetische
volgorde, aftredend. Hij heeft gemeend, zich
niet herkiesbaar te moeten stellen, waarom
de algemene vergadering een nieuwe voorzitter
zal moeten kiezen. Het bestuur stelt
voor deze vacature candidaat collega mr dr
A. Veerman te 's-Gravenhage.
P.S. Het is de bedoeling, dat wij, bij gunstig
weer, Vrijdagsmorgens nog een wandeling
maken in de omgeving, waarbij
de oorlogsgraven en het Airborne-monument
zullen worden bezocht.
Deze federatieve samenwerking heeft in
het bijzonder in het afgelopen jaar zeer
veel aandacht gevraagd van het bestuur.
Er ging geen bestuursvergadering voorbij,
of de aansluiting van onze vereniging bij
de Federatie van Nederlandse Journalisten
maakte een belangrijk onderdeel van de
agenda uit.
Op ons verzoek tot toelating aan het Federatiebestuur
ontvingen wij antwoord, dat
op dit verzoek door de Federatieraad zou
moeten worden beslist en wijziging van de
Federatiestatuten in overweging was genomen,
welke wijziging echter door de algemene
vergaderingen van K.N.J.K. en N.J.K.,
in 1949 te houden, zou dienen te worden
goedgekeurd, zodat er alvorens de toetreding
van de P.C.J.V. tot de Federatie formeel
geregeld zou zijn, nog wel enige tijd
gemoeid zou zijn.
Nadat deze aangelegenheid in de Federatieraad
was besproken, heeft de „samensprekingscommissie"
uit ons bestuur, waarin
zitting hadden de collega's dr Bruins Slot,
dr Diemer en Van der Ros — eerstgenoemde
werd later vervangen door collega
Scheps — een onderhoud met mr Rooy,
voorzitter van de Federatie, die mededeling
deed van de voorwaarden voor toetreding.
Het bestuur nam hierover een principebesluit,
doch meende dit ter goedkeuring
aan een buitengewone algemene vergadering
te moeten voorleggen, welke op Zaterdag
27 November te Utrecht werd gehouden.
Inmiddels ontving ons bestuur medio October
het Ontwerp Wijziging Statuten van
de Federatie, die door een commissie, bestaande
uit de collega's Taekema, mr dr

Veerman en Van der Ros werden bestudeerd.
Deze commissie kwam tot de conclusie,
dat de P.C.J.V. in deze statuten en
daarmede in de Federatie — niet de plaats
werd toegekend, die zij bij federatieve samenwerking
zou mogen innemen. Deze
zienswijze werd ook gedeeld door het bestuur
en de buitengewone algemene vergadering
van 27 November 1948 en hiervan
werd uitdrukking gegeven in een met algemene
stemmen aanvaardde resolutie.
Naar aanleiding hiervan werd onzerzijds
nader contact gezocht met het Federatiebestuur.
Op 28 December volgde opnieuw
een onderhoud tussen het moderamen van
het Federatiebestuur en ons nagenoeg voltallig
bestuur, waarbij onzerzijds de bezwaren
van het bestuur tegen de voorstellen
van de Federatie werden uiteengezet.
Als uitvloeisel van deze samenspreking
werd aan het Federatiebestuur een uitvoerig
Memorandum aangeboden, waarin van
de zijde van de P.C.J.V. concrete voorstellen,
met betrekking tot de wijziging van de
Federatiestatuten werden gedaan. Bij het
afsluiten van dit verslag was het antwoord
van het Federatiebestuur op dit Memorandum
nog niet binnengekomen.
Voor zover, buiten voornoemd overleg, contact
werd geoefend met het bestuur of bestuursleden
van K.N.J.K. of N.J.K. of met
de Federatiesecretaris, was ook dit steeds
van vriendschappelijke aard en in collegiale
geest.
Verder contact.
Behalve met de Federatie werd in het eerste
verenigingsljaar ook met andere organisaties
contact gelegd. Het verschijnen
van ons verenigingsorgaan droeg hiertoe
veel bij. Zo vroegen de Regeringsvoorlichtingsdienst,
Vereniging „De Nederlandse
Nieuwsbladpers" (N.N.P.), Nederlandse Organisatie
van Tijdschriftuitgevers (N. O. T.
U.), Bond van Adverteerders, het Internationaal
Persmuseum en enkele personen
om regelmatige toezending van ons orgaan.
Met het C. N. V. werd officieus contact geoefend
doordat de commissie,, ingesteld
door de algemene vergadering van Maart
3 948, ter bestudering van de wenselijkheid
en/oi noodzakelijkheid van aansluiting van
de P. C. J. V. bij het C. N. V., informatorische
besprekingen voerde over deze aangelegenheid
met het bestuur van het Christelijk
Nationaal Vakverbond.
In Juli van dit verslagjaar ontving ons bestuur
een uitnodiging om deel te nemen aan
de internationale conferentie van de „National
Association of Evangelicals", een organisatie
van orthodoxe Christus-belijders
in de V.S., welke conferentie begin Augustus
te Clarens in Zwitserland werd gehouden.
De P.C.J.V, die o.m. met het CNV., N. C.
R(adio) V., Schoolraad, en enkele andere
organisaties was uitgenodigd, werd hier
vertegenwoordigd door onze secretaris. In
hoeverre dit internationaal contact van
63
blijvende aard zal zijn, kan nog niet worden
gezegd, aangezien het eerst in Nederland
zal moeten komen tot oprichting van
een Nederlandse afdeling van deze organisatie,
waarvan de plannen nog geen vaste
vorm hebben aangenomen.
Vertegenwoordigingen
Het bestuur gaf gaarne gevolg aan de uitnodiging
van de Commissaris der Koningin
in Noord-Holland om tegenwoordig te zijn
op de receptie van H. M. Koningin Juliana
en Z. K. H. Prins Bernhard in verband met
troonsbestijging van onze Vorstin, welke in
het Paleis te Amsterdam werd gehouden.
Ter gelegenheid van de abicatie van H. M.
Koningin Wilhelmina en de inhuldiging
van H- M. Koningin Juliana werden voorts
aan beide vorstelijke personen telegrammen
gezonden, waarin uitdrukking werd
gegeven van de gevoelens ten opzichte van
het Koninklijk Huis. Voor beide telegrammen
mochten wij van H. M. de Koningin
en H. K. H. Prinses Wilhelmina een dankbetuiging
ontvangen.
In het P. I. T. (Protestants Interkerkelijk
Thuisfront) was de P. O J. V. vertegenwoordigd
door collega W. C. F. Scheps, die
in de loop van dit jaar collega B. van der
Ros, die aanvankelijk in deze organisatie
zitting had, verving.
De secretaris heeft voorts het bestuur vertegenwoordigd
op de receptie bij het zilveren
jubileum van de Zuid-Hollandse Bank NV.,
waarmede wij thans in bank-relatie staan.
Bestuur, leden, rayons
In de eerste algemene vergadering werden
tot leden van het moderamen gekozen collega's
dr J. A. H. J. S. Bruins Slot, voorzitter;
B. van der Ros, secretaris; J. de Haan,
penningmeester. Verder hadden in het
voorlopige bestuur zitting collega's dr E.
Diemer, vice-voorzitter; W. C. F. Scheps,
tweede secretaris; H. Algra en J. C. Aschoff.
In de vergadering van de Verenigingsraad
werden met uitzondering van eerstgenoemde
allen tot definitieve bestuursleden gekozen.
In de plaats van dr Diemer werd collega
P. Taekema benoemd, waarmede dus
ONS ORGAAN
De verschijning van dit nummer valt
iets later dan men had mogen verwachten.
De oorzaak daarvan is, dat
het bestuur heeft besloten, ons orgaan
dit jaar nog niet elke maand te doen
verschijnen. Bovendien was het gewenst,
in dit nummer alle bescheiden
voor de komende jaarvergadering op
te nemen.
Redactie

alle rayons in het bestuur werden vertegenwoordigd.
De vacature van vice-voorzitter,
die hierdoor was ontstaan, werd vervuld
door de benoeming van collega Scheps in
deze functie en in diens plaats werd collega
Achoff tot tweede secretaris benoemd.
Het bestuur vergaderde vijf maal, drie keer
te Amsterdam en resp. één keer te 's-Gravenhage
en Utrecht. Behalve de toetreding
tot de Federatie werden in deze vergaderingen
tal van organisatorische kwesties
besproken.
Een klacht van een der rayons, dat leden
onze vereniging moeilijkheden ondervonden
met de N. V., die voorheen „De Nederlander"
had uitgegeven, was aanleiding tot
een uitvoerige bespreking in meer dan één
bestuursvergadering. Alhoewel de billijkheid
van deze klacht erkennende, was het
bestuur van oordeel, dat hier door de P. C.
J. V. geen stappen zouden kunnen worden
gedaan. Eén van de bestuursleden verklaarde
zich echter bereid, persoonlijk, in
deze aangelegenheid te trachten, nadere inlichtingen
in te winnen, teneinde zo mogelijk
nog iets te bereiken.
Hetzelfde rayon legde aan het bestuur twee
klachten voor, inzake de sociale positie van
twee leden, werkzaam bij een der Chr. dagbladen.
Aan een commissie, waarin collega's
Scheps en Veerman werden benoemd,
werd opgedragen, deze zaken nader
te onderzoeken en zo mogelijk hierin
bemiddelend op te treden.
Orgaan
Belangrijk was het besluit van het bestuur,
bekrachtigd door de Verenigingsraad
om over te gaan tot uitgave van een
eigen orgaan, onder de naam „De Christen
Journalist". De uitgave werd opgedragen
aan firma Jan Haan N.V. te Groningen.
Tot leden van de redactie werden
benoemd collega's dr Diemer, mr dr
Veerman en Van der Ros. Over het algemeen
werd ons verenigingsorgaan met
instemming begroet, zowel bij de leden,
als bij diverse instanties. De wijze, waarop
in „De Journalist", bij verschijning van
het eerste nummer, het bestaansrecht van
de P. C. J. V. werd betwist, zij hier gememoreerd
als een betreurenswaardig
verschijnsel.
Noch de redactie, noch het bestuur kunnen
echter tevreden zijn over ons orgaan, omdat,
om een goed orgaan te verzorgen en
uit te geven, medewerking van alle leden,
gewenst, ja noodzakelijk is. In dit
verband moge worden opgemerkt, dat het
aan deze medewerking nog in vele opzichten
ontbreekt. Wel zonden enkele leden
bijdragen in, doch dit aantal was zeer
gering. Moge dit in het nieuwe jaar beter
zijn. Dat juist hier een gemeenschappelijke
taak ligt, behoeft toch zeker niet
in den brede te worden uiteengezet.
Aan enkele prominente figuren werd verzocht,
een bijdrage voor ons orgaan te
leveren en bereids verklaarden twee hoog­
64
leraren zich bereid medewerking te verlenen.
Verenigingsraad
De Verenigingsraad was in het afgelopen
jaar als volgt samengesteld: Voor rayon
Noord-Nederland: J. W. Jongedijk te Haren
en R. Weemhoff te Emmen; voor rayon
Midden-Nederland: R. Hagoort te Utrecht
en P. Taekema te Ede (later vervangen
door G. J. Bokhove te Zwollerkerspel);
voor rayon Noord-Holland: A. P. Bongers
en mr G. van der Veen, beiden te Amsterdam;
voor rayon Zd.-Holland-Zeeland:
J. Snoep te Rotterdam en mr dr A. Veerman
te 's-Gravenhage.
De Verenigingsraad vergaderde tweemaal,
o.m. over de toetreding' van de P. C. J. V.
tot de Federatie en ter bekrachtiging van
enkele bestuursbesluiten.
Rayons
Tot de definitieve vorming van het rayon
Noord-Nederland kwam het helaas nog
niet. De werkzaamheden van de overige
rayons bestonden voornamelijk in bespreking
van organisatorische kwesties, die,
zowel het werk van de P. C. J. V. in haar
geheel als de arbeid in de rayons, zelf
raakten. De verhouding tot het verenigingsbestuur
was steeds van vriendschappelijke
aard, ook al deed zich verschil van
mening voor.
De samenstelling van de verschillende
rayonbesturen was als volgt: Midden-Nederland:
R. Hagoort, voorzitter; P. Taekema,
secretaris (Park Paasberg 18, Ede,
Tel 8169); J. Lelsz en G. J. Breuker; Noord-
Holland: J. Das, voorz.; Joh. C. Francken,
secretaris ( Rijksstraatweg 119, Duivendrecht)
en J. C. Aschoff; Zuid-Holland-Zeeland;
A. R. de Kwaadsteniet,
voorzitter; J. Snoep, secretaris (Henegouwerlaan
79b, Rotterdam-C, Tel. 52321) en
W. C. F. Scheps.
Secretariaat
Toen de P. C. J. V. werd opgericht, hadden
zich 78 journalisten als definitief lid aangemeld.
In 1948 werden twintig nieuwe leden
ingeschreven, zodat het ledental steeg
tot 97. Wegens bedanken of om andere redenen
werden vijf leden afgevoerd van de
ledenlijst, zodat het aantal leden op 31
December 1948 93 bedroeg.
Van hen waren er 63 werkzaam bij de Chr.
dagbladpers en 13 bij neutrale dagbladen.
Verder stonden ingeschreven: twee directeuren-hoofdredacteuren,
twee rustende
journalisten, zeven free lance-journalisten,
vijf tijdschrift-journalisten, één perschef.
Tot het ledental behoren vijf buitengewone
leden.
De werkzaamheden, verbonden aan het
secretariaat, hadden een regelmatig verloop.
Behalve circulaires en uitnodigingen,
werd met allerlei instanties gecorrespondeerd.
In totaal kwamen bij het secretariaat
meer dan 200 brieven en formulieren
binnen, terwijl ruim 600 circulaires en brie-

ven werden verzonden. Een enkele maal
werden inlichtingen gevraagd over de
Christelijke pers in ons land, of adressenmateriaal
gevraagd. Voor zover mogelijk
werd aan deze verzoeken voldaan.
Van diverse besluiten of vergaderingen
werd mededeling gedaan aan het A. N. P.,
ter verspreiding via het telex-net, waaraan
het A. N. ,P. gaarne zijn medewerking verleende.
Het is te betreuren, dat vele leden niet voldeden
aan verzoeken van het secretariaat
om toezending van in te vullen formulieren,
of wanneer andere inlichtingen werden
gevraagd, o.a. met betrekking tot het lidmaatschap
van de N. J. K.
Tenslotte willen wij hier herinneren aan de
uitreiking van „the king's medal for courage
in the cause of freedom" aan onze
voorzitter en het feit, dat collega Veerman
zijn titulatuur zag uitgebreid door het afleggen
van het doctoraal examen in de
rechtswetenschap aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam.
Het Huishoudelijk Reglement, gereed gemaakt
door de „reglementscommissie", zal
aan de leden worden verstrekt, zodra de
Koninklijke goedkeuring op de Statuten is
verkregen, welke goedkeuring spoedig kan
worden tegemoet gezien.
Aan het einde van het eerste jaarverslag
mag zeker geen woord van dankbaarheid
ontbreken. Dankbaarheid, daarvoor, dat wij
onze verenigingsarbeid mochten verrichten.
Volmaakt was het werk niet.
Het tweede verenigingsjaar zal gericht
dienen te zijn op verdere opbouw en uitbouw
van onze vereniging. Als Christenjournalisten
hebben wij een eigen taak en
ons werk dient een eigen stijl te vertonen,
want het praedicaat „christelijk", dat wij
wensen te voeren, legt ons een grote verantwoordelijkheid
op.
Wij zullen tastend en zoekend onze weg
moeten gaan, ook als vereniging, in gehoorzaamheid
aan God, Die ons een plaats gaf
in Zijn wereld en ons opdroeg te werken
tot ere van Zijn Naam, op welke plaats en
in welke functie Hij ons dan ook heeft gesteld.
FINANCIEEL OVERZICHT
over de periode Maart 1947 - 31 December 1948
Oprichtingsbijdrage . . . . . . . f 875,—
Conferentie Woudschoten . . . - 83,50
Contributies - 172,96
Voorschot leden - 20,—
Idem Bank - 1441,81
f 2593,27
Conferentie Woudschoten
Vergaderkosten . . . ,
Conferentie Bilthoven .
Kon. goedkeuring . . .
Drukwerken
Orgaan
Porti
Diversen .
Rente Bank
Kas • . .
STAAT VAN BEZITTINGEN EN SCHULDEN OP 31 DECEMBER 1948
Bezittingen: Schulden:
Kas f 450,19
Te vorderen contributies . . . - 302,39
Saldo - 1259,83
f 2012,41
65
VAN DER ROS
f 227,10
- 789,82
- 62,85
- 75,—
- 208,70
- 426,—
- 143,43
- 190 —
- 20,18
- 450,19
f 2593,27
Bank f 1441,81
Nog te betalen nota's - 570,60
f 2012,41

Wet op de journalistieke verantwoordelijkheid
Bij de Tweede Kamer is thans ingediend
een wetsontwerp tot regeling van de verantwoordelijkheid
van journalisten en andere
bij de pers werkzame personen voor
journalistieke arbeid.
In de toelichting zet de Regering uiteen,
dat voor alle sectoren van het perswezen
geldt, zij het niet steeds in dezelfde mate,
de niet te onderschatten verantwoordelijkheid
van de pers ten aanzien van de voorlichting
in het algemeen en daarmede tegenover
de gehele Nederlandse samenleving.
Deze verantwoordelijkheid rust in de
eerste plaats op de scribenten, doch tot zekere
hoogte ook op de uitgevers.
De wetgever — die reeds regelen gesteld
heeft met betrekking tot andere vertrouwensposities
als het beroep van advocaat
of medicus — heeft tot nu toe nagelaten de
verantwoordelijke positie van de journalist
en de uitgever van persorganen in zijn
gezichtskring te betrekken.
Een hoogstaande journalistenstand vormt in
dezelfde mate een algemeen belang van de
eerste orde als een betrouwbaar artsencorps
en een fatsoenlijke balie. Er moet
naar gestreefd worden, dat op de duur ook
de journalistiek als een „nobile officium"
wordt erkend.
De scribent te kwader trouw beschikt, al
houdt hij zich binnen de door de strafwet
gestelde grens — gewoonlijk bevindt hij zich
juist op het grensgebied — over wapens,
waartegen de huidige wetgeving geen verweer
biedt.
In herinnering wordt gebracht, dat in
1939 een wetsontwerp werd ingediend,
waarin aanvullingen van het Wetboek van
Strafrecht werden voorgesteld, teneinde
bedoelde buitensporigheden tegen te gaan.
Het wetsontwerp werd, blijkens het Voorlopig
Verslag' van de Tweede Kamer, niet
onverdeeld gunstig ontvangen. Het ligt
dan ook niet in het voornemen een voortzetting
van de parlementaire behandeling
uit te lokken. De vraag, of op het punt van
de drukpersdelicten aanvulling van het
Wetboek van Strafrecht gewenst is, is nog
in studie. Zonder op het resultaat hiervan
vooruit te willen lopen, is de regering van
oordeel, dat deze kwestie aan actualiteit
heeft verloren, doordat tijdens en na de
oorlog reeds eer bestaande denkbeelden betreffende
een tuchtrecht voor journalisten
concretere vormen hebben aangenomen.
De Regering betoogt, dat een journalistiek
tuchtrecht zeer wel te rijmen is met
art. 7 der Grondwet.
De statuten der journalisten-organisaties
kennen reeds een tuchtregeling in eigen
kring. Het belang van een dergelijke verenigings-tuchtrechtspraak
mag niet worden
onderschat, doch juist de journalisten, die
het wetsontwerp beoogt te treffen, zouden
zich aan haar werkingssfeer kunnen onttrekken
door het verenigingsverband te
66
verlaten, of zich niet daarin te begeven.
Daarenboven zijn de verantwoordelijke redacteuren
van nieuwsbladen en tijdschriften,
voor zover zij geen journalist van beroep
zijn, als zodanig niet georganiseerd en
derhalve niet aan verenigings-tuchtrecht
onderworpen.
Wil deze tuchtrechtspraak er toe bijdragen
de stand der journalisten te maken tot één,
die in eigen en anderer oog kenbaar is als
drager van één roeping, dan moet niemand
zich journalist mogen noemen, die niet aan
de tuchtrechtspraak onderworpen is.
Daarom wordt in ditzelfde wetsontwerp een
bescherming van dit titel voorgesteld,
waarmede tevens een van ouds in journalistenkringen
gekoesterde wens in vervulling
zou gaan.
Om een scherpe afbakening van de kring
der beroepsgenoten te verkrijgen, zullen zij
geregistreerd moeten worden. Ten aanzien
van degenen, die in nevenberoep een
nieuwsblad of tijdschrift redigeren, alsmede
ten aanzien van de zakelijke leiders van
bladen of persbureaux, geldt dit vereiste
niet, aangezien hier niet of in mindere
mate van een bepaalde stand gesproken kan
worden.
Waar nu de journalisten worden geregistreerd,
bestaat er reden voor de bevoegdheid
een in te stellen Persgerecht, om
inschrijving te weigeren, wanneer de aspirant
de eer van de stand in gevaar zou
brengen. Hiervoor zijn soortgelijke bepalingen
ontworpen als gelden met betrekking
tot de plaatsing' op het tableau der advocaten.
Voorts zal er een beroepsinstantie
zijn, die in meerderheid wordt gevormd
door rechters, die niet in relatie tot het
perswezen staan.
In navolging van het Reglement Medisch
Tuchtrecht wordt voor de toepassing van
de tuchtmaatregelen en voor de beoordelingvan
de aanvragen tot inschrijving in het
register in eerste instantie voorgesteld een
college van personen, die in de pers werkzaam
zijn, voorgezeten door een juristbuitenstaander.
Het z.g. Centrale College is
uit genoemd reglement niet overgenomen.
Naar analogie van de Pachtwet is hiervoor
gekozen een Kamer van het Amsterdamse
Gerechtshof, aangevuld met een tweetal
leken.
In overeenstemming met de opvatting, die
terzake in de kring der journalisten leeft,
werd het wenselijk geacht ook degenen, die'
als nevenfunctie de hoofdredactie van'een
dagblad voeren, tot de journalisten te rekenen.
Onder deze categorie vallen twee
verschillende maatschappelijke typen, namelijk
de uitgever (directeur), die tevens
hoofdredacteur van zijn courant is, en de
hoofdredacteur, wiens hoofdberoep buiten
de pers (gewoonlijk politieke leven) is gelegen.
De tot dit laatste type behorende
personen, die gemeenlijk slechts hoofdarti-

Luister en huiver
Vele lezers hebben ongetwijfeld het door
United Press verspreide bericht gelezen, dat
in allerlei varianten in verschillende bladen
is verschenen:
Drie jonge mannen werden te Düsseldorf
aangehouden, toen zij een vrouw wilden
vermoorden.
De vrouw verklaarde aan de politie, dat
zij was blijven staan om een blinde over
het drukke plein voor het station te leiden.
De blinde vroeg haar een brief aan
een bepaald adres af te geven. Toen zij de
richting aan een politieagent vroeg, herkende
deze in het adres de plaats, waar
reeds verscheidene personen op geheimzinnige
wijze verdwenen waren.
Terwijl de vrouw wegging om de brief
af te geven deed de agent beroep op politiewagens.
De politie vond de vrouw ontkleed
op een stoel gebonden.
Verscheidene emmers met overblijfselen
van menselijke lichamen werden in het
huis aangetroffen. De politie is van mening
dat de drie jonge lieden mensen vermoordden
voor het geld, dat zij met de
verkoop van hun kleren op de zwarte
markt konden verdienen.
De blinde bedelaar, die tot nu toe niet
gevonden werd ,koos altijd goed geklede
mensen als slachtoffers uit.
Ziezo, U heeft dit gruwelijke bericht allemaal
weer eens gelezen en de handen omhoog
geheven van ontzetting over deze verdorven
wereld. Verplaats U echter eens in
gedachten in de toestand van die belaagde
juffrouw. U ontmoet op een stationsplein een
blinde, met wiens lot U zo begaan bent, dat
U hem helpt met oversteken. In de eerste
plaats bent U dan degene ,die zich tot de
blinde heeft gewend en heeft niet de blinde
U als slachtoffer uitgekozen. Hoe kan vervolgens
een blinde zich op de hoogte stellen
van de welstand van Uw kleding?
Maar goed ,wij zullen niet over zulke kleinigheden
vallen. U geleidt de blinde naar
de overkant van het plein en vervolgens
kelen schrijven, hebben een dusdanige invloed
op de vorming van de openbare mening,
dat zij, wat hun tuchtrechtelijke verantwoordelijkheid
betreft, met journalisten
van hoofdberoep gelijk moeten worden gesteld.
Het feit, dat een bepaald persoon als journalist
is ingeschreven, brengt het recht
tot het voeren van de titel met zich mede.
Teneinde te voorkomen, dat niet-ingeschrevenen
als journalist te werk worden gesteld,
kan een verbod voor de uitgever om
hiertoe over te gaan, niet worden gemist,
aldus besluit de toelichting op het wetsontwerp.
67
haalt hij een brief uit zijn zak en vraagt U
deze te bezorgen op een adres ,dat U noch
hem bekend is. Krijgt U dan niet ietwat
argwaan? Een blinde wordt toch immers niet
met de bezorging van brieven op hem onbekende
adressen belast!
Omdat U het adres niet weet, wendt U zich
— net als bovenbedoelde juffrouw — tot een
politieagent. Tikkeltje gevaarlijk voor deze
moordenaarsbende, om hun plannen aldus te
construeren, dunkt U niet?
Maar goed, de blinde man treft het: de
agent herkent het adres als een pand, waarin
reeds verscheidene personen op geheimzinnige
wijze zijn verdwenen, doch hij laat
de juffrouw desondanks vertrekken! De juffrouw
is echter minder goed af, want dit
beruchte pand blijkt niet geschaduwd te worden,
noch ook doorzocht te zijn door de politie!
Wat doet U, wanneer U, op een dergelijke
vreemdsoortige wijze een brief opgedrongen
hebt gekregen? U gooit de brief in de bus,
belt en verwijdert U.
Niet echter deze ondernemende dame, ' die
naar binnen blijkt te zijn gegaan en daar
haar straf voor haar menslievenddheid ontving.
Haar kleding wordt haar geroofd, doch
in tegenstelling met vorige slachtoffers verdwijnen
haar ledematen en ander toebehoren
niet in de lugubere emmers. Zij wordt
eenvoudig gebonden, zodat zij het verhaal
tenminste nog aan de politie kan mededelen.
Voor de moordenaars, die plotseling uit het
niets opduiken, doch die deze juffrouw in
takt lieten en zich zo weinig schuldig voelden
aan enige onregelmatigheid, dat zij de
emmers met menselijke overblijfselen open
en bloot lieten staan, overigens niets dan
lof voor hun argloosheid. Maar gelooft U
het werkelijk?
Verklaart U dan eens, hoe in het bericht
kan worden gezegd, dat de blinde bedelaar
altijd goed geklede mensen uitkoos, als niemand
daarvan getuigenis kan afleggen om
de eenvoudige reden, dat al deze slachtoffers
in de meergenoemde emmers waren opgeborgen?
Of hoe de politie van het adres op
de hoogte kon zijn, wanneer geen der slachtoffers
aangifte had kunnen doen?
Neen, uit alles blijkt, dat dit een van de onsmakelijkste
uit de duim gezogen sensatieverhalen
uit de wereldpers is, zoals er talloze
in de bladen verschijnen. Doch slechts
zelden is er gelegenheid tot een zo uitvoerige
analyse. En de mensen vinden het bovendien
niet eens leuk, wanneer het leven
toch nog wel een tikkeltje normaler blijkt
dan in de couranten wordt gesuggereerd.
(Nieuw Nederland).

VERENIGINGSNIEUWS
VERENIGINGSRAAD
De Verenigingsraad vergadert op Donderdag
14 April, te 15.30 uur, in huize „Pietersberg"
te Oosterbeek. Aan de leden is een
afzonderlijke uitnodiging voor deze vergadering
verzonden.
De agenda vermeldt o.m.: verkiezing van
een bestuurslid in de vacature H. Algra te
Leeuwarden, die zich niet herkiesbaar stelt.
Het bestuur heeft in zijn plaats gecabideerd
collega J. W. Jongedijk te Haren (Gr.).
CONTACT IN AMSTERDAM
Toen de P. C. J. V. werd opgericht, is door
vele toegetreden journalisten de wens uitgesproken
,dat deze vereniging" naast N. J.
K. en K. N. J. K. haar plaats in de Federatie
zou innemen. Indien mogelijk nog sterker
nadruk werd echter door bijna allen gelegd
op de noodzaak ,dat de P .C. J. V. ook plaatselijk
in nauw contact met de in de andere
verenigingen georganiseerde collega's blijft.
In Amsterdam is dit laatste verlangen vervuld.
Sinds December van het vorige jaar
bestaat daar een Contact-Commissie van de
Amsterdamse Pers en de rayons Noord-Holland
van K. N. J. K. en P. C. J. V. Het is
een commissie van drie, de verenigingen zijn
daarin vertegenwoordigd door de collega's
Joseph, Kampmeyer en Francken, en haar
taak bestaat in het behartigen van de representatie
en het bevorderen van het gezellige
verkeer.
In beide opzichten heeft de commissie zich al
kunnen weren. Om met het laatste te beginnen
(dat is niet alleen — zoals we een
vorige maal uiteenzetten — Amsterdams,
maar bovendien in overeenstemming met de
chronologische orde) viel de P. C. J. V. al
dadelijk met de neus in de boter. Toen de
Contact-commissie werd ingesteld bestond
namelijk al een plan van de Amsterdamse
journalisten om gezamenlijk op 28 December
Oudjaar te vieren .
En dat is ook gebeurd, in het Minerva-paviljoen.
Amsterdam is zo gelukkig een eigen
journalistengezelschap van voortreffelijke
kwaliteit te bezitten: de door het hele land
bekende Inktvis. Deze ploeg heeft in tegenwoordigheid
van burgemeester D'Ailly met
zijn geestige teksten en smaakvolle voordracht
de collega's in de zaal vorstelijk vermaakt
op een manier, waarop ook zij, die in
hun hart of openlijk de beginselen van de
P. C. J. V. zijn toegedaan, niets hadden af
te dingen. Integendeel.
In een geanimeerde pauze (zo immers laat
het journalistieke jargon ook de stilte klinken)
had iedereen weer eens gelegenheid om
iedereen, die hij in tijden niet gezien had,
weer te zien en daarna was het woord aan
zakkenrollers en goochelaars, die de coryphaëën
van de buitenlandse en de Amsterdamse
pers tot wederzijds aanvankelijk leed­
68
vermaak — dat weldra in zelfbeklag verkeerde
— in het zonnetje zetten op de plaats,
waar de verslaggever gewoonlijk de verslagene
ziet zitten (oplossing: het podium). Wij
gedenken hierbij met roering onze gewaardeerde,
maar verdwaalde voortrekker Jan.
Tot slot mocht iedereen zich nog op zijne
wijs vermaken, wat enigen de laatste tram
deed pakken en anderen de eerste tram verslapen.
Om de stemming aan te duiden kan
misschien het bericht volstaan ,dat de burgervader
— die gezegd had maar een uurtje
te zullen blijven — zich kort voor middernacht
nog te midden van zijn onderzaten
bevond.
Niet minder gelukt was — zoals bij ons gebruikelijk
— de Nieuwjaars-receptie van de
burgemeester van Amsterdam op 5 Januari
in het Stedelijk Museum. Collega Francken
draafde naar behoren op voor de P. C. J. V.,
meergenoemde Jan stelde de Contact-commissie
— die zich hier dus oefende in het
representeren — aan de burgmeester voor, en
de magistraat sprak zijn nog steeds voortdurende
genoegen uit over de Oude jaarsviering
van de journalisten, die hij als gast
had bijgewoond.
Dit alles kan slechts eens in het jaar gebeuren
en wat het Oudejaarsfeest betreft, heeft
zich terstond het voornemen gevormd, dat
inderdaad elk jaar eens te herhalen. De receptie
komt vanzelf na.
Maar er wordt ook op korte termijn gehandeld.
Dinsdagmiddag vier uur om de veertien
dagen (11 Januari was de eerste maal)
zijn in de American Bussiness Club boven
Polman de Amsterdamse journalisten — althans
in uittreksel — aanwezig om met elkaar
en met de verenigde perschefs het nuttige
aan het aangename te paren. De korte
ervaring heeft al geleerd, dat uit deze paring
op zijn minst een voortgezette gezelligheidsoefening
in beperkter verband in onze gezellige
stad voortkomt. En naast deze grote
manoeuvre blijven dan de borreluren of contact-uurtjes
van de drie verenigingen afzonderlijk
onverminderd voortbestaan.
Tenslotte wordt er nog veel gepraat over het
plan, in het oog lopende collega's (alweer in
een gezellig uurtje) twintig minuten te laten
praten en hen vervolgens in een discussie
van zoveel uren als men ze lust te verscheuren.
Anton van Duinkerken zou de eerste
zijn, maar hij ontloopt de leeuwen nog.
En helemaal aan het eind zal er hier binnenkort
weer een vergadering van het rayon
Noord-Holland van de P. C. J .V. gehouden
worden. Eveneens een periodiek geneugt,
blijkbaar alleen voor fijnproevers. Maar
daarover nader.
J. D.
NIEUWS UIT NOORD-HOLLAND.
Een stralende voorjaarsdag in de natuur
had het rayon Noord-Holland uitgekozen om
een niet onbelangrijke afdelings-agenda af

te werken. De belangstelling viel niet tegen
en het werd een geanimeerde gedachtenwisseling,
die bijna drie uur duurde.
Het bekende C.N.V.-rapport vroeg van deze
drie uur dertig procent op. Niemand bleek
overwegende bezwaren te hebben tegen aansluiting
van onze Vereniging bij het Chr.
Nat. Vakverbond, al was een klein gedeelte
niet al te enthousiast.
Sommigen waren met enige zorg vervuld
over de toeneming der werkzaamheden van
het hoofdbestuur. Het goed leiden van de
Vereniging vergt nu eenmaal veel van de
vrije tijd der hoofdbestuurders en dit zal na
het opnemen van onze Vereniging in de Federatie
er niet minder op worden.
Daarom werd de gedachte geopperd op den
duur te geraken tot het aanstellen van een
vrijgestelde. Besluit straks onze Vereniging
tot het CNV. toe tè treden, dan zou getracht
kunnen worden in samenwerking met
andere organisaties (bv. de Chr. kunstenaars)
een vrijgestelde te benoemen, omdat
onze eigen organisatie alleen de kosten niet
zou kunnen dragen. Een economischer werken
van het secretariaat zou van de aanstelling
van een vrijgestelde het gevolg kunnen
zijn. De vergadering besloot eenstemmig
in deze richting werkzaam te zijn.
Een levendige bespreking had plaats over
de uitvoering van de C.A.O. Klachten hierover
waren niet binnengekomen. Zeer speciaal
werd aandacht gewijd aan de werkzaamheden
der redactie-commissie, waarover
men op diverse redactie-bureaux blijkens
ontvangen berichten, niet enthousiast
gestemd is. De algemene opvatting was, dat
bij de vernieuwing van de C.A.O. de figuur
der redactie-commissies het beste kan verdwijnen
en dat de vakorganisaties behoren
te worden ingeschakeld, indien er leden zijn,
die klachten hebben over de uitvoering der
C.A.O.
Tenslotte werd nog besloten dat collega
Francken voorlopig collega Bongers zal vervangen
als lid van de Verenigingsraad voor
het rayon Noord-Holland.
NIEUWE LEDEN
I
R. N. Degens, Badelochstraat 10, Haarlem;
Willy Ie Comte, Van Hoornbeckstraat 79,
's-Gravenhage.
In de opgave van nieuwe leden, welke in
ons vorig nummer was opgenomen, zijn enkele
namen abusievelijk dubbel geplaatst.
De naam van L. A. Hoytink, te Schagen
(N.H.) was in deze opgave ten onrechte opgenomen.
BEDANKT
D. Vermij, Platteweg H 238, Gouda (niet
meer in de journalistiek werkzaam);
J. van Wijngaarden, B 304, Sliedrecht.
GESCHRAPT
H. J. Nijman, Lintelo 70 I, Aalten.
69
ADRESVERANDERINGEN
W. A. Verwaayen, Lepelbladstraat 24, Arnhem;
R. Wijnja, Marktstraat 4, Schagen (N.H.);
R. Weemhoff, Varkenmarkt 29, 's-Gravenhage;
Het adres van coll. M. H. L. Weststrate is
niet Wilhelminalaan C, doch Wi^helminalaan
J, te Vlaardingen.
J. H. G. Zindel, Middellaan 15, Apeldoorn
(in militaire dienst).
MUTATIES IN ONZE KRING
Coll. H. J. Kouwenhoven is met ingang van
1 December 1948 in dienst getreden
van „De Rotterdammer".
Coll. R. Weemhoff, voorheen te Emmen, is
sedert 15 Maart 1949 als redacteur bij
de „Nieuwe Haagse Courant" werkzaam.
RIJKS-VOORLICHTINGSAMBTENAREN
Blijkens de Memorie van Antwoord over de
begroting van Algemene Zaken heeft het
Rijk thans 410 voorlichtingsambtenaren in
dienst. Over de verschillende departementen
zijn dezen als volgt verdeeld: Regeringsvoorlichtingsdienst
74; buitenlandse
voorlichtingsdienst 18 ten departemente
te 's-Gravenhage en 197 in het buitenland;
departement van Financiën 9; Legervoorlichtingsdienst:
2 burgers en 32 militairen;
Marinevoorlichtingsdienst: 10 burgers en
12 militairen in Nederland en 16 burgers en
25 militairen in Indonesië; Verkeer en Waterstaat:
2; Persdienst Economische Zaken:
20; Oorlog: 3; Wederopbouw en Volkshuisvesting:
18; „Publiek contact" (departement
van Overzeese Gebiedsdelen: 8;
Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening:
24; Voorlichtingsbureau Voedingsraad: 22;
Sociale Voorlichtingsdienst: 13.
INTERNATIONAAL CONGRES
LIBERALE NIEUWSBLADEN
Begin Februari is te Brussel het tweede Internationaal
Congres van directeuren en
hoofdredacteuren van Liberale Nieuwsbladen
gehouden.
Tijdens dit congres heeft Julius Hoste, directeur
van het Belgische dagblad „Het
Laatste Nieuws", gesproken over het onderwerp:
„Persvrijheid", welke naar zijn oordeel
niet te scheiden was van de vrijheid
in democratische naties.
Het congres, dat door Willy Koninck van de
Antwerpse „Matin" werd gepresideerd, besloot
medewerking te verlenen aan een internationaal
„Liberaal Nieuwsbulletin", dat
in het Engels en het Frans zal verschijnen.
Op het congres waren vertegenwoordigd:
België, Engeland, Frankrijk, Griekenland,
Nederland, Noorwegen, Tsjecho-Slowakije,
Turkije, Verenigde Staten, Zweden en
Zwitserland.

CONTACl
Juist op een dag, dat het bestuur van de
P. C. J. V. vergaderde, ontvingen wij een
uitnodiging om deel te nemen aan een internationale
conferentie van de „National
Association of Evangelicals" (U. S. A.),
welke in Augustus te Clarens (Zwitserland)
zou worden gehouden.
Met onze vereniging was ook aan de
N. C. R(adio) V., C. N. V., de Schoolraad en
het Comité „Licht in 't Oosten" verzocht
een afgevaardigde te zenden, terwijl ook
enkele individueel waren uitgenodigd. Het
bestuur van onze vereniging meende, aan
de invitatie gehoor te moeten geven, teneinde,
zo mogelijk, internatioinale contacten
te leggen, en te zien, of hier een taak
voor de P. C. J. V. zou liggen.
Aangezien wij de schoonheid van het Zwitserse
berglandschap nog nooit hadden aanschouwd,
aanvaardden wij met des te meer
vreugde de lange reis naar Clarens, het
kleine dorpje aan het meer van Genève,
dat op ongeveer drie kilometer afstand van
Montreux is gelegen. Toen wij op die zomerse
Vrijdagavond met de prachtige electrische
trein van Bazel uit Lausanne naderden
en de trein uit de lange tunnel
raasde om met een grote boog om het meer
van Genève heen naar deze stad af te
slaan, kwamen wij diep onder de indruk
van de majesteit van de Schepper. Beneden
ons, in het halfduister, lag het meer van
Genève met zijn gladde, blauwe waterspiegel,
en tegen de berghelling lag daar de
verlichte, luxueuse stad Lausanne. Dit was
Zwitserland
In Clarens, waar wij 's Zaterdagsmiddags
arriveerden, troffen wij in het conferentieoord,
de-St. Georgeschool, dr Elwin Wright,
secretaris van de N. A. E., die ons op hartelijke
wijze begroette.
Dit was ons eerste contact met de N. A. E.,
welke organisatie tijdens de Tweede Wereldoorlog
in de Verenigde Staten is opgericht.
In de N. A. E., welke thans ongeveer drie
millioen leden telt, werken samen: kerken,
verenigingen en tal van personen, die een
rechtzinnige grondslag voor hun arbeid
aanvaardden, en die ernstige bezwaren
hadden en hebben tegen de Federal Council
of Churches, waarin het vrijzinnig element
overheerst. Meer dan zestig rechtzinnige
kerkgemeeenschappen hebben de
geloofsbasis van de N. A. E. en het is dan
ook een krachtige organisatie geworden,
die reeds veel heeft weten te bereiken, o.m..
ten aanzien van Christelijke radio-uitzendingen,
Christelijk onderwijs en jeugdbeweging
en op het gebied van de zending.
De N. A. E. geeft een veertiendaags tijdschrift
uit van 24 pagina's, „United Evangelical
Action" (Voice of Evangelical Christianity
in America), waarin naast interessante
artikelen ook tal van berichten wor-
70
,,National Association of Evangelicals"
den opgenomen over het Christelijk leven
in genabuurde en verafgelegen landen. Veel
heeft de N. A. E. ook reeds gedaan ten behoeve
van de materiële en geestelijke nood
van de bevolking van Duitsland en de
„displaced persons", waarvan zij er reeds
velen in Amerika heeft weten onder te
brengen.
De Clarens-conferentie had ten doel contact
op te nemen met Europese landen en
zo bezien is de conferentie geslaagd. Er
waren Christus-belijders uit België, Duitsland,
Engeland, Griekenland, Italië, Nederland,
Noorwegen, Rusland (in de verstrooiing')
en Zwitserland. Met nadruk sprak de
conferentie uit, dat geen modernisten in de
te stichten internationale organisatie zouden
worden geduld, alsmede dat de deelnemers
aan een volgende conferentie persoonlijk
hun instemming zouden moeten te
betuigen met de grondslag.
Wij hebben tijdens de conferentie in ruime
mate gelegenheid gehad om in persoonlijke
gesprekken met en van de deelnemers te
praten over de plaats, die de Christelijke
pers in ons vaderland inneemt en telkens
viel het ons op, hoe verbaasd men was te
vernemen, dat deze zo goed was georganiseerd
en zovele lezers had. Men was jaloers,
dat dit in een klein land mogelijk was. Eén
van de resultaten van dit contact is, dat
thans via „The Voice of the Andes", het
Christelijk radio-station in Ecuador, in
Hollandse uitzendingen mededelingen worden
gedaan over het kerkelijk- en Christelijk
organisatieleven in Nederland.
Zal het contact met de N. A. E. voor ons
van blijvende betekenis kunnen zijn? Op
deze vraag zouden wij niet direct een antwoord
willen geven.
Het zal er geheel van af hangen, hoe de
N. A. E.-gedachte zal worden verbreid en
worden verstaan. En hoe het internationaal
contact in de toekomst zal zijn. Het is de
bedoeling, dat de Nederlandse conferentiegangers
zich nader zullen beraden, of ook
de N. A. E. in internationaal verband, in
ons land vruchtdragend werk zal kunnen
doen. En het resultaat hiervan zal dienen
te worden afgewacht.
Wij mogen hier nog wel aan toevoegen, dat
dr A. H. Oussoren, predikant te Middelburg',
tot voorzitter van de Clarens-conferentie
werd gekozen, en deze ook zitting
heeft genomen in het Europese N. A. E.comité.
Na het schrijven van dit artikel is inmiddels
ook in Nederland een N. A. E.-comité
gevormd.
Voorts kunnen wij nog mededelen, dat tengevolge
van bemoeienissen van de N. A. E.
in Noord-Amerika een „Evangelical Press
Association" is opgericht. (Men zie hiervoor
het bericht elders in dit nummer).

Een interessante midda
Ik zou journalist willen worden
als ik het niet was.
G. G. v. As. f
Ouderen onder ons kennen allen collega W.
N. van der Hout, die een aantal jaren secretaris
is geweest van de Ned. Journalistenkring.
Thans staat hij aan het hoofd van het
Internationaal Persmuseum te 's-Gravenhage,
waarin hij heeft ondergebracht het museum,
dat hij zelf veertig jaar heeft verzameld.
Een en ander is door hem overgedragen
aan een speciale stichting, waaraan de
gemeente 's-Gravenhage onderdak heeft
verleend in het patriciërshuis Javastr. 32, aldaar.
Wij hebben bij de heer Van der Hout in zijn
museum een zeer interessante middag doorgebracht.
Als men door de zalen van dit museum
dwaalt, gaat het verleden voor ons
open en spreekt de geest van de journalistieke
vaderen, wier beeltenissen men aan
de wanden ziet hangen, tot ons. Wij zouden
met name de jongeren onder ons willen
aansporen om daar eens een uurtje te gaan
slijten. Vooral onze na-oorlogse journalisten,
met hun vaak geheel aparte methoden van
het vullen en opmaken van een courant,
doen goed om eens in dit bezinningscentrum
een duik te nemen. Het kan hen in elk geval
iets bijbrengen van de soliditeit van
onze voortrekkers.
Het doel van dit Internationale Persmuseum
is een studie-centrum te zijn voor allen, die
journalistieke en publicistische arbeid verrichten.
Het gaat dus niet enkel om couranten,
dag- en weekbladen .
In de eerste plaats bevat het Museum een
uitgebreide bibliotheek van boeken over de
pers in alle landen, in totaal 3100 boeken
en tijdschrift-artikelen etc. over de pers.
Daarnaast komt de verzameling couranten
en tijdschriften uit alle landen als „illustratief"
materiaal voor de studie tot een totaal
van 34000. Dit is een type-verzameling, het
zijn dus geen volledige jaargangen. Meest
eerste nummers, of bij overlijden het laatste
nummer, jubileum-nummers van couranten
bij hun 25, 50 of 100-jarig bestaan of bijzondere
gelegenheidsnummers. Men vindt er
couranten op het gebied van het verkeer,
landbouw, visserij, wetenschap, sport, onderwijs,
jeugd, vrouwen, het pacifisme, politiek,
kunst, sociale vragen, ethiek, financiën, mode,
leger en vloot, radio, reclame, ontspanning,
accoutancy, humor en satire, handel,
geneeskunst, joodse- en anti-joodse politiek,
postzegels enz. enz., terwijl ook huisorganen,
gelegenheidscouranten, verenigingsbladen,
etc. niet ontbreken. Voorts facimiles van"
oude kranten, clandestiene-, gevangenis- en
delinquenten-bladen, merkwaardige persorganen,
bulletins enz.
In de bibliotheek vinden wij studiemateriaal
over het ontstaan, de houding en het wezen
van de pers, haar geschiedenis en ontwikkeling,
idem over de perswetgeving, dissertaties
en tijdschrift-artikelen over de pers,
pers-vaktijdschriften, biographieën, memoires
en personalia. Maar foto's, 'platen, prenten,
reproducties van schilderijen, spotprenten
en carricaturen over de pers ontbreken
evenmin. Ook noemen wij de pers in litteratuur
en dichtkunst, toneelstukken, romans,
novellen. En om dit alles te completeren wijzen
wij nog op de bijzonderheden inzake
auteursrecht, schrijfkunst en stijl, reclameen
druk-techniek, het commercieel gedeelte
van de pers, couranten-reclame, folders,
affiches, circulaires, perspenningen, insignes
en medailles.
Ook moge genoemd worden de afdeling gebundeld
journalistiek werk; verwant werk
als reisbeschrijvingen enz.
De museum-wanden zijn vol platen, terwijl
wij hier vinden een maquette van het
standbeeld van Laurens Coster te Haarlem,
zeldzame litho's van Bakker Korff, Toorop,
Konijnenburg, ten Gast, Brouwer enz. en foto's
van bekende figuren uit de-Nederlandse
journalistiek: dr A. Kuyper, Charles Boissevain,
mr Philip van Bosse, die Nederland
van de zegelbelasting op de dagbladen verloste,
mr Plemp van Duiveland, Van Balen,
Keiler, Biemond, Brusse, Verweyck, de
Meester, van As, Dekking en vele anderen
meer.
Ook de beeltenis van Neerlands eerste vrouwelijke
journaliste Henriette van der Mey
en van een figuur als Statuet van Miltoo, de
auteur van Areopagitica, ontbreken niet.
Het is alles interessant en overzichtelijk gerangschikt
en wie hier een uurtje zoek
brengt, zal zich een gang naar de Javastraat
niet beklagen. Dit museum is een kostbaar
en uniek bezit in ons land. Voor jonge journalisten
biedt het een onuitputtelijke bron
van studie-materiaal en voor buitenlanders
is het een hoogst interessante verzameling.
Binnenkort zal in dit museum een tentoonstelling
gehouden worden over de pers in
Suriname en Curacao. Uit beide landen is
een volledige collectie van alle daar verschenen
couranten van de oudste tot de
jongste aanwezig. Meerdere personen hebben
hun persoonlijk bezit aan dit museum
geschonken. Wij noemen o.a. de heer W. C.
A. Baron van Vredenburch, die in de negentiger
jaren hoofdredacteur was van het Dagblad
van Zuid-Holland te 's-Gravenhage. Hij
was een hartstochtelijk verzamelaar en in
zijn verzameling bevond zich reeds een verzameling
uit de jaren rond 1830.
Het lijkt ons met name voor onze rayons, als
zij eens een excursie willen organiseren, een
zeer aanbevelenswaardige zaak om naar dit
museum de schreden eens te richten. Het
museum is elke week geopend van Dinsdag
tot Zaterdag 's morgens van 9—12 uur en 's

middags na voorafgaand overleg. Men kan
zich daartoe ook telef. verstaan met de heer
Van der Hout aan diens woonhuis (telef.
553309).
Het heeft ons lichtelijk verbaasd van de heer
Van der Hout te vernemen, dat zijn museum
maar zo sporadisch door journalisten
wordt bezocht en dat er dagen voorbijgaan,
dat hij geen enkele collega ziet. Het is onze
stellige overtuiging, dat dit voor een groot
deel ook voortvloeit uit het feit, dat dit museum
te weinig onder de collega's bekend is.
Trouwens wij moeten eerlijk bekennen, dat
wij ook niet wisten dat er journalistiek zulke
schatten bijeengebracht waren in de stad
onzer inwoning. Daarom achten wij het onze
plicht nu wij zoveel interessants bij elkander
zagen, daarop eens de aandacht te vestigen.
Niet dat de heer Van der Hout ons dat verzocht.
Wij hebben het eigener beweging gedaan,
alleen gedreven door de gedachte, dat
ook hier kennis macht is.
Daarom collega's: komt, ziet en overtuigd u!
van
I
W. C. F. SCHEPS.
onverdraagzaamheid
Er gebeuren wonderlijke dingen in Nederland.
Tijdens de oorlog is er tussen tal van organisaties
in ons land een zekere mate van
verdraagzaamheid gegroeid.
De vruchten daarvan ondervinden wrj dagelijks
aan de lijve.
Nederland is schier dagelijks een voorbeeld
van wat samenwerking vermag, en het buitenland
is daar vaak jaloers op.
Deze samenwerking is niet alleen gegroeid
tussen arbeiders en werkgevers, maar ook
tussen hen die een verschillende geloofsovertuiging
zijn toegedaan.
Vandaar dat thans in de Stichting van de
Arbied en in de Stichting van de Landbouw,
de drie richtingen in de vakbeweging
op een behoorlijke manier samenwerken.
Men zou zo zeggen, dat is winst. Winst, verkregen
onder druk, winst, waarover men
zich niet anders dan verheugen kan.
Helaas kan niet iedereen zich nog tot dat
standpunt opwerken.
Daar zijn b.v. de journalisten, georganiseerd
in de afdeling Groningen en Drenthe
van de Ned. Journalistenkring.
Die hebben van de tolerantie gedachte nog
geen kaas gegeten.
En daarom hebben ze een voorstel ingediend
er toe strekkende toch vooral de
P.C.J.V. buiten de Federatie te houden.
Zijn we juist ingelicht, dan hebben daar de
Prot. Chr. collega's in deze streken hun
aandeel in gehad.
Van je vrienden moet je het maar hebben.
Ze zijn liberaler dan liberaal. Ze zetten de
klok bijkans 100 jaar terug.
Laten we duidelijke taal spreken.
Het is in-, indroevig, dat deze collega's zich
niet ontzien hun geloofsgenoten, die hun
overtuiging op andere wijze willen beleven
dan zij, de voet dwars te zetten.
Wij voor ons zullen er niemand lelijk om
aankijken wanneer zijn overtuiging hem
gebiedt zich bij een neutrale organisatie
aan te sluiten.
Wij verwachten echter, dat anderen van
een gelijke tolerante gedachte zullen uitgaan.
En dus in federatieve samenwerking
de oplossing der toekomst zien. Eendracht
in gescheidenheid. De Duitser zegt: getrennt
marschieren, vereint schlagen. "
Blijkbaar is deze gedachtengang voor de
collega's in het Noorden wat al te progressief,
't Valt ook niet mee de ontwikkeling
bij te houden. Niet zo hard hollen, als 't u
blieft.
Gelukkig, en we psreken daarvan met
waardering, geeft het N.J.K.-bestuur van
een andere mentaliteit blijk. Het N.J.K.-lid
op de algemene vergadering te Den Haag,
die beweerde dat men dan vroeger ook niet
met de R.K. had moeten beginnen, sloeg de
spijker op de kop.
Overigens kunnen we de collega's in het
Noorden gerust stellen. Gesteld hun voorstel
werd aagnenomen, dan zou dat voor
de P.C.J.V. geen ramp zijn. De P.C.J.V.
krijgt men niet meer weg. Zonder Federatie
zullen we er ook komen. En we zullen daar
desnoods zware offers voor over hebben.
Wie ons de voet dwars wil zetten, late zich
dat voor gezegd houden.
Joh. C. Francken.
(De redactie heeft zich van de aanvang af
op het standpunt gesteld, dat het geen zin
had in het orgaan over het bestaansrecht
van de P.C.J.V. en over haar verhouding
tot andere organisaties te gaan polemiseren.
Het thetische artikel van onze voorzitter,
in het eerste nummer was voor ons l
voldoende. Slechts na enige aarzeling zijn
wij er toe overgegaan, bovenstaand ingezonden
stuk van collega Fr. op te nemen;
wij voegen daar het verzoek aan toe, dat
de leden zich voortaan aan de hierdoor
uitgedrukte stelregel zullen houden).
INTERNATIONALE CONFERENTIE VAN
LUCHTVAART-JOURNALISTEN
Op initiatief van de Noorse Vereniging van
Luchtvaart-journalisten zal binnenkort te
Oslo een conferentie van afgevaardigden
van verenigingen van luchtvaart-journalisten
worden georganiseerd. Hieraan zullen
deelnemen vertegenwoordigers uit Argentinië,
Australië, België, Denemarken,
Engeland, Frankrijk, Italië, Nederland,
Noorwegen, Portugal, Verenigde Staten,
Zweden en Zwitserland.

Uit blad en krant
IN BINNEN- EN BUITENLAND
„GEURENDE" KRANTEN
Als Amerikaanse reclame-deskundigen hun
zin krijgen, kunt u de krant wel afzeggen.
Want dan gaat een advertentie voor ham
naar ham ruiken, een annoncae voor bonbons
naar chocolade, een reclame van een
gasfabriek naar gas en de minzame aanbeveling
van een gerenommeerd eethuis zal
de hele geurencollectie van de keuken bevatten.
En dit alles in een en hetzelfde
nummer van uw lijfblad. De heren hebben
ontdekt, dat, zoals de liefde althans bij de
man — door de maag gaat, de kooplust bij
de vrouw — en bij de man — via de neus
komt. Een kousenfabrikant is nu van plan,
gebruik te maken van de mogelijkheid, de
drukinkt te parfumeren; hij wil al zijn advertenties
met speciaal geparfumeerde inkt
laten drukken in de hoop dat de dames onweerstaanbaar
tot zijn product worden
aangetrokken. Sommige maatschappijen
voor brandverzekering verzenden nu reeds
folders, waarop een brandend huis is afgebeeld.
U ruikt de geur van brandend
hout. Het lastige is, dat u geen hond of kat
meer zal kunnen houden, want zodra in een
krant een advertentie voor vleeswaar voorkomt,
zal het dier, aangetrokken door de
verlokkende geur, naar de voordeur vliegen
en het blad opeten voor u het in handen
krijgt.
(Het Parool)
ZONDERLINGE AANBESTEDING
„De aanbesteding geschiedde onder architectuur
van het architectenbureau...."
„De Graafschapper"
WETSONTWERP ONTEIGENING OP HET
GEBIED VAN HET PERSWEZEN
De minister van O., K. en W. heeft aan de
Tweede Kamer medegedeeld, dat het aanhangige
wetsontwerp, houdende vaststelling
van een aantal bepalingen over onteigening
op het gebied van het perswezen,
wordt ingetrokken.
73
-*\
JOURNALIST
In een Amerikaanse stad hield een bisschop
op de avond na z'n aankomst een redevoering.
Daar hij een deel van wat hij te berde
bracht, de volgende dag in een officiële toespraak
herhalen wilde, verzocht hij de aanwezige
journalisten, dit gedeelte in hun verslag
weg te laten. Eén van de reporters
schreef daarop aan het eind van z'n artikel:
„Toen vertelde hij enkele verhalen, die niet
voor publicatie geschikt zijn".
„Evang. Luth. Weekblad".
RADIO-RECLAME
Een inzender in een van de bladen beklaagt
zich over het feit, dat in een radiouitzending
voor de Nederlandse strijdkrachten
in Indië onlangs doodgewone reclame
werd gemaakt voor een zaak, opgericht
door een paar gedemobiliseerde militairen
uit Nedexlands-Indië. Wij hebben die
uitzending niet gehoord, doch verbazen er
ons zeker niet over. Het begrip: reclame
per radio, is een klaarblijkelijk niet omlijnd
begrip. Nederland heeft de reclame
uit de aether willen weren en is daar voor
een deel ook in geslaagd. Maar met een
bijzonder soort reclame schijnt men algemeen
genoegen te nemen. Met de reclame,
welke de omroepverenigingen tot ergernis
van de luisteraars voor zichzelf, voor hun
organen, voor hun uitzwermende muzikanten
en variété-artisten maken. Een gewoon
toneelgezelschap, dat lichte kunst
brengt en daarmee de provincie afreist,
moet zich blauw betalen om voor zijn komst
voldoende reclame te krijgen in de plaatsen,
waar het wil optreden.
Doch de omroepverenigingen maken geen
reclame in de kranten of door aanplakbiljetten.
Zij roepen dag in dag uit om, dat
zij, dan en dan, daar en daar hun program
van enz. enz. brengen. Toegangsprijs zoveel.
Kaarten verkrijgbaar bij jan en piet
en alleman.... en aan de zaal. En dat mag
natuurlijk, hoewel het niet anders is dan
reclame. Doodgewone vulgaire en verve-

lende aether-reclame. Onlangs werd een
goed orgelconcert geëindigd verklaard bij
het voorlaatste programmanummer. En
toen kwam de omroeper inplaats van een
sonate van Bach vertellen, dat zijn vereniging
een steravond kwam geven in de
kerk te daar en daar (een ster-avond in
een kerk, men moet er maar op komen;
wel mocht een bekende predikant onlangs
er over klagen, dat het kerkbegrip onder
de Protestanten volkomen zoek is).
Wanneer de omroepverenigingen eens op
een keer een aantal opzeggingen van leden
of lezers krijgen, weten zij waaraan zij het
te danken hebben: aan hun ergerlijk geleur
en gezeur om lid of lezer te worden
van het omroeporgaan.
„Nieuw Nederland".
Naar wij vernemen,
is de uitgave van „De Graafschapper" gestaakt
en is, met ingang van 22 Febrruari
1949 een nieuw dagblad voor Oost-Gelderland,
genaamd „Dagblad voor de Graafschap",
verschenen, welk blad „de taak van
De Graafschapper in dezelfde geest en traditie
zal voortzetten;
— treedt collega G. J. Breuker te Aalten,
als chef-redacteur van dit nieuwe dagblad
op;
— wordt de „Gooi- en Eemlander", aan welk
dagblad voor vijf jaar een naamsverbod is
opgelegd, voortgezet onder de naam „De
Gooi";
— is te Rotterdam de heer A. G. de Neeve,
oud-redacteur van de financiële rubriek van
de N. R. C, en te 's-Gravenhage de heer
P. J. Blok, oud-redacteur van het voormalid
„Dagblad van Rotterdam" overleden;
— hebben de K. N. J. K. en de N. J. K. Zaterdag
19 Maart te 's-Gravenhage hun
jaarlijkse algemene vergaderingen gehouden
en is na afloop hiervan een gemeenschappelijke
vergadering belegd, waar prof.
mr J. C. van Oven en mr A. Stempels over
„Het verschoningsrecht van de journalist"
hebben gesproken;
— heeft de Gelderlander-pers in Januari
haar eeuwfeest gevierd en heeft in de herdenkingssamenkomst
o.m. minister • Rutten
het woord gevoerd;
— zijn de afdelingen Utrecht en Het Gooi
van de K. N. J. K. in een afdeling Midden-
Nederland verenigd;
— zal het A. N. P. kantoren oprichten in
Suriname en op Curacao;
— is de heer C. M. Dosker directeur van de
Maas- en Roerbode, gekozen tot voorzitter
van de Katholieke Nederlandse Dagbladpers;
— heeft de Buitenlandse Persvereniging bij
de minister-president geprotesteerd tegen
het feit, dat regeringsautoriteiten bij sommige
gelegenheden bijeenkomsten houden
met de Nederlandse pers of bepaalde groepen
van Nederlandse journalisten, zonder
dat buitenlandse correspondenten dezelfde
faciliteiten worden geboden;
74
— is Jkvr. mr C.W. I. Wttewaal van Stoetwegen,
C.H.-lid van de Tweede Kamer, benoemd
tot lid van de Persraad, in de vacature
van ds G. van Veldhuizen te Rotterdam;
— heeft de heer J. G. J. Nieuwenhuis, chef
van het Bureau Voorlichting en Publiciteit
der gemeente Rotterdam, de plaats van
pater H. Gall, in de Persraad ingenomen;
— waren, blijkens het verslag over het tijdvak
1 Juli 1947 tot 30 Juni 1948 van de
Vereniging „De Nederlandse Nieuwsbladpers"
(N. N. P.) 241 nieuwsbladuitgevers, op
1 Juli 1948, bij deze vereniging aangesloten,
terwijl het aantal nieuwsbladen op genoemde
datum 277 bedroeg;
— geeft dit verslag een uitnemend beeld
van de activiteit van deze vereniging;
— is de afdeling Pers van het Ministerie
van O., K. en W. verplaatst van Javastraat
34 naar Prinsessegracht 15, 's-Gravenhage,
Tel. 183000;
— is het liberale dagblad „New York Star",
voorheen P. M„ het enige dagblad, dat
president Truman bij zijn verkiezingscampagne
heeft gesteund, over de kop gegaan;
— had dit blad bij zijn ondergang 140.000
abonné's en waren de verliezen zo groot, dat
de uitgave wel moest worden gestaakt;
— geeft de 14-jarige Julian Smithells te
Londen een krant uit, onder de titel „Het
Nieuws" en wordt dit blad gedrukt op een
pers, gemaakt van een mangel, welke in
de.... slaapkamer van de uitgever staat;
— heeft deze nieuwste Londense krant ook
buitenlandse correspondenten in Afrika en
Canada, n.1. neefjes van Julian.
EVANGELICAL PRESS ASSOCIATION
IN NOORD-AMERIKA
Op 4, 5 en 6 April wordt te Chicago een
congres gehouden van de „Evangelical
Press Association", onder leiding van dr
James De Forest Murch. Op dit congres
van de onlangs opgerichte E.P.A. zal gesproken
worden over de betekenis van Christelijke
journalistiek in de huidige tijd. Tevens
zullen de statuten en reglementen van
de E.P.A. worden vastgesteld en zal een definitief
bestuur worden gekozen.
Sprekers zullen zijn William F. McDermott,
die voorheen over godsdienstige onderwerpen
in de Chicago Daily News schreef, en
die thans een bekend free lance-journalist
is, Beverly Shea, dr Kenneth Olson, die aan
de Northwestern University lessen in journalistiek
geeft, en William W. Gothard,
redacteur-uitgever van „Domestic Engineering".
Gesproken zal worden over de
voorlichting op het gebied kerk, zending,
jeugdbeweging, enz., alsmede over regionale
persbelangen .
Wij hopen, in ons volgend nummer in de
gelegenheid te zijn iets meer van deze
E.P.A. en het congres te Chicago te kunnen
publiceren.

Het beroepsgeheim
Conclusie van vr. Langmeyer inzake
het verschoningsrecht
Het proces tegen collega-Lunshof en dat
tegen College J. L. de Ru, waarbij het ging
om het beroepsgeheim van de journalist,
hebben in de dagbladwereld sterk de aandacht
getrokken.
Omtrent de toekenning van het verschoningsrecht
aan journalisten, dat Lunshof
bij het cassatie-proces o.m. als verweer had
aangevoerd, heeft mr. Langmeyer, advocaat-generaal
van de Hoge Raad der Nederlanden,
een conclusie genomen, die zeker
onze aandacht verdient, waarom wij
deze, via „Mededelingen", hier overnemen:
„Het eerste middel, het meest principiële,
legt aan Uw Raad (Hoge Raad) de vraag
voor, of de journalist het in art. 218 Sv.
gegeven verschoningsrecht heeft met betrekking
tot de identiteit van hen aan wie
hij zijn publicaties ontleent.
De onderscheiding, die het middel, min of
meer op het voetspoor van het Hof, maakt
tussen een ruimer en een meer beperkt verschoningsrecht,
meen ik in dit verband te
kunnen verwaarlozen. Enerzijds toch zal
datgene, wat aan de journalist als zodanig
is toevertrouwd, hem toevertrouwd zijn
juist om het te openbaren ,behalve de identiteit
van degene, die toevertrouwde. Alleen
omtrent deze laatste dus — en misschien
enkele daarmede samenhangende bijzonderheden
— is het denkbaar, dat de journalist
geheimhoudingsplicht voor zich opeist.
Aan de andere kant is de beperktheid
van het gebied, waarvoor het beroepsgeheim
wordt geldend gemaakt, op zichzelf
geen grond om de kracht van dat geheim
geringer aan te slaan. Ik neem ook niet
aan, dat het Hof in de betreffende, ook mij
niet geheel duidelijke passages dit bedoeld
heeft.
Het middel beweegt zich dus geheel om
deze vraag: is de plicht, die de journalist
in het algemeen blijkt te gevoelen om het
geheim van de identiteit van zijn zegslieden
te bewaren, een plicht als bedoeld in
art. 218?
Dit artikel luidt: „Van het geven van getuigenis
of van het beantwoorden van bepaalde
vragen kunnen zich verschonen zij,
die uit hoofde van hun stand, hun beroep
of hun ambt tot geheimhouding verplicht
zijn, doch alleen omtrent hetgeen waarvan
de wetenschap aan hen als zodanig is toevertrouwd."
Welk soort plicht wordt hier bedoeld? Een
door de wet opgelegde kan het niet zijn,
immers een zodanige bestaat ook niet voor
de Rooms-Katholieke geestelijke, wiens
standsgeheim en verschoningsrecht wel tot
de meest onbetwiste behoren. Anderzijds
echter schijnt het mij ook niet denkbaar,
75
van de journalist
dat men er alles onder zou begrijpen, wat
men bij zichzelf of anderen als plicht aanvoelt.
Immers zulke plichten tot geheimhouding
bestaan er in menigte, even goed
buiten verband met ambt, beroep of stand
als op grond van deze laatste. Bij niemand
zal het opkomen, dat elke plicht tot discretie
ook een verschoningsrecht zou geven.
Er is geen reden waarom dat ineens
wèl het geval zou zijn, zodra die plicht zich
toevallig met ambt, beroep of stand in verband
laat brengen, wat geenszins persé bij
de sterkste dezer verplichtingen het geval
behoeft te zijn. Alen zal dus slechts kunnen
denken aan zodanige plicht, die zonder van
huis uit rechtsplicht te zijn, zich leent om
door het recht te worden geadopteerd en
tegen andere rechtsplichten te worden opgewogen,
een plicht dus te vergelijken met
de „voorzichtigheid, die in het maatschapleijk
verkeer betaamt", zoals de jurisprudentie
op art. 1401 B.W. die kent. De vraag,
of een plicht van niet juridische herkomst
dit karakter draagt, is moeilijk. Zij heeft
met alle vragen, die naar regels van zedelijkheid
verwijzen, dit gemeen, dat men een
feitelijk en een normatief criterium, zo goed
en zo kwaad dat gaat, met elkander in verband
moet brengen. Men zal enerzijds moeten
letten op de algemeenheid en de sterkte
waarmede de plicht zich in werkelijkheid
doet gelden, anderzijds op haar zedelijk
overtuigende kracht en tot op zekere hoogte
zal de bijzondere grootte van de ene factor
de geringere van de andere kunnen aanvullen.
Hoe staat het nu in dit opzicht met de geheimhoudingsplicht
van de journalist, wel
te verstaan niet om in het algemeen het
hem vertrouwelijk medegedeelde geheim te
houden — die plicht is onbetwist — maar
om dat ook te doen daar waar de mens in
het algemeen spreken moet, voor de rechter?
Allereerst de vraag van de feitelijke
gelding. Eén ding is wel zeker: in de kring
der Nederlandse journalisten wordt de
plicht algemeen en sterk gevoeld. Is dat
op zichzelf beslissend? Naar mijn mening
zeer zeker niet.
De stelling: dat wat de beroepsgenoten voor
een juiste beroepsuitoefening houden, ook
door de rechtsorde als geheel als zodanig
moet worden aanvaard, is ook wel moeilijk
te verdedigen. Bijna elk beroep toch brengt
mede, dat rnen voor bepaalde maatschappelijke
belangen méér oog heeft dan voor
andere en bij vrijwel geen beroep ook lopen
de beroepsbelangen geheel aan het algemeen
belang parallel.
Het is dus ook van belang, hoe nu de houding
van de maatschappij als geheel tegenover
het verschoningsrecht van de journalist
is. De moeilijkheid bij het vaststellen
daarvan is natuurlijk deze, dat de
maatschappij als geheel niet licht gelegen-

heid vinden zal om tegenover het verschoningsrecht
van de journalist een bepaald
standpunt in te nemen. Slechts van de kant
van de juristen zien wij een aantal reacties
op het probleem komen. Nu geef ik
natuurlijk toe, dat de juristen een groep
zijn, die even goed voor eenzijdigheid van
oordeel vatbaar is als de journalisten of
welke andere groep ook. Intussen dient men
te bedenken, dat de juristen niet als geheel
hier partij zijn. Partij is slechts de rechterlijke
macht en dan nog in een meer zuiver
ideële zin dan men van de journalisten
zeggen kan. Onder de juristen in het algemeen
zijn er, wier gevoel waarschijnlijk dat
van de journalist nader staat dan dat van
de magistraat. Hoe dit alles overigens zij,
van gelijk belang als die der journalisten
zijn de uitingen van de juristen over het
vraagstuk in ieder geval wel.
Wat deze uitingen betreft: onze rechtspraak
heeft in de weinige gevallen, dat het verschoningsrecht
van de journalist tegenover
haar werd ingeroepen, het steeds van de
hand gewezen. Ook uit andere landen met
vergelijkbare toestanden en wetgeving zijn
mij geen beslissingen in tegengestelde zin
bekend. In geen geval vóór het thans aanhangige
heeft de betrokken journalist de
zaak tot in hoogste instantie doorgezet,
maar ook in geen geval is het tenslotte tot
spreken gekomen. De publicaties in de juridische
pers naar aanleiding van het
laatste geval vóór het ons bezighoudende,
gaan unaniem uit van het niet bestaan van
het verschoningsrecht, ook waar zij het
journalistenberoep kennelijk welwillend gezind
zijn en de jure constituendo wel de
mogelijkheid van verschoning willen
openen, zij het dan geen onvoorwaardelijke
mogelijkheid. (Zie de bijdragen in het N. J.
B. van 1937 en 1938 naar aanleiding van
het geval Hansen).
De Nederlandse Juristenvereniging, zich
speciaal met het jus constituendum bezig
houdend, verwierp op haar vergadering van
1905 het verschoningsrecht met 51 tegen 20
stemmen. Het is interessant, dat enerzijds
onder de voorstanders was een magistraat
als Mr A. Tak, anderzijds juist onder de tegenstanders
een journalist als Mr H. Louis
Israels.
Wat andere landen betreft, ook daar is een
uitdrukkelijke wettelijke erkenning van
het beroepsgeheim hoge uitzondering, uitdrukkelijke
afwijzing door de rechtspraak
daarentegen frequent. Ik geef aanstonds
toe, dat mijn indruk is, dat men ook daar
meestel tot een modus vivendi komt, die
het aan de journalist mogelijk maakt het
zwijgen te bewaren. Men ontziet gaarne de
Pers.
Evenmin als de observatie van het rechtsleven,
spreekt de normatieve beoordeling
naar mijn mening ten gunste van een verschoningsrecht
als regel. Naast de in het
oog springende gronden, die ervóór pleiten,
zijn er andere van tegengestelde strekking,
die naar mijn mening overwegen. Waarom
zou het wenselijk zijn, dat de journalist
76
aan zijn zegslieden geheimhouding, zelfs
tegenover de justitie verzekeren kan? Omdat
het mogelijk is dat iets, dat in het algemeen
belang verdient bekend te worden,
anders onbekend zou blijven, doordat zij,
die bij geheimhouding een niet-eerbiedwaardig
belang hebben, zich zouden kunnen
wreken op degene, die het heeft uitgebracht.
Is dat gevaar nu groot? In de
eerste plaats bedenke men nog eens, dat
het uitsluitend gaat om al of niet zwijgen
voor de rechter. Dit veronderstelt dus, dat
het geheim of door zijn inhoud de justitie
aangaat, óf dat he topenbaren er van zelf
een strafbaar feit schijnt. Is het eerste het
geval, dan is de positie van hem, die het
geheim heeft uitgebracht, reeds uit de aard
der zaak sterk, als hij tenminste niet op
losse gronden iets strafbaars ten laste van
een ander heeft beweerd. In het laatste geval
zal degene, die het geheim oorspronkelijk
heeft uitgebracht, in de regel geen bescherming
verdienen. Zeker ik geef aanstonds
toe: beide gevallen kunnen anders
liggen. Het is denkbaar, dat iemand omtrent
wie iets strafbaars valt te onthullen,
een invloedrijke positie inneemt. Het is ook
denkbaar, dat iemand een geheim schendt,
gedreven door de respectabele drang om
daarmede nog hogere algemene belangen
te dienen. (In dat laatste geval kan hij zich
overigens met een beroep op overmacht
verdedigen). Het is dus denkbaar, dat de
oorspronkelijke zegsman van de pers gelijk
kan hebben en toch onaangename gevolgen
kan ondervinden, belangrijk genoeg
om iemand te doen terugdeinzen.
Het is inderdaad denkbaar, maar toch
slechts als hoge uitzondering. Het moet toch
al vreemd lopen, wanneer in een land als
het onze, iemand, die opkomt voor een
rechtvaardige zaak, niet op de duur bescherming
tegen rancune vindt. Het is
waar, het is niet verzekerd, dat Nederland
altijd het land zal blijven, dat wij
kennen, maar voor het geval dat dit niet
zo zijn zou, behoeven wij de vraag niet te
bespreken: Ook de Pers zal dan haar aard
en positie wel niet ongerept hebben gehandhaafd.
Alles te zamen genomen, zou ik
zeggen: ook in een rechtsstaat kan het
moed eisen te openbaren, wat openbaring
verdient en het kan aan het algemeen belang
ten goede komen, wanneer die moed
overbodig wordt doordat de journalist zijn
zegsman zelfs tegenover de rechter dekt.
Dat echter de bate voor het algemeen belang
groot zou zijn, komt mij niet waarschijnlijk
voor.
Het nadeel daarentegen, dat noodzakelijk
tegenover die bate staat, is niet onbelangrijk.
Zou de journalist inderdaad een volstrekt
verschoningsrecht bezitten ten aanzien
van de naam van zijn zegsman, dan
sleept dat misschien juridisch en in ieder
geval practisch een even volstrekte verschoningsrecht
na zich. Het is een zeer betwistbare
quaestie, of uit het verschoningsrecht
voortvloeit, dat hij, die het niet gebruikt,
onder art. 272 Sr. valt. Dit echter

is wel zeker: wanneer reeds thans, terwijl
het verschoningsrecht op zijn best onzeker
is, een vooraanstaand journalist als de getuige-deskundige
in deze zaak, Mr Rooy,
zich zo sterk uitdrukt, dat hij geheel in het
algemeen het zich niet verschonen als „eerloos"
qualificeert, dan is er geen twijfel
aan, of bij erkenning van het verschoningsrecht,
zal het voor de journalist moreelpsychologisch
onmogelijk zijn om het ooit
ongebruikt te laten. Dit betekent echter,
dat dan inderdaad veilig zullen zijn, zij, bij
wie de drang om in het algemeen belang
iets bekend te maken, gepaard gaat aan
groot risico, indien zij dit doen, maar dat
evenzeer veilig zullen zijn zij, die uit eigen
baat of partijzucht geheimen schenden om
ze aan de Pers bekend te maken. Aangenomen
al, dat geen enkele journalist bereid
zou zijn daaraan bewust mede te werken,
dan zullen zij toch lang niet altijd er aan
kunnen ontkomen dit onbewust te doen.
Uit dit alles volgt reeds — wat ook niet
zonder belang is — dat er ook geen analogie
bestaat met de gevallen van de onbetwiste
verschoningsrechten. Wie zich tot
geestelijke, arts of advocaat wendt, ziet zich
misschien genoodzaakt om aan deze met
zoveel woorden of indirect een door hem
gepleegd misdrijf te onthullen, maar het is
ondenkbaar, dat hij een misdrijf pleegt
door wat hij onthult. Bij de journalist daarentegen
zal het op het verschoningsrecht
juist vooral dan aankomen, wanneer de
mededeling aan hem zelf een misdrijf oplevert.
Verder worden de biechteling, de
Jubileum Dordtsch Dagblad
Op 1 Maart j.1. was het 25 jaar geleden, dat
het eerste nummer van het „Dordtsch Dagblad"
is verschenen. Van de aanvang af
heeft dit Christelij k-Nationaal dagblad zich
in de sympathie van de bevolking van
Dordrecht en omliggende gemeenten mogen
verheugen en dit medeleven is vooral na de
bevrijding sterk tot uiting gekomen. Tot de
oprichters behoorde ook collega J. Snoep,
thans redacteur van „De Rotterdammer"
en eerste redacteur was de heer G. H.
Hoek, programma-leider van de N. C. R. V.
Ter gelegenheid van het jubileum heeft de
directie een keurig verzorgd Jubileumnummer
doen verschijnen, waaraan vele
bekende persoonlijkheden uit de Merwestad
en omstreken hebben medegewerkt. En op
de receptie van directie en redactie verschenen
vele prominente figuren, o.m. de
loco-burgemeester van Dordrecht, vele predikanten,
burgemeesters en verenigingsbestuurders.
Niet minder dan zeven tamboers-
en pijpers- en muziekcorpsen brachten
directie en redactie, tijdens de receptie,
een serenade.
Moge het „Dordtsch Dagblad" nog vele
jaren zijn taak vervullen en zijn plaats in
de Christelijke dagbladpers met ere innemen.
77
cliënt gedreven door een achtenswaardig
belang of althans door een belang van zelfbehoud.
Degene, die aan de journalist een
geheim onthult kan bewogen zijn door
drang om het algemeen belang te dienen,
maar ook door de meest laaghartige motieven.
Voor de journalist is dit niet altijd
te onderscheiden, is het zeker, dat deze zich
tegenover zijn blad vrij zou voelen om een
onthulling af te wijzen, die uit onedele motieven
wordt gedaan? Van een ereregel, die
dit laatste voorschrijft, heb ik nimmer vernomen.
Het is merkwaardig, dat de journalistieke
gebruiken wel een allernadrukkelijkst
beroep doen op het gevoel van
journalisteneer ten gunste van het beroepsgeheim,
maar deze zelfde grote kracht niet
inschakelen om de maatschappelijke schaduwzijden
van dat geheim te verkleinen
door middel van regels, die het gebruik van
al te onzuivere bronnen verbieden. Zo ook
treft het, dat van journalistenzij de weinig
blijkt van zoeken naar een oplossing, die al
de bij het vraagstuk betrokken belangen
meer in evenwicht zou brengen dan een
absolute aanvaarding of een absolute ontkenning
van het verschoningsrecht. Bouwstoffen
voor zulk een oplossing waren te
vinden geweest in de dissertatie over het
onderwerp van Th. J. K. M. Hiltermann
(Amsterdam 1910) en het artikel van Van
Oven in N. J. B. 1937. Ik zie hier een bevestiging
van mijn mening, dat ook de vertegenwoordigers
van een zeer achtenswaardig
beroep niet de meest objectieve
beoordelaars zijn van de plichten van dat
beroep jegens de rechtsorde als geheel."
„Het Nederlandsch
persmuseum"
Het voorlopige bestuur van de Stichting
„Het Nederlandsch Persmuseum" is thans
door een definitief bestuur vervangen. Hierin
hebben zitting: Mr P. J. Mijksenaar (Genootschap
Amstelodamum), voorzitter, R. W.
P. Peereboom (Kennemer Journalisten-Vereniging),
vice-voorz., C. J. Schotel Fzn. (Vereniging
„De Amsterdamse Pers") secretaris,
H. Over hof f (Katholieke Journalisten
Kring) vice-secr., Mej. E. Dronckers (Vereniging
ter Bevordering van de Belangen
des Boekhandels) penningmeesteresse, H. A.
A. R. Knap (Vereniging „De Amsterdamse
Pers") vice-penningm., alsmede mr K. van
Houten (Nederlandse dagbladpers-1945), dr
E. van Raalte (Haagse journalisten Vereniging),
mr M. Rooy (Nederlandse' Journalisten
Kring) en jhr ir C. C. Six van Wimmenum
(Koninklijke Oudheidkundig Genootschap).
Het Persmuseum is geopend op Dinsdag,
Donderdag en Vrijdag van 10—12 uur (en
niet van 3—5 uur, zoals tot dusver). Het
secretariaat van de Stichting is gevestigd:
Johannes Verhulststraat 42, boven, Amsterdam-Zuid,
telefoon 91675.

Instituutvoor perswetenschap
Het Instituut voor Perswetenschap, dat onlangs
te Amsterdam is geopend, stelt zich ten
doel het bevorderen van het wetenschappelijk
onderzoek van het perswezen en daarmee
samenhangende gebieden, alsmede de
aanvullende opleiding van praktisch werkende
journalisten en de voorbereidende opleiding
van toekomstige journalisten.
De bedoeling is niet alleen de kennis van de
journalist te verruimen, maar ook toekomstige
leiders in het politieke en maatschappelijke
leven een beter inzicht in taak en
functie van de pers te geven.
Er is geen behoefte aan uitbreiding van het
totale aantal journalisten — voor de normale
geregelde aanvulling zijn genoeg gegadigden
— wel echter is er behoefte aan een
verhoging van het peil van de journalistiek,
opdat dit gelijke tred blijve houden met de
toenemende eisen van de tijd.
De aanvullende opleiding zal echter met
twee factoren rekening moeten houden, ten
eerste, dat niet slechts zij, die in of rondom
Amsterdam wonen, hiervan kunnen profiteren,
maar juist ook zij, die elders werken.
De tweede factor, die in aanmerking genomen
moet worden is, dat de leeftijd, de vooropleiding,
het tegenwoordige beroep en bovendien
eventuele wensen tot specialisatie
in een bepaalde richting (redacteur financiën
en economie, kunstcriticus, enz.) zoal
niet een individuele opleiding voor iedere
leerling afzonderlijk, dan toch een grote soepelheid
in de opzet van het leerplan nodig
maken.
Aan de eerstgenoemde eis zal het Instituut
trachten te voldoen door het instellen van
zomer-cursussen en, wanneer hiervoor belangstelling
blijkt te bestaan, op den duur
ook door een schriftelijke aanvulling op de
colleges, voorts door het openen van cursussen
op verschillende plaatsen in het land.
Begonnen wordt echter met/ een cursus, die
men een „basiscursus" zou kunnen noemen,
en die dan ook als regel, doch niet noodzakelijkerwijs
,door alle leerlingen in zijn geheel
zal worden gevolgd. De basiscursus zal
worden gehouden op Zaterdagmiddagen van
13—18 uur. Deze uren zijn met opzet zo
gekozen, dat zij die van ver komen, in één
dag heen en terug kunnen reizen, waarbij
verondersteld is, dat de werkgever zo nodig
op de Zaterdagochtend verlof zal kunnen geven.
Aan deze basis-cursus werken hoogleraren,
vooraanstaande journalisten, directeuren
en andere leerkrachten mede. Het rooster
omvat de volgende hoofdonderwerpen,
die ieder in enkele vakken worden onderverdeeld:
1. Perswezen (theoretisch en practisch).
2. Staat en Maatschappij (economische
vraagstukken, sociale stromingen, sociale
geographie, staatsinrichting, gemeente-admi­
78
nistratie, en -financiën, grondlijnen van het
recht, enz.)
3. Sociaal-psychologische vraagstukken (onder
meer karakterkunde, psychologie van de
publieke opinie, propaganda, reclame).
4. Nieuwste Geschiedenis; internationale betrekkingen,
enz.
5. Stromingen in de Literatuur, het gebruik
van de taal.
Mocht hieraan behoefte blijken te bestaan,
dan zullen aanvullende voordrachten op
Vrijdagavond worden gegeven, waarbij
waarschijnlijk voor hen, die van buiten komen,
onderdak zal kunnen worden gevonden.
De leerlingen hebben vrij toegang tot
alle lezingen en bijeenkomsten van het Instituut,
behalve tot de eventueel daar te geven
colleges voor studenten.
In beperkt aantal kunnen zij ,die nog niet
als journalist werkzaam zijn, doch die zich
voor dit beroep willen voorbereiden en die
om enige reden geen universitaire opleiding
volgen, aan de cursus van het Instituut deelnemen.
De kosten voor het volgen van de cursus bedragen
f 100 per jaar, in welk bedrag zijn
begrepen de kosten van de aan het einde
van de cursus af te leggen tentamina. De
lessen kunnen ook afzonderlijk worden gevolgd;
per afzonderlijk jaarlijks les-uur
wordt f 22.50 voor het eerste uur en f 20.—
voor ieder volgend uur berekend. Zij, die
zich als toehoorder aan de Universiteit laten
inschrijven, betalen voor een jaarlijks college-uur
aan de Universiteit f 20, voor twee
uren f 35, voor drie uren f 55 en voor vier
en meer uren f 70 per jaar.
In de bijeenkomsten op Woensdagavond van
8—10 uur, die op het Instituut Keizersgracht
604, Amsterdam, als regel om de veertien
dagen worden gehouden, worden in afzonderlijke
lezingen oï korte cycli algemene en
actuele onderwerpen, betrekking hebbend op
de pers en daarmee verwante gebieden, door
deskundige sprekers behandeld. Na iedere
voordracht wordt gelegenheid geboden tot
discussie.
De Nederlandse Persbibliotheek is een afzonderlijke
stichting, die met het Instituut
nauw verbonden is en' in zijn gebouw is ondergebracht.
Deze bibliotheek, opgericht met
medewerking ook van de Senaat van de
Universiteit van Nijmegen, is bedoeld als
centrale bibliotheek voor ons land op het gebied
van het perswezen in de ruimste zin.
De openingsplechtigheid.
Tot een academische opleiding van journalisten
in dit „huis van de pers" moest het
komen in een land, waar aan het perswezen
hoge eisen worden gesteld, zeide de heer A.

J. Boskamp, voorz. van de Stichting, in een
woord ter inleiding van de plechtigheid bij
de opening van het Instituut, aldus lazen wij
in „De Rotterdammer".. Spreker bracht dank
aan allen, die op enigerlei wijze daadwerkelijke
en morele steun verlenen of hebben
verleend aan het instituut.
De rector-magnificus van de gemeente-universiteit,
prof. mr H. R. Hoetink, verwelkomde
het nieuwe instituut in de kring der
universitaire gemeenschap. Het zal aandacht
moeten geven aan de geschiedenis van de
krant, aan de psychologische en sociologische
betekenis van de publieke opinie, aan
de verhouding van de journalistiek tot de
Staat en daardoor aan censuur en vrijheid
van drukpers, onderwerpen, die in het centrum
der belangstelling staan.
Prof. dr K. Baschwitz, directeur van het
Perst-instituut, deelde mede, dat reeds 250
personen de colleges, cursussen, voordrachten
of andere bijeenkomsten volgen. Niet allen
willen journalist worden, want aan de
dagbladen in Nederland zijn maar betrekkelijk
w T einig vacatures. Het instituut staat dan
ook niet alleen open voor journalistieke studenten,
maar ook voor degenen, die andere
beroepen kiezen en in hun later leven met
de volksvoorlichting te maken hebben. Circa
60 journalisten, uit het gehele land volgen
een cursus met de bedoeling hun kennis te
verruimen en te verdiepen. Het instituut is
dus geen vakschool, doch draagt een wetenschappelijk
karakter.
Laatste spreker was de burgemeester van
Amsterdam, mr Arn. J. dAilly, die als president-curator
van de gemeente-universiteit
'het Pers-instituut officieel opende. Nederland,
zeide hij, is de bakermat van het perswezen.
Het is het land van de oudste kranten,
die nauw verband hielden met handel,
zeevaart en de Amsterdamse beurs. De betekenis
van de pers is groot, ook het gevaar ervan.
Aan de wieg van het nieuwe Instituut
sprak mr d' Ailly de beste wensen van het
gemeentebestuur uit.
Vele autoriteiten hebben de openingsplechtigheid
bijgewoond.
GENOOTSCHAP VOOR
OPENBAAR CONTACT
In het begin van dit jaar is opgericht het
Genootschap voor Openbaar Contact, dat
is ontstaan uit een groep personen, zowel
uit de kringen van Overheid als uit het bedrijfsleven,
werkzaam op het gebied van de
voorlichting. Het genootschap stelt zich,
ten doel, in onderlinge samenwerking het
onderzoeken van de problemen en het uitwerken
van mogelijkheden, alsmede het
vertreden van het werk op het terrein van
de voorlichting.
Het genootschap heeft zijn eerste vergadering
gehouden in de Prinsenzaal van het
Maastrichtse raadhuis. Voorzitter van het
genootschap is de heer H. Hermans, voorzitter
van de Voorlichtingsraad, en als secretaris
treedt op de heer J. A. Brongers,
Carel van Bylandtlaan 30, 's-Gravenhage.
79
Boekbespreking
H. Algra — „Oranje in ballingschap";
uitgave J. H. Kok N.V.,
Kampen.
Dit boek van de hoofdredacteur van het
„Friesch Dagblad" is geschreven in de bezettingstijd,
toen hij met vele andere Nederlanders
verblijf hield in het gijzelaarskamp
St. Michielsgestel. Hij heeft zijn
woord vooraf, gedateerd 3 Maart 1942, onveranderd
gelaten. „Dit verhaal, geschreven
in dagen van door de druk niet geschokt
vertrouwen, moge het Nederlandse
volk tot een een feestgeschenk worden,
aangeboden na het einde der tweede ballingschap
van het Oranjehuis", schreef
Algra ten geleide van dit boek, dat nu nog
juist in het voor Vorstenhuis en volk historische
jaar 1948 het licht zag.
Wie dit boek ter hand neemt, leest het achter
elkaar uit. Niet alleen door zijn bondige
stijl, maar ook door de „geschiedenis", die
in dit werkje wordt beschreven. En wie
zich in de geschiedenis van het Huis der
Oranjes verdiept, zal steeds opnieuw dankbaar
zijn voor de zegen, die ons volk in zijn
Vorstenhuis heeft ontvangen.
Algra geeft in dit boeiend relaas over de
episode van de eerste ballingschap van het
Oranjehuis in de jaren 1795 tot 1813 tal van
historische bijzonderheden, waaruit wel
duidelijk blijkt, hoe belangrijk die periode
voor onze geschiedenis is geweest.
Ook de uitgever heeft met de wijze van
verzorging van dit boekje, waarin D. Wijnbeek
de illustraties verzorgde, eer ingelegd.
Koop en lees.
S. F. VAN OSS OVERLEDEN.
Met de heer S. F. van Oss, oprichter, uitgever
en hoofdredacteur van „De Haagsche
Post", die begin Februari is overleden, is
een bekwaam journalist heen gegaan. Daarnaast
was hij bovendien een uitmuntend
zakenman en financieel expert.
De heer Van Oss ,die in brede kringen in
ons land grote bekendheid heeft genoten,
ving zijn journalistieke loopbaan aan als
Londens correspondent van het „Algemeen
Handelsblad" en reeds op jeugdige leeftijd
maakte hij studiereizen naar Amerika en
Zuid-Afrika. Van 1902 tot 1923 was hij
hoofdredacteur van „De nieuwe financier en
kapitalist" en in die tijd richtte hij Van Oss
en Co.'s Bank op, waarvan hij lange tijd
directeur is geweest.
In 1914 verscheen het eerste nummer van
„De Haagsche Post", dat onder zijn leiding
het licht zag en uitgroeide tot een weekblad
van betekenis, waarnaar wekelijks tienduizenden
lezers grepen en dat tot ver over onze
landsgrenzen werd gelezen. Zijn journalistieke
ervaringen heeft hij beschreven in
zijn boek: „Vijftig jaar journalistiek". Wij
zouden onze leden willen aanraden dit boek,
waarin de journalist Van Oss ook na zijn
verscheiden tot ons blijft spreken, te lezen.

DE CHRISTEN
en zijn krant
Wij hebben het tegenwoordig zo ontzaggelijk
druk, dat er haast gen tijd meer op
overschiet om ons „lijfblad" te lezen,
schrijft Ds A. C. van Nood in het „Kerkblad"
van de Gèref. Kerken in de classis
Haarlem.
Het is niet mee zoo, dat we verlegen zitten
om lectuur, maar veel meer met lectuur.
Het is dan ook een algemeen bekend verschijnsel,
dat zeer veel bladen ongelezen —
soms nog niet eens open gesneden of van
de banderolle bevrijd! — naar de papiermand
verhuizen.
Het is merkwaardig om eens na te gaan, hoe
weinig- er eigenlijk door onz emensen nog
gelezen wordt en wat dat dan nog is!
Wij weten allen nog wel uit de tijd van de
bezetting, van welk een geweldige betekenis
de pers kan zijn en dat geldt dan
wel met name voor de dagbladpers. Daardoor
worden de lezers elke dag opnieuw beinvloed
en de ideeën van de vaak onbekende
autoriteiten, die de artikelen verzorgen,
worden heel dikwijls zonder critiek
aanvaard.
Daarom is het zulk een bedenkelijk verschijnsel,
wanneer wij in onze Christelijke
gezinnen zien, dat daar de dagelijkse voorlichting
gegegven wordt voor ouders en
kinderen door wat men kortweg aanduidt
als de „zogenaamde neutrale pers". Niet
alsof de pers werkelijk „neutraal" zou zijn,
iets wat we ook van geen enkele redactie
zouden durven eisen, maar „neutraal",
omdat daar zonder een zeer uitgesproken
politieke kleur en zonder laatdunkend b.v.
over het Christendom te schrijven, welbewust
over God en Zijn Wo:rd wordt gezwegen.
Niet graag zou ik» willen beweren, dat
we het altijd in alles „eens" zullen zijn
met wat in de Christelijke dagbladen
in ons land ook politiek of sociaal naar
voren wordt gebracht.
Maar is dat nodig?....
Moet daarom b.v. een blad als „Trouw"
het veld ruimen voor bladen als „Het
Parool", „Het Vrije Volk" of zelfs „De
Waarheid", die toch helaas nog in zich-
Gereformeerd-noemende gezinnen elke
dag voorlichting bieden over de gebeurtenissen
van de dag?!
Moeten onze gezinnen beïnvloed worden
door mensen, die vreemd staan tegenover
een Gereformeerde levensbeschouwing, als
het gaat over de kijk op het wereldgebeuren
of moeten onze gezinnen tevreden gesteld
worden met wat men dan noemt een
„neutrale" berichtgeving, waarbij door de
80
keuze en de weergave der feiten wel degelijk
de werkelijkheid in een bepaald daglicht
wordt gesteld?
Dit is een zeer ingeworteld kwaad, nu velen
menen, dat ze zich ook in hun dagbladlectuur
beperken moeten, dat ze dan de
voorkeur geven aan een of ander plaatselijk
nieuwsblad", wat zich welbewust van
elke gedegen principiële voorlichting bij de
g.eweldige vragen van deze tijd onthoudt!
Velen schrikken reeds als zij het woord „gedegen"
of „principieel" horen, want voor
„hoofdartikelen" hadden ze nimmer belangstelling.
De rubriek „gemengd nieuws", de „ongë"lukken"
en de berichten met „grote letters"....
zó lezen zij de krant!
En dan vinden velen het blijkbaar ook wel
gemakkelijk, wanneer zij de sportuitslagen
van de Zondagswedstrijden, de bioscoopprogramma's
enz. in hun „neutraal dagblad"
er voor hetzelfde geld nog bij krijgen!
Dagelijks voorlichting geven is een zéér
moeilijk en verantwoordelijk werk. En het
zal ook niet zonder fouten kunnen gebeuden,
vooral daar de opzettelijke misleiding
in dit opzicht telkens zo groot blijkt te zijn.
Maar we zullen toch mogen verwachten, dat
ons Christelijk gezin méér gebaat is met het
werk van onze eigen mensen, dan dat wij
elke dag maar weer — en dat nog wel in
eigen huis! — propaganda laten maken
voor diegenen, die aan God en Zijn Woord
in hun leven in het geheel geen plaats willen
toekennen.
Toch blijkt uit de praktijk bij de huisbezoeken,
dat nog menig gezin op dit punt
vermaand moet worden, waar men blijkbaar
de vérstrekkende invloed van de dagbladpers
nog niet heeft ingezien of zelfs
vaak ongemerkt reeds bezig is de Christelijke
levenstoon te verliezen.
Dit is een vraagstuk, waar wel degelijk aandacht
aan moet geschonken worden, ^ant
het staat toch wel vast, dat een Christen
niet „neutraal" tegenover de gebeurtenissen
van vandaag kan en wil staan.
Maar dan moet ook een langzaam werkend
vergif uit onze gezinnen worden geweerd.
Dan moeten wij ook in de keuze van wat
dagelijks als lectuur in onze gezinnen gelezen
zal worden, een zeer besliste houding
innemen.
Het komt mij voor, dat hier nog wel iets
veranderd moet worden, willen wij niet al
sterker de doorwerking van een onchristelijke
levensopvatting gaan constateren.
Velen halen met een zekere hooghartigheid
de schouders op, als het gaat over zulke
dingen en menen, dat het daar toch heus

niet zo erg op aankomt en dat men toch
wel vrij is om te lezen, wat men wil. Maar
de opvoedende kracht en de suggestie van
wat men dagelijks leest, wordt dan ten
enenmale onderschat!
Ook hier hebben wij ons te onderscheiden.
Niet alsof wij geen kennis zouden mogen
nemen van de mening van onze tegenstanders.
Natuurlijk wel! Maar de geheel
eenzijdige voorlichting in verkeerde zin, die
nu in menig Christelijk gezin wordt gegeven
door een abonnement op een „neutraal"
blad, zonder dat daar wat anders
dagelijks tegenover staat, juist als het gaat
om de beoordeling van de „feiten van de
dag", dat is stellig af te keuren en daar
zullen de ogen van onze mensen voor geopend
moeten worden.
Dit verdraagt zich niet met uw Christelijke
belijdenis, als die U werkelijk ernst is voor
Uzelf en voor uw gezin!, zo besloot Ds Van
Nood zijn artikel.
Internationaal congres
van dagbladdirecteuren
Van Dinsdag 14 tot Vrijdag 17 Juni zal in
het American-hotel te Amsterdam een Internationaal
Congres van Dagblad-directeuren
worden gehouden, waar verschillende belangrijke
onderwerpen aan de orde zullen
komen. Prae-adviezen zullen worden uitgebracht
door M. Henny (Nederland) over:
Conditions d' impression; M. Sartorius
(Zwitserland) over: Communications et
Abonnements; M. Curtis Willson (Engeland)
over: Prix de revient, prix de ven te; M.
Gezien de aan de Raad in art. 40, lid 2,
van na te melden C. A. O. verleende bevoegdheid,
om met inachtneming van de
bepalingen van de Collectieve Arbeidsovereenkomst
voor Dagbladjournalisten bij reglement
nadere regelen vast te stellen met
betrekking tot de behandeling van aangelegenheden
en geschillen, welke zich naar
aanleiding van de uitvoering van voormelde
C. A. O. voordoen;
In acht nemende, de desbetreffende Wetsartikelen,
alsmede de bepalingen van vorenbedoelde
C. A. O., met name van de artt.
35 t/m 40 van deze C. A. O.;
Heeft vastgesteld, gelijk de Raad bij deze
vaststelt, het navolgend
Bourquin (Zwitserland) over: Liberté d' information
en Mrs Burton en v. d. Borght
(België) over: Papier de presse.
Indien er nog tijd voor over is, zal voorts
rapport worden uitgebracht over verschillende
onderwerpen ,zoals deze in de afzonderlijke
landen zijn geregeld. Waarschijnlijk zal
de heer Van Wagtendonk nog een lezing
houden over technische vorderingen in het
dagbladbedrijf.
Op de avond van de eerste dag zal minister
Rutten namens de regering de deelnemers
aan dit congres ontvangen in het Rijksmuseum
en op de avond van de tweede congresdag
zullen de gedelegeerden het gala-concert
in het Concertgebouw, Ter gelegenheid
van de opening van het Holland-festival,
kunnen bijwonen.
Donderdagsavonds is er een soiree in het
Kurhaus te Scheveningen, waarna Vrijdags
een afscheidsmaaltijd plaats heeft. Voor diegenen,
die na afloop van het congres niet direct
naar hun haardsteden terugkeren, zal
's Zaterdags 18 Juni een autotocht langs verschillende
plaatsen in West-Nederland, met
als einddoel Rotterdam, worden georganiseerd.
De congres-commissie, bestaande uit de heren
J. W. Henny, Joh. Kuypers en mr K. M.
Planten, is er in geslaagd in drie Amsterdamse
hotels logeer-gelegenheid te reserveren
voor de deelnemers.
HET AANTAL ABONNé'S OP DE
NED. DAGBLADEN.
Op 1 Januari 1949 bedroeg het totaal aantal
betalende abonné's op de Nederlandse dagbladen
2.815.589 tegen 2.841.957 op 1 Januari
1948 en 2.812.352 op 1 Dec. 1948.
DE RAAD VAN UITVOERING
81
Definities.
REGLEMENT
Artikel 1.
In dit reglement wordt verstaan onder:
C. A. O.: De Collectieve Arbeidsovereenkomst
voor Dagbladjournalisten;
journalist, journalistieke arbeid, dagbladonderneming:,
directie, hetgeen daaronder
wordt verstaan in art. 3, lid 1,
van de C. A. O.;
de Raad: de Raad van Uitvoering, als bedoeld
in art. 35 e.v. van de C. A. O.;
Redactiecommissie: de in art. 34 van de C.
A. O. bedoelde Commissie;

het Secretariaat: het Secretariaat van de
Raad;
rechtstreeks betrokkene: de directie of de
journalist, rechtstreeks betrokken bij
een aan de Raad voorgelegde aangelegenheid
uit hoofde van de uitlegging
en/of toepassing der C. A. O.;
Artikel 2.
Geschillen.
1. Een geschil wordt geacht zich voor te
doen:a.
wat betreft een geschil als bedoeld in
art. 36, lid 1, van de C. A. O., op het
ogenblik, waarop een der betrokken
partijen, waaronder mede te begrijpen
een tot de C. A. O. toegetreden organisatie,
hetzelve acht aanwezig te zijn;
b. wat betreft een geschil, als bedoeld in
art. 38, lid 1, van de C. A. O., op het
ogenblik, waarop twee betrokken partijen,
hetzelve achten tussen haar aanwezig
te zijn.
2. Indien tussen hen, die als rechtstreeks
betrokkene dan wel als partij bij een bij
de Raad aanhangig gemaakt onderwerp
betrokken zijn, verschil van inzicht bestaat,
of sprake is van een aangelegenheid
— als bedoeld in art. 16 — dan wel
van een geschil, zal het onderwerp geacht
worden bij wijze van geschil aanhangig
te zijn gemaakt.
Artikel 3.
Aanhangig maken.
1. Een geschil wordt aanhangig gemaakt
door de indiening van een schriftelijke,
duidelijk gemotiveerde uiteenzetting
van het geschil, waaraan verbonden
wordt een aanduiding van de beslissing,
welke men wenst uit te lokken. De uiteenzetting
dient vergezeld te gaan van
een opgave van namen en woonplaatsen
van de partijen.
2. De indiening geschiedt:
a. ingeval van een geschil, als bedoeld in
art. 2, lid 1, sub a, door de meest gerede
partij, waaronder mede te begrijpen een
tot de C. A. O. toegetreden organisatie;
b. ingeval van een geschil, als bedoeld in
art. 2, lid 1, sub b, door de betrokken
partijen.
3. De indiening dient te geschieden uiterlijk
vier weken nadat een geschil zich
heeft voorgedaan; de Raad is bevoegd,
om — indien te zijnen genoege wordt
wordt aangetoond, dat het inachtnemen
van deze termijn voor de betrokkene(n)
ernstige bezwaren oplevert of heeft opgeleverd
— in voorkomende gevallen een
langere termijn vast te stellen; de Raad
kan deze bevoegdheid delegeren aan de
Voorzitter en/of het Secretariaat.
4. De indiening dient te geschieden in
tienvoud bij aangetekend schrijven, gericht
aan het Secretariaat.
Artikel 4.
Horen Wederpartij.
1. Het Secretariaat zendt onverwijld een
afschrift van een overeenkomstig art.
82
3 ingediend geschrift aan de andere
partij (en) bij het geschil, tenzij het een
geschil betreft als bedoeld in art. 2, lid
1, sub b.
2. Indien de Voorzitter zulks nodig oordeelt,
zendt het Secretariaat mede een
afschrift aan de redactiecommissie van
de betrokken onderneming (en).
2. De personen en/of instanties, aan welke
op grond van het in dit artikel bepaalde
een afschrift van een ingediend geschrift
is toegezonden, zijn bevoegd
binnen twee weken na ontvangst daarvan
hun zienswijze aan de Raad kenbaar
te maken, door indiening in tienvoud
van een desbetreffend memorie
van antwoord bij het Secretariaat; het
Secretariaat kan — indien het daartoe
termen aanwezig acht — in overleg met
de Voorzitter vorenbedoelde termijn
met maximaal vier weken verlengen.
4. De verzending van de in dit artikel bedoelde
stukken dient aangetekend te
geschieden.
Artikel 5.
Toezending aan de Raad.
Het Secretariaat draagt zorg, dat een afschrift
van een ingediend geschrift, alsmede
van een eventueel daarop ontvangen
memorie van antwoord binnen een week na
ontvangst wordt toegezonden aan ieder van
de (plaatsvervangende) leden van de Raad,
die deel uitmaken van het college, aan
hetwelk de behandeling en/of de beslissing
der onderwerpelijke kwestie zijn opgedragen.
• Artikel 6.
Bijeenkomst Raad.
De Raad komt zo spoedig mogelijk bijeen,
teneinde de onderwerpelij ke kwestie in behandeling
te nemen; (plaatsvervangende)
leden van de Raad, welke bij deze kwestie
direct of zijdelings zijn betrokken, zullen
aan deze behandeling niet kunnen deelnemen,
noch in enigerlei vorm tot de beslissing
kunnen bijdragen.
Artikel 7.
Beslissing Raad.
1. De Raad neemt als uitgangspunt van
behandeling en als grondslag van zijn beraadslagingen
de uiteenzetting (en) als
neergelegd in het art. 3, lid 1, bedoeld geschrift
en in de in art. 4, lid 3, bedoelde
memorie (s).
2. De leden van de Raad oordeelen als
goede mannen naar billijkheid; ieder beslissing
wordt genomen bij meerderheid
van stemmen, zonder dat uit de beslissing
van het gevoelen der leden afzonderlijk
blijkt; de Raad zal zich niet van het geven
ener beslissing kunnen onthouden.
3. De Raad slaat op de beslissingen, welke
hetzij ten aanzien van de onderwerpelij ke
kwestie, hetzij ten aanzien van de interpretatie
van daarbij in het geding zijnde
artikelen van de C. A. O. reeds eerder zijn
genomen, acht in zodanige mate, als de
Raad in iedere afzonderlijke kwestie zal
vermeen te behoren.

Artikel 8.
Bijstand en vertegenwoordiging.
Elke partij kan — behalve in het geval
voorzien in art. 11, lid 2, sub c — bij een
van behoorlijke volmacht voorziene gemachtigde
verschijnen, of — in alle gevallen
— zich door een juridisch raadsman
doen bijstaan. Artikel 9.
Minnelijke oplossing geschil.
De Raad zal de behandeling van elk aan
de Raad voorgelegd geschil — indien de
Raad daartoe termen aanwezig acht —
een aanvang kunnen doen nemen met een
persoonlijke comparitie van partijen, teneinde,-
te beproeven partijen langs minnelijke
weg op grondslag van C. A. O. tot elkander
te brengen. Indien bijzondere omstandigheden
de Raad daartoe aanleiding
geven, kan een zodanige comparitie ook
door de Raad worden bevolen tijdens de
voortgezette behandeling, als bedoeld in
art. il. Nadat door de Raad uitspraak is
gedaan kan een comparitie — als hierboven
bedoeld — echter niet meer plaats vinden.
Artikel 10.
Verloop na comparitie.
1. Indien een persoonlijke comparitie, als
bedoeld in art. 9, leidt tot overeenstemming
tussen partijen, zal de Raad deze
overeenstemming doen vastleggen in een
van de comparitie door het Secretariaat op
te maken proces-verbaal.
2. Dit proces-verbaal zal de uitdrukkelijke
— ten overstaan van de Raad af te leggen
— verklaring van partijen behelzen, dat zij
zich door het ter comparitie getroffen vergelijk
evenzeer gebonden achten en zullen
achten en daaraan dezelfde kracht zullen
toekennen, als ware een en ander neergelegd
in een door de Raad bij wijze van bindend
advies tussen haar gedane uitspraak.
3. Het origineel van het proces-verbaal
zal door de Voorzitter en de beide secretarissen,
alsmede door partijen worden ondertekend
en ten kantore van het Secretariaat
worden gedeponeerd; aan partijen
zal door het Secretariaat een gewaarmerkt
afschrift worden verzonden.
4. Indien de Raad daartoe termen aanwezig
acht, kan de Raad in het tussen partijen
getroffen vergelijk mede een regeling
betreffende de verdeling en het verhaal der
kosten betrekken. Artikel 11.
Voortgezette behandeling.
1. Indien aanvankelijk geen persoonlijke
comparitie plaats vindt, dan wel indien ter
gelegenheid van een persoonlijke comparitie
geen overeensteming wordt bereikt,
zal de Raad overgaan tot voortgezette behandeling
van het geschil.
2. De Raad kan bij deze voortgezette behandeling:
a. schriftelijke re- en dupliek uitlokken;
b. een mondelinge behandeling gelasten;
c. partijen oproepen, in persoon voor de
Raad te verschijnen, tot het geven van nadere
inlichtingen;
d. zowel ambtshalve als op verzoek van
partijen getuigen en/of deskundigen horen;
e. van directies en journalisten de inlichtingen
vragen, welke de Raad nuttig of
nodig acht.
3. Indien één der partijen, c.q. een betrokken
redactiecommissie zulks verlangt, zal
de Raad partijen, c.q. de redactiecommissie,
die van een daartoe strekkend verlangen
heeft doen blijken, in de gelegenheid
stellen, haar standpunten mondeling
nader toe te lichten.
4. In het algemeen zullen kosten, verbonden
aan het oproepen en horen van getuigen
en/of deskundigen voor rekening van
de betrokken partij komen, behoudens
eventueel verhaal op de in het ongelijk
gestelde wederpartij; de Raad kan echter
bepalen, dat deze kosten — behoudens verhaal
als voormeld — voor zijn rekening komen.
Artikel 12.
Einde voortgezette behandeling.
Indien de Raad zich voldoende voorgelicht
acht, zal de Raad de voortgezette behandeling
— behoudens het bepaalde in het
dei de lid van art. 11 — een einde doen
nemen en de dag bepalen, waarop de Raad
uitspraak zal doen; deze termijn zal maximaal
vier weken bedragen en ten hoogste
met een duur van vier weken verlengd
kunnen worden.
Artikel 13.
Beslissing geschil.
1. De beslissingen van de Raad inzake een
aanhangig gemaakt verschil zijn met redenen
omkleed.
2. Van de beslissingen, als bedoeld in het
vorig lid, wordt aan partijen binnen twee
weken nadat zij zijn uitgesproken, door het
Secretariaat een gewaarmerkt afschrift bij
aangetekend schrijven toegezonden. Het
origineel blijft berusten ten kantore van
het Secretariaat; het zal worden ondertekend
door de Voorzitter, of, in geval van
diens ontstentenis, door een (plaatsvervangend)
lid, dat aan de behandeling heeft
deelgenomen, en door de beide secretarissen,
tenzij één van hen verhinderd is, in
welk geval zal worden volstaan met de
handtekening van de ander.
3. De Raad zal — behoudens het bepaalde
in het vijfde lid van art. 18 — zijn beslissingen
in dier voege openbaar maken,
als hij in het belang van de goede betrekkingen
in het dagbladbedrijf wenselijk zal
oordelen.
Artikel 14.
Kosten-veroordeJing.
Behaive een uitspraak ten aanzien van het
punt — c.q. de punten van geschil, zullen
de beslissingen van de Raad mede kunnen
inhouden de veroordeling van de in het
ongelijk gestelde partij (en) in een zodanig
dee 1 van de van de zijde van de wederpartij
(en) en/of de Raad op de behandeling
gevallen kosten, als de Raad redelijk
zal oordelen. In voorkomende gevallen kan
de Raad uit dezen hoofde van partijen van
tevoren storting van een waarborgsom verlangen.

Artikel 15.
Verdere bevoegdheden.
Uitspraken van de Raad inzake een geschil,
als bedoeld in art. 2, lid 1, sub a, zullen beslissingen
kunnen behelzen, welke door de
Raad worden gegeven op grond van de bevoegdheden,
omschreven in art. 35, lid 2,
sub b, c, d, e en g van de C. A. O.
Artikel 16.
Aangelegenheden uit hoofde van de C.A.O.
1. Een aangelegenheid uit hoofde van de
uitlegging en/öf toepassing der C.A.O. —
waaronder is te verstaan ieder onderwerp,
de uitlegging en/of toepassing der C.A.O. betreffende,
voorzover niet aan te merken als
een geschil, als bedoeld in art. 2 — wordt
geacht zich voor te doen op het ogenblik,
waarop één der rechtstreeks betrokkenen
dan wel een betrokken redactiecommissie dezelve
ter kennis van de Raad brengt.
2. Op de behandeling door de Raad van een
aangelegenheid, als in het eerste lid bedoeld,
zijn van analoge toepassing de bepalingen
van artikel 2, lid 2, artikel 3, leden 1, 2, sub
a, en 4, artikel 4, 5, 6, 7, 8, 11, leden 2 en 3,
artikel 12, 13 en 15, met dien verstande, dat
waar in deze bepalingen wordt gesproken
van partij, daaronder moet worden verstaan
rechtstreeks betrokkene.
Artikel 17.
Beslissing aangelegenheid.
1. Indien van de Raad een beslissing wordt
gevraagd inzake een aangelegenheid, als bedoeld
in het vorige artikel, geeft de Raad
deze beslissing in de vorm van een met redenen
omkleed advies, dat — onverminderd
het bepaalde in art. 15 — echter niet bindend
is voor de rechtstreeks betrokkenen,
dan voorzover deze daarmede uitdrukkelijk
accoord gaan.
De beslissing zal met name het advies kunnen
behelzen, dat het onderhavig onderwerp
bij wijze van geschil bij de Raad aanhangig
worde gemaakt.
2. Indien de rechtstreeks betrokkenen daartoe
de wens te kennen geven, zal de Raad
het Secretariaat opdracht geven van het bereikte
accoord een schriftelijke acte op te
maken, welke acte de uitdrukkelijke verklaring
van de rechtstreeks betrokkenen zal
behelzen, dat zij zich door het advies van de
Raad evenzeer gebonden achten en zullen
achten en daaraan dezelfde kracht zullen
toekennen, als ware een en ander neergelegd
in een door de Raad bij wijze van bindend
advies tussen hen gedane uitspraak.
3. Het origineel van deze acte zal door de
rechtstreeks betrokkenen worden ondertekend
en ten kantore van het Secretariaat
worden gedeponeerd; aan de rechtstreeks
betrokkenen zal door het Secretariaat een
gewaarmerkt afschrift worden verzonden.
Artikel 18
Ontslag-kwesties.
1. Indien de Raad door de bevoegde overheidsinstanties
wordt aangezocht, advies uit
te brengen met betrekking tot bij deze instanties
aanhangig gemaakte ontslag-kwesties,
zal de Raad daartoe zijn medewerking
verlenen.
84
2 De behandeling van deze zaken is opgedragen
aan de Ontslagkamer van de Raad,
bestaande uit twee leien — van wie een
wordt aangewezen door de bij de C. A. U.
aangesloten werkgeversorganisatie en de andere
door de bij de C.A.O. aangesloten
werknemersorganisaties uit de leden en
plaatsvervangende leden van de Raad. Voor
ieder wordt op soortgelijke wijze een plaatsvervangend
lid benoemd.
Het Secretariaat van de Ontslagkamer wordt
waargenomen door één van de beide secretarissen
van de Raad.
3 Het in het eerste lid bedoelde advies
wordt op zo kort mogelijke termijn uitgebracht,
doch niet dan nadat de betrokkenen
door de Ontslagkamer zijn gehoord of op
andere wijze in de gelegenheid zijn gesteld
van hun zienswijze te doen blijken.
De Ontslagkamer is voorts bevoegd, het advies
te doen voorafgaan door zodanig onderzoek,
als de Kamer in ieder afzonderlijk geval
zal vermenen te moeten instellen. Het
bepaalde in de artikelen 9, 10 en 11 is op dit
onderzoek van analoge toepassing.
4 Indien de ingewikkeldheid van een zaak
zulks vergt, alsmede indien tussen de beide
leden van de Ontslagkamer geen overeenstemming
kan worden bereikt ten aanzien
van de inhoud van een uit te brengen advies,
zal de Kamer zich van het doen van een uituitspraak
onthouden en de onderwerpelijke
aangelegenheid ter beslissing aan de Raad
voorleggen. Het bepaalde in het voorgaande
lid is op de behandeling door de Raad mede
van toepassing.
5. In het algemeen zal geen bekendheid
worden gegeven aan uit hoofde van dit artikel
uitgebrachte adviezen, tenzij bijzondere
redenen daartoe aanleiding geven.
Artikel 19.
Geheimhouding.
De leden, plaatsvervangende leden en secretarissen
van de Raad zijn geheimhouding
verplicht terzake van al datgene, wat hun
als zodanig in verband met aan het oordeel
van de Raad onderworpen aangelegenheden
en geschillen ter kennis komt, tenzij — en
dan nog slechts voorzover — tot publicatie
is besloten, overeenkomstig het bepaalde m
het derde lid van art. 13 of het vijfde lid van
art. 18.
Artikel 20.
Wijzigingen.
De Raad kan op grond van de in art. 40, lid 2
der C.A.O. aan de Raad verleende bevoegdheden
in dit reglement die wijzigingen en/of
aanvullingen aanbrengen, die de Raad nuttig
of noodzakelijk voorkomen.
Artikel 21.
Inwerkingtreding.
Dit Reglement treedt in werking op 1 Februari
1949 en zal ter kennis van de leden deibij
de C.A.O. aangesloten organisatie worden
gebracht door middel van publicatie in
de desbetreffende verenigingsorganen.
Aldus vastgesteld en goedgekeurd
in de vergadering van Raad van
Uitvoering d.d. 17 December 1948.
(Ontleend aan „Mededelingen van de N.D.P. 1945")