Hollands Spoor - Historische Vereniging Holland

‘deze nood breekt elke wet’ 267
onbevooroordeelde, vooruitstrevende, nette, hardwerkende mensen, die vriendelijk zijn
voor buitenlanders’. Het smadelijke gegeven dat een buitenlandse krant zich over de gebeurtenissen
uitliet, was nieuws op zich voor de vaderlandse pers: zowel het Algemeen Dagblad
als NRC-Handelsblad verwezen in hun berichtgeving over Rotterdam naar het artikel in
The Times. 52
Vanuit Zwitserland liet burgemeester Thomassen weten dat hij zijn vakantie zou afbreken
als het gemeentebestuur dat nodig vond. 53 Intussen eiste het Samenwerkingsverband van
Oude Wijken het aftreden van wethouder Jettinghoff, die waarschuwingen over de explosieve
situatie in de oude wijken stelselmatig zou hebben genegeerd. 54 Toen hij, ook nadat de
zaak was geëscaleerd, bleef hameren op de onmacht van de gemeente, verspeelde de wethouder
zijn laatste restje krediet bij de wijkbewoners die traditiegetrouw ‘geen woorden,
maar daden’ verlangden. Wat dat betreft deed wethouder De Vos, die een dag na Jettinghoff
eveneens een bezoek bracht aan het gekraakte pension in de Paarlstraat, het beter. De maaltijd
van de afhaalchinees waarop hij de krakers trakteerde, zal zeker hebben bijgedragen aan
zijn populariteit. 55
Op aandringen van De Vos kwam Thomassen op 14 augustus eerder terug van vakantie.
Diezelfde dag nog ging hij samen met De Vos, Jettinghoff, en wethouder van Verkeer en
Openbare Werken H.C. Polak (VVD) naar Den Haag voor een gesprek met vice-premier R.J.
Nelissen, die de afwezige Biesheuvel verving, minister Dries van Agt van Justitie en minister
P.J. Engels van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk (CRM). De ministers beloofden
het Rotterdamse gemeentebestuur te steunen bij het oplossen van de huisvestingsproblemen
van gastarbeiders. Gemeenten zouden mogelijkheden krijgen om te voorkomen dat
zich in bepaalde wijken te grote concentraties buitenlandse werknemers vestigden. De regering
zou onderzoeken welke maatregelen op landelijk niveau nodig waren en ‘nog nader
contact opnemen’ met het gemeentebestuur. 56 Bij deze toezegging bleef het voorlopig.
Tegen het advies van de politie in waagde de burgemeester zich op de avond van 14 augustus
in de Afrikaanderwijk om verslag te doen van het gesprek met de ministers. Bij aankomst
in de wijk schaarde zich volgens De Volkskrant ‘een stoet jongelui’ achter hem, die hem het
spreken onmogelijk maakte. Toen hij onverrichter zake de wijk wilde verlaten, dreigde de
menigte zijn auto met inzittenden en al omver te gooien. Pas nadat de ME de weg had vrijgemaakt,
kon hij vertrekken. 57 Thomassen, niet voor een kleintje vervaard, keerde de volgende
dag terug naar de Afrikaanderbuurt. ’s Avonds was het daar opnieuw uit de hand gelopen,
waarop een groep bewoners het heft in eigen hand nam door met stokken en
knuppels de straten van relschoppers te zuiveren. ‘Geef de rellenmakers geen kans op enig
succes door mede te provoceren’, drukte de burgemeester de buurtbewoners per megafoon
op het hart (afb. 3). Ditmaal dwong hij blijkbaar meer respect af, want het werd daarna opvallend
rustig op straat. 58
52 NRC en Algemeen Dagblad, 12 augustus 1972.
53 Algemeen Dagblad, 14 augustus 1972.
54 ‘Notulen van de spoedvergadering met het Samenwerkingsverband Oude Wijken, 12 augustus 1972’, in: Verslag van de gebeurtenissen.
55 Dekker en Senstius, De tafel van Spruit, 17.
56 GAR, AZ, toeg.nr. 444.02: Handelingen 1972, 334.
57 De Volkskrant, 15 augustus 1972.
58 Het Vrije Volk, 16 augustus; De Bokx, ‘Een lucifer op ’t verkeerde moment’, 45.