ICT-standaarden in de zorg - Ronde Tafel eHealth

Begrippen en definities
Bij het opslaan van medische gegevens gebruiken zorgverleners vaak standaardbegrippen uit
terminologiestelsels. Er bestaan hierover veel misverstanden. De begrippen ‘concepten’ en ‘termen’
worden vaak door elkaar gehaald evenals de verschillende typen terminologiestelsels ‘terminologie’,
‘thesaurus’, ‘vocabulair’, ‘nomenclatuur’, ‘codestelsel’ en ‘classificatie’. Doel van dit hoofdstuk is om
terminologische begrippen uit te leggen.
Concepten en termen
Concepten zijn denkbeeldige eenheden (bijvoorbeeld het begrip ‘hart’) die verwijzen naar eenheden
uit de werkelijkheid (het hart van patiënt X). Een concept kan door meerdere termen worden beschreven.
Een term is een label of zijn meerdere woorden die verwijzen naar een concept.
Relaties tussen concepten
Tussen concepten kunnen relaties bestaan. Relaties maken zichtbaar hoe concepten zich tot elkaar
verhouden. Een voorbeeld van een hiërarchische relatie: een ‘hartklep’ is een deel van het ‘hart’.
Niet-hiërarchische relaties zijn alle andere relaties, bijvoorbeeld op basis van locatie, oorzaak of tijd.
Definitie
Een definitie legt de betekenis van een concept vast. Het is een samenvattende beschrijving van de
kenmerken van een concept. Zo hoort bij het concept ‘hartinfarct’ volgens de Codus Medicus de
definitie ‘versterf van hartspierweefsel door zuurstofgebrek in de hartspier’. Een definitie kan dus
in vrije tekst zijn gedefinieerd, maar kan binnen een terminologiesysteem ook op formele wijze zijn
vastgelegd. Formele definities stellen ons in staat om concepten automatisch te ordenen en om met
de concepten te redeneren.
Terminologie
Een terminologie is een lijst van termen en concepten binnen een specifiek domein. Er zijn
verschillende typen terminologiestelsels met elk zijn eigen doel en eigen kenmerken. Zo is de
Radiologie Lexicon (RadLex), een lijst van termen en concepten die radiologen hanteren.
Nomenclatuur
Een nomenclatuur is een terminologiestelsel met regels op grond waarvan de concepten samengevoegd
kunnen worden tot nieuwe concepten. Zo zijn ‘acuut’ en ‘myocardinfarct’ aparte concepten.
Samengesteld is een ‘acute myocardinfarct’ een nieuw concept. Een nomenclatuur kan ook het
resultaat van de toepassing van deze regels (dus een set samengestelde termen) zijn. Een voorbeeld
is SNOMED CT.
>
70 | ICT-standaarden in de zorg